ءبىز وسى ەلىمىزدەگى ورىس ءتىلىنىڭ ۇستەمدىگى جايلى ايتۋدان دا قاتتى ساقتانامىز. اياق استىنان «ۇلتشىل»، «ناتسيست» اتانىپ، ەرمەك نارىنباي مەن مارعۇلان بورانبايدىڭ جانىنا بارىپ، تۇرمەنىڭ بىلامىعىنىڭ «ءتاتتى» ءدامىن تاتىپ قالۋىڭ ابدەن مۇمكىن.

سوسىن كوبىمىز «اش قۇلاقتان، تىنىش قۇلاق»، دەپ، ءبىر جەرىمىزدى قىسىپ قويىپ، ۇندەمەي جۇرە بەرەمىز. ونىڭ ۇستىنە بيىل «قازاقتانداعى ورىس ءتىلىنىڭ جىلى»، دەپ ايداي الەمگە جاريالاعاننان كەيىن، مۇلدەم ءۇنىمىز ءوشىپ قالعانداي كۇي كەشۋدەمىز. ەندى «جاساسىن كاز..، كەشىرەرسىز، ۇلى ورىس ءتىلى»، دەپ ۇرانداتۋدان باسقا امالىمىز قالماعان سەكىلدى.

جارايدى، ءبىر جىل قايتەر دەيسىڭ، وتەر-كەتەر. الايدا ورىس ءتىلىنىڭ ۇستەمدىگىنە ولاردىڭ ءدىني ۇستەمدىگى قوسىلىپ، ازاتتىعىمىزعا ازۋ ءتىسىن كورسەتىپ، ءوز ەلىندە جۇرگەندەي تايراڭدايتىندىعىن قايتەرسىڭ. مىسال ما؟ جەتىپ ارتىلادى. مەن بۇل جەردە بىزدەگى ورىس شىركەۋلەرىنىڭ تىكەلەي ماسكەۋگە باعىنىپ، سولاردىڭ ساياساتىن جۇرگىزەتىندىگىن ايتىپ تا وتىرعان جوقپىن. سەنبەسەڭىز، رەسەي پاتريارحاتىنىڭ ۋكرايناداعى سوعىستى قولداپ، جاس جىگىتتەردى قاندى قاساپقا بارۋعا ۇندەپ وتىرعاندىعىنا قارسى ءبىر اۋىز ءسوز ايتتى ما ەكەن؟ سوندا حريستيان ءدىنىنىڭ بەيبىتشىلىككە ۇندەيتىن ۋاعىزى قايدا قالدى؟

ءجا، بۇل دا تۇك ەمەس. ءبىر قىزىعى، وزگە جەرلەردى بىلمەيمىن، قوستانايداعى ورىس تىلىندە حابار جۇرگىزەتىن «الاۋ» دەپ اتالاتىن تەلەراديو كەشەنى جاڭا جىلدىڭ الدىندا ەكى اپتالىق دەمالىسقا، ياعني روجدەستۆو مەرەكەسىن تويلاۋعا كەتەتىندىگىن سالتاناتتى تۇردە حابارلادى. جانە جىل سايىن وسى داستۇردەن تايمايدى. ءسىرا، بۇلار الدىنداعى جول كورسەتىپ جۇرگەن اعاسى - الماتىدان شىعاتىن، قازاق بيلىگىن اشسا الاقانىندا، جۇمسا جۇدىرىعىندا ۇستايتىن الپاۋىت گازەت – «ۆرەميا» دەگەن باسىلىمنان ۇلگى الاتىن بولار. مۇنى قالاي تۇسىندىك؟ ەگەر وسىنداعى كاتوليكتەر (ولاردىڭ مەيرامى ورىستاردان وزگەرەك), ەۆرەيلەر، بۋدديستەر «ءوز مەرەكەلەرىمىزدى تويلايمىز» دەپ جۇمىستارىن توقتاتسا، ال مۇسىلماندار قۇربان ايت مەيرامىندا ءۇش كۇن بويى ۇيلەرىندە جاتىپ السا، نا بولماق؟ جالپى، مۇنىڭ ءبارى «ءدىن مەملەكەتتەن بولىنگەن» دەگەن ەرەجەدەن تۋىنداعان تەرىس تۇسىنىك.

ءتىپتى سولاي-اق، بولسىن دەلىك. ال سوندا «زايىرلىلىق» دەگەن ۇعىم قايدا قالدى؟ بىزدە نەگە وزگە دىندەرگە قاراعاندا پراۆوسلاۆيەگە ەرەكشە ارتىقشىلىق بەرىلەدى؟ مۇنداي «ەرەكشەلىك» وزگە ءدىن وكىلدەرىنىڭ رەنىشىن تۋعىزبايتىندىعىنا كىم كەپىلدىك بەرەدى؟

جارايدى، وسىنداي ءدىني مەيرامدى مەرەكەلەۋگە تىيىم سالا المايدى ەكەنبىز. قانشا دەگەنمەن، وركەنيەتكە ۇمتىلىپ جاتقان ەلمىز عوي. الايدا وسى ەكى ءباسپاسوز قۇرالىنىڭ ەكەۋى دە ءبىزدىڭ قوستاناي وبلىستىق بيۋدجەتىنەن مولىنان قارجىلاندىرىلادى. ال ولاردىڭ رەسپۋبليكالىق بيۋدجەتتەن الاتىن ميلليونداعان اقشاسىن ءتىپتى، ەسەپكە دە الىپ وتىرعان جورقپىز. سوندا دەيمىز-اۋ، وسىنداي ۇزاق دەمالىسقا كەتەتىندەردىڭ قارجىدان ونشا قىسىلا قويمايتىندىعى ءمۇيىزى قاراعايداي ەكونوميست تۇگىلى، جاي ادامعا دا ايدان انىق بولار.

ەندەشە مۇنداي، وزدەرىن رەسەيدىڭ ءبىر بولشەگى سانايتىن باسىلىمداردى حالىقتىڭ اقشاسىنىڭ ەسەبىنەن جارىلقاپ وتىرۋ قانداي اقىلعا سيار ەكەن؟ بۇل نە قىلعان مىرزالىق؟

جايبەرگەن بولاتوۆ

Abai.kz