بۇگىن پرەمەر-مينيستر ءاليحان سمايىلوۆ قازاقستان، وزبەكستان جانە رەسەي اراسىندا «گاز وداعىن» قۇرۋ بويىنشا ەشقانداي رەسمي ۇسىنىس كەلىپ تۇسپەگەنىن ايتتى.

«قازىرگى ۋاقىتتا ءۇش جاقتى گاز وداعىن قۇرۋ بويىنشا رەسمي ۇسىنىس العان جوقپىز. العان كەزدە ونى قاراستىرا جاتارمىز»، - دەدى ءاليحان سمايىلوۆ ۇكىمەت وتىرىسىنان كەيىن باق وكىلدەرىنىڭ ساۋالىنا جاۋاپ بەرىپ.

ۇكىمەت باسشىسىنىڭ سوزىنشە، رەسەيمەن اراداعى گازبەن قامتۋ سالاسىنداعى ىنتىماقتاستىق ماسەلەسى ەكىجاقتى كەلىسسوزدەر ارقىلى جۇرگىزىلىپ جاتىر.

«تاياۋ ۋاقىتتا «گازپروممەن» كەلىسسوزدىڭ كەلەسى كەزەڭىن كۇتىپ وتىرمىز. بۇكىل قارىم-قاتىناس كوممەرتسيالىق جانە ءوزارا ءتيىمدى شارتتارمەن جاسالادى. ءبىز ەكىجاقتى فورماتتاعى جۇمىستى جالعاستىرامىز»، - دەدى پرەمەر-مينيستر.

ال رەسەي ءسىم باسشىسىنىڭ ورىنباسارى ميحايل گالۋزين وتكەن جىلدىڭ 26 جەلتوقسانىندا تاسس-قا بەرگەن سۇحباتىندا «ۇشتىك گاز وداعىن قۇرۋعا ايتارلىقتاي كەدەرگىلەر جوعىن ءارى رەسەيدىڭ سەرىكتەستەرى وسى باعىتتاعى ءىس-ارەكەتكە دايىن وتىرعانىن» جەتكىزگەن.

««ۇشتىك گاز وداعىن» قۇرۋ يدەياسى رەسەيمەن قاتار، ءبىزدىڭ ارىپتەستەرىمىز: قازاقستان مەن وزبەكستاننىڭ دا قىزىعۋشىلىق تۋدىرادى. وسى سالاداعى ءوزارا ءىس-قيمىل ەنەرگەتيكالىق قاجەتتىلىكتى، حالىقتىڭ الەۋمەتتىك-ەكونوميكالىق تۇراقتىلىعى مەن ءال-اۋقاتىن قامتاماسىز ەتۋ ءۇشىن قاجەت.

وزبەكستان رەسپۋبليكاسىنىڭ جوباعا قاتىسۋ، قاتىسپاۋىنا كەلەر بولساق، پرەزيدەنت پۋتين 9 جەلتوقساندا بىشكەكتە وتكەن ەاەو ءسامميتى اياقتالعاننان كەيىن، ءباسپاسوز ءماسليحاتى بارىسىندا ىقتيمال ەنەرگەتيكالىق اليانس قۇرۋ بويىنشا جۇمىس باستالعانىن اتاپ ءوتتى. رەسەي سەرىكتەستەرى وسى باعىتتاعى بىرلەسكەن ءىس-قيمىلدارعا دايىن. يدەيانى جۇزەگە اسىرۋ ءۇشىن ەشقانداي ماڭىزدى كەدەرگىلەر جوق، بىراق، ەڭ الدىمەن، ۇلكەن جۇيەلى جۇمىس اتقارىلۋى كەرەك. اسىرەسە ساراپتامالىق دەڭگەيدە. قازىر ونى ءۇش ەلدىڭ قۇزىرەتتى مينيسترلىكتەرى جۇرگىزىپ جاتىر»، - دەگەندى ايتتى ول.

ايتا كەتەيىك، «ۇشتىك گاز وداعىن» قۇرۋ يدەياسىن پۋتين 2022 جىلعى قاراشا ايىنىڭ سوڭىندا قازاقستان پرەزيدەنتى قاسىم-جومارت توقاەۆتىڭ ماسكەۋگە رەسمي ساپارى كەزىندە ايتقان. ونىڭ ويىنشا، رەسەي گازى ورتالىق ازيا ارقىلى قىتاي نارىعىنا شىقپاق.

