قازاقستان ءوز تاۋەلسىزدىگىن جاريالاعاننان كەيىن ەل شەجىرەسىنە رەسپۋبليكانىڭ وبلىستارى مەن قالالارىندا ازاماتتىق قوعام ينستيتۋتتارىنىڭ قۇرىلۋى جانە دامۋ تاريحى اتتى جاڭا پاراق قوسىلدى. ازاماتتىق قوعامنىڭ دامۋى دەموكراتيالىق، زايىرلى، قۇقىقتىق جانە الەۋمەتتىك مەملەكەت قۇرۋدىڭ ماڭىزدى شارتى بولىپ تابىلادى. قوعامنىڭ العا جىلجۋى دا، دەموكراتيالىق باعىتتا دامۋ دا، ەكونوميكالىق ورلەۋ دە ازاماتتاردىڭ قوعام ءومىرىنىڭ بارلىق ماڭىزدى سالالارىنا بەلسەندى قاتىسۋىنىڭ ارقاسىندا جۇزەگە اساتىن قۇبىلىستار. سوندىقتان ازاماتتىق قوعامنىڭ بەلسەندى بولۋى كەز-كەلگەن مەملەكەتتىڭ تۇراقتى دامۋىنىڭ بەرىك نەگىزى بولىپ تابىلادى.

ازاماتتىق قوعامدا جەكە تۇلعالار ءوزىن-ءوزى تانىتۋ مۇمكىندىگىنە يە بولىپ، «ادام — قوعام — مەملەكەت» ۇشتىگىنىڭ پروپورتسيونالدى تۇردە دامۋ ءۇردىسىن جىلدامداتادى. مۇنداي ءۇردىس ەلدىڭ ەكونوميكالىق-ساياسي دامۋى مەن حالىقتىڭ əل- اۋقاتىنىڭ، مəدەنيەتى مەن سانا-سەزىم دەڭگەيىنىڭ ارتۋىمەن بىرگە ورنايتىن قۇبىلىس بولىپ تابىلادى. «ادام — قوعام — مەملەكەت» ۇشتىگىنىڭ دامۋى ازاماتتاردىڭ ءوز ءجۇرىس-تۇرىسىن جەكە مۇددەلەرىنە نەگىزدەپ، ءəربىر əرەكەتىنە جاۋاپكەرشىلىك الۋدى ۇيرەتەدى.

ازاماتتىق قوعام قالىپتاسۋىنىڭ شارتتى تۇردە ءۇش كەزەڭىن ءبولىپ قاراستىرۋعا بولادى. ءبىرىنشى كەزەڭدە قوعامنىڭ ازاماتتىق جانە مەملەكەتتىك سالالارى بولىپ بولىنەدى.

ازاماتتىق قوعام مەن مەملەكەتتىك بيلىك اپپاراتىنىڭ ءوزارا ءىس-قيمىلى قازىرگى دەموكراتيالىق تەتىكتەر: سايلاۋ، رەفەرەندۋمدار، ميتينگىلەر، پەتيتسيالار جانە تاعى باسقالارى ارقىلى باستالادى. نەگىزىنەن قوعامدىق ءومىردىڭ جەكە سالاسى داميدى، ادامداردىڭ جەكە مۇددەلەرىنە قىزمەت ەتەتىن ءارتۇرلى ينستيتۋتتار مەن ۇيىمدار پايدا بولادى. بۇل كەزەڭدە كلاسسيكالىق كاپيتاليزم جۇيەسى باسىم بولىپ كەلەدى: جەكە مەنشىك، نارىقتىق ەكونوميكا، ەركىن باسەكەلەستىك. كەزەڭنىڭ نەگىزگى ساناتىنا كاسىپكەرلەر مەن جۇمىسشىلار كىرەدى. نارىقتىق ەكونوميكالىق جۇيەسى بار قۇقىقتىق مەملەكەتتە ازاماتتىق قوعام كەدەرگىسىز قالىپتاسادى.

