1-سۋرەت - سارقان اۋدانىنىڭ اكىمى تۇراتبەك تولەۋبەكۇلى شاراپيەۆ

2-سۋرەت - سارقان اۋدانى اكىمىنىڭ رەسمي سايتىنان الىنعان سكرينشوت

كەڭەستەر وداعى كەزىندە جەتىسۋدىڭ سۋلى-نۋلى، شۇرايلى دا شىرايلى وڭىرلەرىن نەگىزىنەن ورىس حالقىنىڭ وكىلدەرى مەكەندەگەنىن جاقسى بىلەمىز. ۇزىق جىلدار بويى جەرگىلىكتى جۇرتقا توبەسىنەن قاراپ، ايتقاندارى ءجۇرىپ، ايدارلارىنان جەل ەسىپ  تۇرعان ورىس اعايىندار قازاق ەلى ءوز الدىنا دەربەس مەملەكەت اتانىپ، تاۋەلسىزدىگىن جاريالاعاندا بىرەر جىل اڭتارىلىپ قالدى دا، كولحوز-سوۆحوزدار جەكەشەلەندىرىلىپ، بۇرىنعىداي استا-توك بايلىق كوزدەن بۇلبۇل ۇشقان تۇستا وزدەرىنىڭ تاريحي وتاندارىن ەستەرىنە الىپ، اۋا كوشكەنىن دە كوزىمىزبەن كورىپ، قۇلاعىمىزبەن ەستىدىك. قۇر كەتكەن جوق، جيعان-تەرگەندەرىن كوتەرە تيەپ، ارتتا قالعاندارعا دوق كورسەتىپ اتتانعان بولاتىن. قازىرگى كەزدە ولاردىڭ ءبىرازى تاريحي وتاندارىندا ماڭدايلارى تاسقا تيگەننەن سوڭ، وزدەرى ءبىر جىلدارى  تالاق ەتىپ، تاستاپ كەتكەن قازاق جەرىنە قايتا ورالۋدا. ورالىپ قانا قويماي، ءبىر كەزدەگى وكتەمدىكتەرىن كوكسەيتىندىكتەرىن اقىرىن-اقىرىن بولسا دا سەزدىرىپ قويادى.

1-سۋرەت - سارقان اۋدانىنىڭ اكىمى تۇراتبەك تولەۋبەكۇلى شاراپيەۆ

2-سۋرەت - سارقان اۋدانى اكىمىنىڭ رەسمي سايتىنان الىنعان سكرينشوت

كەڭەستەر وداعى كەزىندە جەتىسۋدىڭ سۋلى-نۋلى، شۇرايلى دا شىرايلى وڭىرلەرىن نەگىزىنەن ورىس حالقىنىڭ وكىلدەرى مەكەندەگەنىن جاقسى بىلەمىز. ۇزىق جىلدار بويى جەرگىلىكتى جۇرتقا توبەسىنەن قاراپ، ايتقاندارى ءجۇرىپ، ايدارلارىنان جەل ەسىپ  تۇرعان ورىس اعايىندار قازاق ەلى ءوز الدىنا دەربەس مەملەكەت اتانىپ، تاۋەلسىزدىگىن جاريالاعاندا بىرەر جىل اڭتارىلىپ قالدى دا، كولحوز-سوۆحوزدار جەكەشەلەندىرىلىپ، بۇرىنعىداي استا-توك بايلىق كوزدەن بۇلبۇل ۇشقان تۇستا وزدەرىنىڭ تاريحي وتاندارىن ەستەرىنە الىپ، اۋا كوشكەنىن دە كوزىمىزبەن كورىپ، قۇلاعىمىزبەن ەستىدىك. قۇر كەتكەن جوق، جيعان-تەرگەندەرىن كوتەرە تيەپ، ارتتا قالعاندارعا دوق كورسەتىپ اتتانعان بولاتىن. قازىرگى كەزدە ولاردىڭ ءبىرازى تاريحي وتاندارىندا ماڭدايلارى تاسقا تيگەننەن سوڭ، وزدەرى ءبىر جىلدارى  تالاق ەتىپ، تاستاپ كەتكەن قازاق جەرىنە قايتا ورالۋدا. ورالىپ قانا قويماي، ءبىر كەزدەگى وكتەمدىكتەرىن كوكسەيتىندىكتەرىن اقىرىن-اقىرىن بولسا دا سەزدىرىپ قويادى.

ءبىر وكىنىشتىسى، سوۆەتتىك وقۋ مەن تاربيە سانالارىنا ابدەن ءسىڭىپ، ميلارىن جاۋلاپ العان، بۇگىندە اۋداندىق دەڭگەيدەگى بيلىك تۇتقاسىندا وتىرعاندار ولاردىڭ ەكپىنىن باسۋدىڭ ورنىنا قولتىقتارىنا سۋ بۇركىپ، ءجوندى-ءجونسىز قولداۋلارىن جاساۋدى قويار ەمەس. وسىنداي سوۆەتتىك كەزەڭدى اڭساپ، ورىس ۇلتىن كورسە بىلگەنىنەن جاڭىلاتىندار قاتارىنا سارقان اۋدانىنىڭ باسشىلارىن دا قوسۋعا بولادى.