«رەسەي، قازاقستان، وزبەكستاندا كەڭەس زامانىنان بەرى ءبىرتۇتاس گاز تاسىمالداۋ جۇيەسى قالىپتاسقان. ءوزارا ىنتىماقتاستىقتى كەڭەيتۋ ءۇشىن بىزدە ۇلكەن مۇمكىندىكتەر بار»، - دەگەن ەدى رەسەيلىك ۆيتسە-پرەمەر الەكساندر نوۆاك.

پرەزيدەنت توقاەۆ ەلگە ورالعاننان كەيىن ەكى كۇن وتكەندە قازاقستان بۇل يدەيانى قابىلدامايتىنىن مالىمدەگەن بولاتىن.

قر ەنەرگەتيكا ءمينيسترى بولات اقشولاقوۆ قازاقستان رەسەي جانە وزبەكستانمەن گاز ماسەلەسى بويىنشا تىعىز ىنتىماقتاستىقتا جۇمىس ىستەيتىنىن، بىراق گاز وداعىن قۇرۋ ماسەلەسىن تالقىلاماعانىن جەتكىزدى.

«ەشقانداي دا گاز وداعى تۋرالى كەلىسسوز بولعان جوق. ءبىز ەكى جاقتى اڭگىمە جۇرگىزىپ وتىرمىز، ەلىمىزدىڭ سولتۇستىك-شىعىس ايماعىن گازداندىرۋ ماسەلەسىن شەشۋ ءۇشىن رەسەيگە ءجيى بارىپ جۇرگەنىمدى بىلەسىزدەر. وزبەكستانمەن دە قارىم-قاتىناسىمىز بار، ويتكەنى ءبىز ازيا گاز قۇبىرى مەن بۇقارا - تاشكەنت - بىشكەك - الماتى گاز قۇبىرىنىڭ جۇيەسىندە بىرگە وتىرمىز. وزبەكستاننىڭ گاز ماسەلەسى بويىنشا رەسەيمەن ءوز قاتىناسى بار. كەيدە ۇشەۋلەپ وتىرىپ، تالقىلايتىن ماسەلە بولادى. بىراق ول گاز وداعىن قۇرۋ دەگەن ءسوز ەمەس»، – دەدى اقشولاقوۆ.

وزبەكستان دا كرەملدىڭ جوباسىنان باس تارتقانىن حابارلاعان ەدى.

«وزبەكستان كورشى ەلدەردەن گاز جانە ەلەكتر ەنەرگياسىن ساتىپ الۋ تۋرالى كەلىسسوزدەر جۇرگىزۋدە، بىراق «قانداي دا ءبىر وداق نە ۇيىم ارقىلى ەمەس»، - دەدى وزبەكستان ەنەرگەتيكا ءمينيسترى جورابەك مىرزاماحمۋدوۆ.

مىرزاماحمۋدوۆتىڭ سوزىنشە، وزبەكستان گاز تاپشىلىعىن كورىپ وتىرسا دا، «ۇلتتىق مۇددەسىنە، ەكونوميكاسى مەن تاۋەلسىزدىگىنە» قاۋىپ توندىرگىسى كەلمەيدى. وزبەكستان گازدىڭ جەتىسپەۋشىلىگىنەن بىرقاتار وڭىرلەردە ەلەكتر قۋاتىن قولدان ءوشىرىپ، تاشكەنت پەن فەرعانا القابىندا گاز قۇيۋ ستانتسيالارىنىڭ جۇمىسىن توقتاتقان.

«ءبىز گاز الۋ ءۇشىن وزگە ەلدىڭ ساياسي شارتتارىن ەشقاشان قابىلدامايمىز»، - دەپ اتاپ ءوتتى وزبەك ءمينيسترى. ول وزبەكستاننىڭ رەسەي جانە باسقا ەلدەردەن گازدى قولايلى باعاعا جانە كەلىسىمشارت نەگىزىندە ساتىپ الاتىنىن ايتادى.

«رەسەيدەن گاز جەتكىزۋ تۋرالى كەلىسىم جاسالعان كۇندە دە، ول وداق قۇرۋ دەگەندى بىلدىرمەيدى. وزبەكستاننىڭ رەسەيمەن ورتاق شەكاراسى جوق. سوندىقتان گازدى كورشى قازاقستان ارقىلى جەتكىزۋ تۋرالى كەلىسسوزدەر جۇرگىزىلەتىن بولادى. وسىنداي تەحنيكالىق كەلىسىمشارت بولادى»، - دەدى مىرزاماحمۋدوۆ.

ايجان تەمىرحان

Abai.kz