ەكىنشى كەزەڭدە ءومىردىڭ قوعامدىق سالاسى دامي باستايدى. ءار ءتۇرلى الەۋمەتتىك توپتاردىڭ ەكونوميكالىق مۇددەلەرىن ءوز بەتىنشە قورعاۋعا ءماجبۇر بولعان ازاماتتىق قوعام بۇل مىندەتتەردى مەملەكەتكە بەرەدى، سونىڭ ارقاسىندا مەملەكەت تەك قۇقىقتىق عانا ەمەس، سونىمەن بىرگە الەۋمەتتىك قۇرىلىمعا اينالا باستايدى. بۇل كەزەڭدە كاپيتاليستەر مەن جالدامالى جۇمىسشىلاردىڭ مۇددەلەرى اراسىنداعى قاقتىعىس باسەڭدەيدى. قوعامداعى ءارتۇرلى الەۋمەتتىك توپتار مامىلەگە كەلۋگە تىرىسادى. مۇندا نەگىزگى ورىندى ورتا تاپ الادى، سونىمەن قاتار قىزمەت كورسەتۋ سالاسىنىڭ پوزيتسيالارى نىعايادى: مەنەدجەرلەر، كاسىپكەرلەر، تالداۋشىلار.

ازاماتتىق قوعام قالىپتاسۋىنىڭ سوڭعى كەزەڭىندە ونىڭ جاھاندانۋى مەن پليۋراليزاتسياسى باسىمدىق بەرەدى. تاپتىق كۇرەس بولمايدى، قوعام تاپتارى اراسىنداعى ارازدىق ءىس جۇزىندە جويىلادى. ءار ءتۇرلى الەۋمەتتىك توپتاردىڭ اراسىندا ارازدىق وتى تۇتانباي، تەك قانا مادەني ەرەكشەلىكتەرىنە بايلانىستى ءار ءتۇرلى كوزقاراستا بولۋى مۇمكىن. ازاماتتىق قوعامنىڭ ءار ءتۇرلى سۋبەكتىلەرى وزدەرىنىڭ ستراتەگيالارى مەن دامۋ جولدارىمەن جۇرەدى. ال، قوعامنىڭ ءوزى الەۋمەتتىك توپتاردىڭ، تاپتاردىڭ، ەتنيكالىق توپتارعا قاتىستى تولەرانتتىلىق ۇستانادى.

ەۋروپا ەلدەرىنىڭ تاريحىنا ۇڭىلەر بولساق، ازاماتتىق قوعام ەكى جولمەن قالىپتاسقان: مەملەكەتتىڭ قاتىسۋىمەن جəنە مەملەكەتتىڭ قاتىسۋىنسىز. مەملەكەتتىڭ قاتىسۋىمەن زاڭدار قابىلدانادى جəنە جاريالانىپ، دەموكراتيالىق جۇيە داميدى. مەملەكەتتىڭ قاتىسۋىنسىز قوعامدىق-ساياسي قوزعالىستار مەن بۇقارالىق اقپارات قۇرالدارى ازاماتتىق قوعام قالىپتاستىرۋ ىسىنە جۇمىلا كىرىسەدى.

قازاقستانداعى ازاماتتىق قوعامنىڭ نەگىزگى قاعيداتتارى يدەولوگيالىق جانە ساياسي ارتۇرلىلىكتى تانۋ، مەملەكەتتىك جانە قوعامدىق ينستيتۋتتاردى ءبولۋ، ەل ازاماتتارىنىڭ ساياسي، قوعامدىق، كاسىپتىك بىرلەستىكتەر قۇرۋ قۇقىقتارىن زاڭمەن بەكىتۋ دەپ ايتا الامىز. ازاماتتىق قوعامنىڭ قۇرىلۋى قۇقىقتىق مەملەكەتتىڭ دامۋ دەڭگەيىنە تىكەلەي بايلانىستى.

1991 جىلعى 16 جەلتوقساندا قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ تاۋەلسىزدىگى جاريالانعاننان كەيىن كۇشتى پرەزيدەنتتىك بيلىك جانە دەموكراتيا قاعيداتتارىنا، ادام قۇقىقتارى مەن بوستاندىقتارىنا نەگىزدەلگەن جاڭا ساياسي جۇيەنى قالىپتاستىرۋ پروتسەسى باستالدى.