جوعارىدا ايتقانداي، وسىدان جيىرما-وتىز جىل بۇرىن جەتىسۋ جەرىنىڭ قۇيقالى ايماقتارىندا جەرگىلىكتى ۇلتتان گورى سلاۆياندار باسىم بولدى. سولاردىڭ ءبىرى - سارقان اۋدانى. اۋدان ورتالىعىن ايتپاعاندا، شالعايدا بولسا دا شۇرايلى جەردە قونىستانعان اۋىلداردىڭ وزىندە دە قازاق ءتىلى بوساعادان اسا الماي، ەرتەڭىن تەك ورىس تىلىمەن بايلانىستىرعاندار بالالارىن تۇگەل سول تىلدە وقىتقانىن كوردىك، بىلدىك جانە كۇرەسەرگە دارمەن تاپپاي بارماعىمىزدى تىستەيتىنبىز. اۋداندىق گازەت تە ورىس تىلىندە شىعاتىن. اۋىلداردىڭ اتاۋلارىنىڭ بارلىعى ورىسشا ەدى. قازىرگى كەزدە دە ولاردى رەسمي تۇردە قازاقشالادىق دەگەنمەن، بۇرىنعى اتاۋلارىمەن اتاۋ جالعاسىپ كەلەدى. سوعان قاراپ وتىرىپ، نامىسسىزدىعىمىزعا قىنجىلاسىڭ دا، اۋداندىق دەڭگەيدەگى باسشىلاردىڭ ورىسشىلدىعىن كورىپ، «بالىق باسىنان ءشىريدى» دەگەننىڭ اقيقاتتىعىنا كوز جەتكىزەسىڭ.

بۇرىندارى سارقان اۋدانىندا ورىس حالقىنىڭ سانى باسىم بولعانىن جاڭا ايتتىق. قازىرگى كەزدە اۋداندا ءومىر سۇرەتىن 42 مىڭعا جۋىقتاعان تۇرعىندارىنىڭ  78,2 پايىزى قازاق بولسا، 17,1 پايىزى ورىس، قالعانى باسقا ۇلتتار. دەگەنمەن، سانى ازدىعىنا قاراماستان ورىستار اكىمدەرگە وزدەرىنىڭ ايتقاندارىن وتكىزۋدە قازاقتاردى دا قالپاقپەن ۇرىپ الادى. بۇگىنگى كۇنى ولار سارقان اۋدانى مەن قالاسىنىڭ كەڭەستەر كەزىندەگى اتاۋى - «ساركاند»  دەگەندى قايتارۋ جولىندا، ورىس جانە قازاق تىلىندە شىعاتىن قوعامدىق-ساياسي «سارقان» گازەتىنىڭ 50 پايىزىن ورىس تىلىندە شىعارۋ ماقساتىندا ۇلكەن جۇمىستار جۇرگىزىپ جاتىر. وعان ۇلكەن ۇلتقا باياعىدان بۇيرەگى بۇراتىن، قازاقتىڭ ءتىلى دەسە جيىرىلى قالۋدى ءالى قوياماعان اۋدان اكىمىنىڭ ورىنباسارى عالىمجان مامانباەۆ جان-تانىمەن قوسىلىپ وتىر. ورىستاردىڭ  ۇياتتى ۇمىتقان ۇسىنىستارىن ءوزى قولداپ قانا قويماي، بارلىق جان-تانىمەن سپورتشى بولىپ كەتكەن، وبلىستىق سپورتى باسقارعان جىلدارى كەلىمسەكتەردى جيناۋ ارقىلى ءبىراز بيىكتەردى باعىندىرعانى ءۇشىن وبلىس باسشىلىعى اۋداننىڭ تىزگىنىن ۇستاتقان تۇراتبەك شاراپيەۆتىڭ قۇلاعىنا دا قۇيا بىلەدى. ايتا بەرگەن سوڭ، «باتىر اڭعال» دەگەندەي، تۇراتبەك تە ورىنسىز ۇسىنىستى ماقۇلداپ جىبەرىپ، ءجيى ۇياتقا قالىپ ءجۇر. « باسقان» اتاۋى باس وزەن دەگەننەن، «سارقان» اتاۋى سارقىراپ اعاتىن وزەن سوزىنەن شىققانى جايلى، بۇل ءوڭىردى قازاقتار باياعىدان سارقان دەپ اتاعانىن  ەستىگىلەرى كەلمەيتىندەر، ءتۇبى «سارقاندتى» قايتاراتىن بولسا، قايران قالماڭىز...

بىلتىرعى جەلتوقساننىندا سارقاندا اۋداندىق اكىمدىكتىڭ قولداۋىمەن سلاۆيان فەستيۆالى ءوتتى. سول كەزدە ورىستار مەن قازاقتاردىڭ «ماڭگى دوستىعىن» تولقي وتىرىپ بايانداعان تۇراتبەك تولەۋبەكۇلى اۋداندا سلاۆيان ۇلتتارىنىڭ ەتنوورتالىعىن قۇراتىنىن، ولارعا ورىس تىلىندە گازەت اشىپ بەرەتىنىن ماقتانا وتىرىپ مالىمدەدى. ونى وبلىستىق قازاقستان حالقى اسسامبلەياسى توراعاسىنىڭ ورىنباسارى ، حاتشىلىق مەڭگەرۋشىسى عابيت تۇرسىنباي قۋانا قۇپتادى. سوعان قاراعاندا كەيبىر شەنەۋنىكتەر قازاقتار ورىسسىز كۇن كورە المايدى دەگەن كەرىتارتپا، بۇراتانا تۇسىنىكتەن ءالى ارىلماعان-اۋ.

الماتى وبلىسى.

Abai.kz