جاپونيا بيلىگى ەكىنشى جاھان سوعىسىنان كەيىن قايتا ەل قورعانىسىن كۇشەيتۋ تۋرالى جوسپاردى قاراستىرىپ، بەكىتتى. سوعىس اياقتالعاننان كەيىن، جاپونيا قارۋلى كۇشتەرىن ازايتىپ، شابۋىل جاسايتىن قارۋ تۇرلەرىنەن باس تارتىپ، اقش باقىلاۋىنداعى قورعانىس كۇشتەرىن قۇرعان بولاتىن. جاڭا جوسپاردا بىرقاتار وزگەرىستەر بار. 

جاڭا اسكەري قورعانىس جوسپارىندا قورعانىس سالاسىنا بولىنەتىن قارجىنى ەكى ەسەگە ارتتىرۋ، قارۋلى كۇشتەردى زاماناۋي قارۋمەن قامتاماسىز ەتۋ جانە باسقىنشىلىق جاساۋى مۇمكىن تاراپقا جويقىن سوققى بەرۋ مۇمكىندىكتەرى جازىلعان. توكيو الەمنىڭ ميليتاريستىك ساياساتقا قادام باسقانىن كورىپ، ءبىلىپ، سەزىپ وتىر. سامۋرايلار ءپاتسيفيزمنىڭ كەلمەسكە كەتكەنىن دە بىلەدى. جاڭا

جاپونيا ءوزىنىڭ اسكەري جوسپارىن سولتۇستىك كورەيانىڭ زىمىران سىناقتارىن جيىلەتىپ جىبەرۋى جانە قىتايدىڭ اسكەري كۇشىن ارتتىرۋىنا بايلانىستى وزگەرتكەنىن جاسىرمايدى. جۇما كۇنى ەل پرەمەرى فۋميو كيسيدا جاپون حالقىنا تەلەارنالار ارقىلى ۇندەۋ جاسادى. ماڭىزدى ءۇش قۇجات قابىلدانعانىن ايتتى. ۇلتتىق قاۋىپسىزدىك بويىنشا ستراتەگيا، ۇلتتىق قورعانىس بويىنشا ستراتەگيا جانە قورعانىس كۇشتەرىن دامىتۋ تۋرالى جوسپار. قابىلدانعان ءۇش قۇجاتتىڭ دا قورعانىس سالاسىنا تىكەلەي قاتىسى بارىن كورىپ وتىرمىز. سامۋرايلار گەوساياسي قاقتىعىستاردىڭ ۋشىعۋىنا بايلانىستى بولۋى ىقتيمال قارۋلى قاقتىعىستارعا دايىندىقتى كۇشەيتۋ ۇستىندە.

توكيو جاڭا ستراتەگياسىندا قارسىلاستىڭ اۋماعىنا قارسى سوققى بەرۋدى قاراستىراتىنىن ايتتى. دەمەك، جاپونيا شابۋىل جاساۋعا مۇمكىندىك بەرەتىن جاڭا قارۋ تۇرلەرىن، زىمىراندار مەن اۆياتسيا، سوققى جاساۋشى دروندار مەن ارنايى جاساقتى قارسىلاس اۋماعىنا جەتكىزۋگە مۇمكىندىك بەرەتىن كەمەلەر سانىن ارتتىراتىن بولادى. گەنەرال توسيميتي ناگاياۆۋ: "ۋكراينا سوعىسىنا قاراپ، ۇنەمى اۋقىمدى قاقتىعىستارعا دايىن بولۋ كەرەكتىگىن تۇسىندىك. ءبىز رەفورمانى تىم كەش باستاپ جاتىرمىز، وزگەلەردەن ەكى ەسە ارتتا كەلەمىز، الايدا جىلدامدىقتى ارتتىرىپ، ولاردى قۋىپ جەتۋىمىز قاجەت", - دەيدى. 

جاپونيا الداعى بەس جىلدا، قورعانىس سالاسىنا بولىنەتىن قارجىنى ەكى ەسەلەپ، ونى ءجىو-ءنىڭ 2 پايىزىنا جەتكىزۋدى ويلاپ وتىر. وسىلايشا جاپونيا قورعانىس سالاسىنا قارجى ءبولۋ كورسەتكىشى بويىنشا اقش پەن قىتايدان كەيىنگى ءۇشىنشى ورىنعا جايعاسپاق. توكيو اقش-تان الىس قاشىقتىققا ۇشاتىن زىمىرانداردى ساتىپ الادى. قارۋ سالاسىندا وتاندىق ءوندىرىستى دامىتۋ جوسپارىن بەكىتىپ، سوقى جاساۋشى دروندار مەن بارلاۋ دروندارى، تانكتەر مەن ۇشاقتاردى جاساۋدى جىلدامداتپاق. بۇل جۇمىسقا ايگىلى اۆتوكونتسەرندەردى دە تارتۋ كوزدەلگەن.

جاپونيا جاڭا قابىلدانعان قۇجاتتا قىتاي مەن رەسەيدى ستراتەگيالىق سەرىكتەس ستاتۋسىنان شىعارىپ تاستادى. 2013 جىلى قابىلدانعان جوسپاردا بەيجىڭ مەن ماسكەۋ توكيو ءۇشىن "ستراتەگيالىق سەرىكتەس" دەپ كورسەتىلگەن ەدى. جاپونيا حالقى 125 ملن بولسا دا، اسكەرى ايتارلىقتاي كوپ ەمەس جانە قورعانىس سالاسىنداعى اقپاراتتار اسا قۇپيا ساقتالادى. كەي دەرەكتەر جاپونيادا 200-600 مىڭ اراسىندا اسكەر بارىن ايتادى، ال ساراپشىلار اۋقىمدى سوعىس جاعدايىندا جاپونيا 8 ميلليونعا جۋىق ادامدى اسكەرگە شاقىرۋ مۇمكىندىگىنە يە دەيدى.

اسحات قاسەنعالي

Abai.kz