قازاقستان رەسپۋبليكاسىندا ازاماتتىق قوعام ءوزىنىڭ قالىپتاسۋى مەن دامۋىندا ەكى تاريحي كەزەڭنەن ءوتتى. وتكەن عاسىردىڭ 1990 جىلدارىنىڭ باسىندا بارلىق پوستكەڭەستىك ەلدەردە دەموكراتيالىق رەفورمالار باستالىپ، قوعامدىق ساياسي جۇيەنىڭ تۇبەگەيلى وزگەرۋىمەن اياقتالعانى بەلگىلى. سودان كەيىن ازاماتتىق قوعامنىڭ العاشقى ينستيتۋتتارى ەكونوميكانىڭ مەملەكەتتىك ەمەس سەكتور قىزمەتكەرلەرىنىڭ مۇددەلەرىن قورعايتىن تاۋەلسىز كاسىپوداقتار پايدا بولا باستادى. ارتىنشا الەۋمەتتىك قورعاۋ كواليتسياسى پايدا بولدى. وندا 28 ءتۇرلى ۇيىمدار، پارتيالار، قوزعالىستار بىرىكتىرىلىپ، سول جىلدارداعى قوردالانعان وتكىر الەۋمەتتىك ماسەلەلەردى شەشۋ ءۇشىن سەرىكتەسىپ جۇمىس ىستەدى.

2000 جىلعى جەلتوقساندا "الەۋمەتتىك ارىپتەستىك تۋرالى" قر زاڭى قابىلداندى، ول مەملەكەتتىك ساياسات دارەجەسىنە بيلىك، جۇمىس بەرۋشىلەر مەن قىزمەتكەرلەردىڭ مۇددەلەرىن كەلىسۋ ماسەلەلەرىن كوتەردى. وسىلايشا الەۋمەتتىك پروتسەستەر سەرىكتەستىك زاڭنامالىق راسىمدەۋدەن ءوتتى.

ازاماتتىق سەكتور ينستيتۋتتارىن قالىپتاستىرۋداعى ماڭىزدى وقيعانىڭ ءبىرى – قازاقستاننىڭ بۇرىنعى پرەزيدەنتى نۇرسۇلتان نازارباەۆتىڭ قاتىسۋىمەن وتكەن العاشقى فورۋم ەدى. 2003 جىلى ەل ومىرىندە ەلەۋلى كۇشكە اينالعان قازاقستاندىق ازاماتتىق قوعامنىڭ جۇيەلى قالىپتاسۋى مەن دامۋى باستالدى. ازاماتتىق قوعامنىڭ قالىپتاسۋىنىڭ باستاپقى كەزەڭىندەگى ماڭىزدى وقيعا 1994 جىلدىڭ جەلتوقسانىندا قر پرەزيدەنتىنىڭ الەۋمەتتىك ارىپتەستىك جونىندەگى رەسپۋبليكالىق ۇشجاقتى كوميسسيا قۇرۋ تۋرالى شەشىم قابىلداۋى بولدى.

2003-2005 جىلدارى دەموكراتيا ماسەلەلەرى جونىندەگى ۇلتتىق كوميسسيا جۇمىس ىستەدى. كوميسسيانىڭ جۇمىسى قوعامدىق قاتىناستاردى دەموكراتيالاندىرۋعا جانە قازاقستانداعى ازاماتتىق قوعام ينستيتۋتتارىنىڭ دامۋىنا ۇلكەن ۇلەس قوستى.

ازاماتتىق قوعام دامۋىنىڭ ەكىنشى كەزەڭى 2006 جىلعى تامىزدا "قازاقستان رەسپۋبليكاسىندا ازاماتتىق قوعامدى دامىتۋدىڭ 2006-2011 جىلدارعا ارنالعان تۇجىرىمداماسىن" قابىلداۋدان باستالدى. وندا تۇڭعىش پرەزيدەنت نۇرسۇلتان نازارباەۆتىڭ ءبىرىنشى فورۋمدا سويلەگەن سوزىندە ايقىنداعان مىندەتتەرىنە سايكەس 2011 جىلعا دەيىنگى ازاماتتىق قوعام ينستيتۋتتارىن دامىتۋدىڭ ناقتى جولدارى مەن تەتىكتەرى باياندالدى.

ازاماتتىق سەكتور تاريحىنداعى ەكىنشى كەزەڭنىڭ باسىندا قازاقستاندا رەسمي تۇردە ءارتۇرلى باعىتتاعى 5820 ۇكىمەتتىك ەمەس ۇيىم (ۇەۇ) بولدى. بۇل 12 ساياسي پارتيا، 3340 قوعامدىق قور، 1072 زاڭدى تۇلعالار قاۋىمداستىعى، 471 ۇلتتىق مادەني ورتالىق، 40-تان استام كونفەسسيانى بىلدىرەتىن 3340 ءدىني بىرلەستىك ەدى.

سونىمەن قاتار، رەسپۋبليكادا ءار ءتۇرلى مەنشىك نىسانىنداعى 6646 بۇقارالىق اقپارات قۇرالى بولدى. 2005 جىلعى ساۋىردە قابىلدانعان "مەملەكەتتىك الەۋمەتتىك تاپسىرىس تۋرالى" قر زاڭى ۇەۇ-داردىڭ ءتۇرلى الەۋمەتتىك جوبالاردى ىسكە اسىرۋعا قاتىسۋىنا مۇمكىندىك بەردى.

بۇگىنگى تاڭدا قازاقستاننىڭ ۇكىمەتتىك ەمەس سەكتورى ءوز قاتارىندا 22 مىڭنان استام ۇەۇ بار. قازاقستاندىق ۇكىمەتتىك ەمەس ۇيىمدار حالىقتىڭ جەكەلەگەن ساناتتارىنا كومەك كورسەتۋ جانە قىزمەت كورسەتۋ، بيلىك قۇرىلىمدارىمەن بىرلەسىپ ساياسي جانە رۋحاني سيپاتتاعى بەلگىلى ءبىر ءىس-شارالاردى وتكىزۋ مىندەتتەرىن اتقارادى.

ەل باسشىلىعى ازاماتتىق قوعام ينستيتۋتتارىن نىعايتۋدى، پارلامەنتتەگى ساياسي پارتيالاردىڭ ءرولىن كۇشەيتۋدى، سايلاۋ زاڭناماسىن جەتىلدىرۋدى، بۇقارالىق اقپارات قۇرالدارىنىڭ بوستاندىعىن قامتاماسىز ەتۋدى كوزدەيتىن ساياسي جۇيەنى جەتىلدىرۋمەن كەلەدى.

تاۋەلسىزدىك العان ساتتەن باستاپ قازاقستاننىڭ ازاماتتىق قوعامى تۇراقتىلىق پەن ينستيتۋتسيونالدىق داستۇرلەردى ساقتاۋدا مەملەكەتتىڭ سەنىمدى سەرىكتەسى بولعان بىرنەشە ۇيىمداردان بۇكىل ينستيتۋتقا دەيىنگى جولدان ءوتتى.

2019 جىلى مەملەكەت باسشىسى قاسىم-جومارت توقاەۆتىڭ «سىندارلى قوعامدىق ديالوگ – قازاقستاننىڭ تۇراتىلىعى مەن وركەندەۋىنىڭ نەگىزى» اتتى قازاقستان حالقىنا جولداۋىن ىسكە اسىرۋ ماقساتىندا قازاقستاننىڭ ازاماتتىق قوعامدى دامىتۋ تۇجىرىمداماسى بەكىتىلدى.

ازاماتتىق قوعامدى دامىتۋدىڭ 2020-2025 جىلدارعا ارنالعان تۇجىرىمداماسىندا ازاماتتىق قوعام دەپ ادامعا ءوزىنىڭ ازاماتتىق قۇقىقتارىن ىسكە اسىرۋعا مۇمكىندىك بەرەتىن جانە قوعام مۇشەلەرىنىڭ ءارتۇرلى قاجەتتىلىكتەرى مەن مۇددەلەرىن بىلدىرەتىن مەملەكەتتىك ەمەس قوعامدىق قاتىناستار مەن ينستيتۋتتار جۇيەسى تۇسىنىلەدى. دۇنيەجۇزىلىك بانكتىڭ انىقتاماسى بويىنشا:

"ازاماتتىق قوعام قاۋىمداستىق توپتارى، ۇكىمەتتىك ەمەس ۇيىمدار، كاسىپوداقتار، جەرگىلىكتى توپتار، قايىرىمدىلىق جانە ءدىني ۇيىمدار، كاسىپتىك بىرلەستىكتەر مەن قورلاردىڭ كەڭ اۋقىمىن بىلدىرەدى".

ازاماتتىق قوعامنىڭ دامۋ دارەجەسى دەموكراتيانىڭ دامۋ دەڭگەيىن كورسەتەدى. تۇتاستاي العاندا، دەموكراتيالىق رەجيم ساياسي تۇراقتىلىقتىڭ نەگىزى رەتىندە مەملەكەت پەن ازاماتتىق قوعامنىڭ تىعىز ءوزارا ءىس-قيمىلىن بولجايدى.

ازاماتتىق قوعام مەن قۇقىقتىق مەملەكەتتىڭ قالىپتاسۋىنىڭ ءوزارا بايلانىسىن بىرنەشە سەبەپتەرمەن تۇسىندىرۋگە بولادى، نەگە بۇل پروتسەستەر ءبىر-بىرىنەن بولەك ءومىر سۇرە المايدى جانە نەگە بىرەۋىنىڭ دامۋى مەن جۇمىس ىستەۋى ەكىنشىسىنىڭ تىكەلەي وزگەرۋىنە اكەلەدى. بىرىنشىدەن، ازاماتتىق قوعام ساياسي بيلىكتىڭ ءابسوليۋتتى ۇستەمدىككە ۇمتىلۋىنىڭ "تەجەۋ" جانە "تەپە-تەڭدىك" جۇيەسىندەگى ماڭىزدى جانە كۇشتى تەتىكتەردىڭ ءبىرى بولىپ تابىلادى. وسى ميسسيانى ورىنداۋ ءۇشىن ونىڭ كوپتەگەن قاراجاتى بار: سايلاۋ ناۋقاندارى مەن رەفەرەندۋمدارعا بەلسەندى قاتىسۋ، قوعامدىق پىكىردى قالىپتاستىرۋدا ۇلكەن مۇمكىندىكتەر، بەلگىلى ءبىر مەملەكەتتىك رەفورمالاردى جۇرگىزۋگە قارسىلىق ناۋقانىن ۇيىمداستىرۋدا مۇمكىندىكتەر. ەكىنشىدەن، ازاماتتىق قوعامنىڭ ءوزى مەملەكەتتىك قولداۋدى قاجەت ەتەدى، سوندىقتان ۇيىمداردىڭ وكىلدەرى بىرقاتار مەملەكەتتىك ورگانداردىڭ جۇمىسىنا بەلسەندى قاتىسادى. ۇشىنشىدەن، مەملەكەت ازاماتتىق قوعاممەن ءوزارا ءىس-قيمىلعا جوعارى دارەجەدە مۇددەلى، ويتكەنى بۇل ساياسي بيلىكتىڭ زاڭدىلىعىنىڭ قاينار كوزى بولىپ تابىلاتىن ازاماتتىق قوعام، كۇردەلى كەزەڭدەردە ازاماتتىق قوعام مەملەكەتتى قولدايتىن قۋاتتى كۇشكە اينالادى. تورتىنشىدەن، ازاماتتىق قوعامنىڭ ەرەكشەلىگى، ونى قۇرايتىن ۇيىمداردىڭ دەربەس سيپاتى مەن تاۋەلسىزدىگى ولاردىڭ ءىس-ارەكەتتەرىنىڭ بولجانبايتىندىعىن جوققا شىعارمايدى، سوندىقتان مەملەكەتتىڭ ونىڭ دامۋىن باقىلاۋدىڭ ءارتۇرلى فورمالارىن قۇرۋعا باعىتتالعان كۇش-جىگەرى قيسىندى بولىپ تابىلادى.

ەلىمىزدە قوعامدىق كەڭەستەردىڭ مارتەبەسىن كۆازيمەملەكەتتىك سەكتورعا ەنگىزۋ ارقىلى كۇشەيتۋ جوسپارلانۋدا. بۇگىنگى تاڭدا قوعامدىق كەڭەستەر بارلىق مەملەكەتتىك ورگانداردا بار. تالداۋ قوعامدىق كەڭەستەر قۇرىلىمىندا ۇەۇ-داردىڭ جاندانعانىن كورسەتەدى. قوعامدىق كەڭەستەر قۇرامىنداعى ۇەۇ مۇشەلەرىنىڭ ۇلەسى 10% - عا ءوستى. سوڭعى 30 جىلدا ۇكىمەتتىك ەمەس ۇيىمدار جەلىسى 100 ۇەۇ-دان 22 مىڭعا دەيىن ءوستى. ەلدە ۇەۇ –داردىڭ جاڭا جانە جەتكىلىكتى كۇشتى باستامالارى پايدا بولدى، ولاردىڭ كوپشىلىگى قوعام ءۇشىن قىزمەتتەردىڭ كەڭ سپەكترىن ىسكە اسىرا وتىرىپ، تابىستى جۇمىس ىستەيدى. ءىس جۇزىندە ازاماتتىق قوعام ينستيتۋتتارى جىل سايىن مەملەكەت پەن قوعام ءومىرىنىڭ ساياسي، الەۋمەتتىك، ەكونوميكالىق، مادەني-گۋمانيتارلىق سالالارىندا كورىنىس تاۋىپ كەلەدى. كەز-كەلگەن زاماناۋي مەملەكەت قوعامنىڭ وتكىر ماسەلەلەرىن ءتيىمدى شەشۋگە كومەكتەسەتىن سەنىمدى سەرىكتەستەرگە مۇقتاج. ولاردىڭ بولماۋى قوعامنىڭ كەز-كەلگەن پروگرەسسيۆتى دامۋىن جوققا شىعاراتىنى بەلگىلى.

ازاماتتىق قوعام ۇيىمدارىنىڭ قىزمەتى ءۇشىن قۇقىقتىق نەگىزدەر قۇرىلدى جانە جەتىلدىرىلۋ ۇستىندە. پرەزيدەنتتىڭ جارلىعىمەن ۇزاق مەرزىمدى پەرسپەكتيۆادا ازاماتتىق سەكتوردى دامىتۋدىڭ نەگىزگى باعىتتارىن – قازاقستان رەسپۋبليكاسىندا ازاماتتىق قوعامدى دامىتۋدىڭ 2020-2030 جىلدارعا ارنالعان تۇجىرىمداماسىن ايقىندايتىن جاڭا ستراتەگيالىق قۇجاتتا ازاماتتىق سەكتور قىزمەتىن ترانسفورماتسيالاۋ بويىنشا جاڭا تاسىلدەر جوسپارلانعان. تۇجىرىمدامادا بەلگىلەنگەن شارالار كەشەنىن ىسكە اسىرۋ 2030 جىلعا دەيىن جالعاسپاق. ول كەزەڭ بويىنشا جۇزەگە اسىرىلادى: ءبىرىنشى كەزەڭ 2020-2025 جىلدار جانە ەكىنشى كەزەڭ 2026-2030 جىلدار. ازاماتتىق قوعامدى دامىتۋ تۇجىرىمداماسى 6 بولىمنەن تۇرادى جانە 5 نەگىزگى باعىتقا بولىنگەن.

1) ازاماتتىق قوعام مەن ونىڭ ينستيتۋتتارىن، ونىڭ ىشىندە قوعامدىق-ساياسي سالادا دامىتۋ ءۇشىن قولايلى جاعدايلار جاساۋ;

2) ازاماتتىق بەلسەندىلىكتى قولداۋ جانە دامىتۋ;

3) ازاماتتار مەن ازاماتتىق قوعام ينستيتۋتتارىنىڭ شەشىمدەر قابىلداۋ جانە مەملەكەتتىك ىستەردى باسقارۋ پروتسەسىنە قاتىسۋ دەڭگەيىن ارتتىرۋ;

4) ازاماتتىق قوعام ينستيتۋتتارىنىڭ الەۋەتىن نىعايتۋ;

5) ازاماتتىق قوعامدى بۇۇ-نىڭ قازاقستانداعى ورنىقتى دامۋ ماقساتتارىن يمپلەمەنتاتسيالاۋعا تارتۋ.

بۇل تۇجىرىمداما قوعام دامۋىنىڭ باسقا دا ماڭىزدى پاراديگمالارىمەن ۇيلەستىرىلگەنىن اتاپ وتكەنىمىز ماڭىزدى. مىسالى، مەملەكەت سوڭعى كەزدەرى كەز-كەلگەن ازاماتتىق قوعامدى دامىتۋدىڭ نەگىزى رەتىندە جەرگىلىكتى ءوزىن-ءوزى باسقارۋدى دامىتۋعا باسا نازار اۋدارىپ كەلەدى. بۇل تۋرالى "جەرگىلىكتى مەملەكەتتىك باسقارۋ جانە ءوزىن-ءوزى باسقارۋ تۋرالى" زاڭعا ءتيىستى وزگەرىستەر ەنگىزىلگەنى ايعاقتايدى.

مەملەكەت ازاماتتىق قوعامنىڭ بارلىق سۋبەكتىلەرىمەن سەرىكتەستىك قاتىناستار ورناتۋ ولاردى قوعامنىڭ وزەكتى ماسەلەلەرىن شەشۋگە تارتۋ جونىندە شارالار قابىلداپ جاتىر. قازىرگى ۋاقىتتا رەسپۋبليكادا ۇەۇ-دارمەن ءوزارا ءىس-قيمىلدىڭ ءارتۇرلى ديالوگتىق فورماتتارى جۇمىس ىستەيدى. مەملەكەتتىك ورگانداردىڭ ۇەۇ-مەن ءتيىمدى جۇمىس ىستەۋى ماقساتىندا بىرقاتار تەتىكتەر قالىپتاستىرىلدى. ۇكىمەتتىك ەمەس ۇيىمدار مەن مەملەكەتتىك ورگاندار اراسىنداعى ىنتىماقتاستىقتىڭ نەگىزگى نىسانى تىزبەسى مەملەكەتتىك باعدارلامالاردىڭ نەگىزگى باعىتتارىن، حالىقارالىق تاجىريبەنى، سونداي-اق ۇكىمەتتىك ەمەس ۇيىمداردان تۇسەتىن ۇسىنىستاردى ەسكەرە وتىرىپ قالىپتاستىرىلاتىن مەملەكەتتىك الەۋمەتتىك تاپسىرىس شەڭبەرىندە الەۋمەتتىك ماڭىزى بار جوبالاردى ىسكە اسىرۋ بولىپ تابىلادى.

ازاماتتىق قوعام ينستيتۋتتارىن قارجىلىق قولداۋدىڭ قۇرالدارى مەملەكەتتىك سىيلىقتار مەن گرانتتىق قارجىلاندىرۋ بولىپ تابىلادى. ۇەۇ-نى مەملەكەتتىك قولداۋعا بيىلعى جىلى سىيلىقتار تۇرىندە جالپى سوماسى 83 ملن 340 مىڭ تەڭگەگە 38 ۇەۇ يە بولدى. ۇەۇ جوبالارىن قارجىلاندىرۋ 1 ملن تەڭگەدەن 27 ملرد تەڭگەگە دەيىن ۇلعايتىلدى.

قازاقستاندا ازاماتتىق قوعامنىڭ قالىپتاسۋى جاڭا ۇردىستەر تۋعىزدى، بۇرىننان بار قوعامدىق ۇيىمدارعا وزگەرىستەر ەنگىزدى، جاڭا ۇيىمدار مەن بىرلەستىكتەردىڭ قۇرىلۋىنا اكەلدى.

قازاقستان ءجۇرىپ وتكەن جول ەكونوميكالىق پروتسەستەردىڭ تابىستى دامۋىن جانە ازاماتتاردىڭ ساياسي قۇقىقتارى مەن بوستاندىقتارىنىڭ ساقتالۋىن كورسەتتى. قۇقىقتىق مەملەكەت پەن ازاماتتىق قوعامدى بىرلەسىپ دامىتۋدىڭ ءمانى — قوعامدى دەموكراتيالاندىرۋ پروتسەسىنە جاردەمدەسۋ، جەكە باس بوستاندىعىنىڭ، ادامنىڭ ار-نامىسى مەن قادىر-قاسيەتىنىڭ كەپىلدىكتەرىن نىعايتۋ.

Abai.kz