اپتا باسىندا پرەزيدەنت توقاەۆ ەكى ازۋلى كورشىمىزدىڭ ەلشىلەرىن قابىلدادى.

ورىس ەلشىسى الەكسەي بوروداۆكينمەن كەزدەسۋ بارىسىندا قازاقستان مەن رەسەي اراسىنداعى جان-جاقتى ستراتەگيالىق سەرىكتەستىكتىڭ قازىرگى جاي-كۇيى مەن پەرسپەكتيۆالارى تالقىلاندى. ەكەۋ ارا اڭگىمەدەن رەسەي پرەزيدەنتى ءپۋتيننىڭ تاياۋ ۋاقىتتا قازاقستانعا ساپارلاي كەلەتىنى ءمالىم بولدى. ودان سىرت كۇزدە قوستانايدا وتەتىن XIX وڭىرارالىق ىنتىماقتاستىق فورۋمىنىڭ ماڭىزدىلىعى دا ايرىقشا ءسوز بولدى. پۋتين مىرزا ۋكرايناعا سوعىس جاريالاعانىنا جىل تولۋ قارساڭىنداعى جولداۋىندا رەسەيدىڭ ەۋروپامەن ەسىگى تارس جابىلىپ، قازاقستان مەن قىتايدىڭ ورىس ەلى ءۇشىن بىردەن-ءبىر ماڭىزدى ساۋدا وتكەلىنە اينالعانىن، وسى باعىتتا قارقىندى جۇمىس جۇرگىزەتىنىن اشىق ايتقان ەدى.

قر ستراتەگيالىق جوسپارلاۋ جانە رەفورمالار اگەنتتىگى ۇلتتىق ستاتيستيكا بيۋروسىنىڭ مالىمەتى بويىنشا، بيىلعى قاڭتاردا قازاقستاننىڭ ەاەو ەلدەرىمەن سىرتقى ساۋدا اينالىمىنىڭ جالپى كولەمىندە رەسەي ۇلەسى – 92,4% قۇراعان. قىرعىزستانمەن – 4,2%، بەلارۋسپەن – 3,3%، ارمەنيامەن – 0,1% بولعان. بەلارۋستىڭ ورىنىن قىرعىزستان باسقان. بەلارستىڭ رەسەيمەن بىرگە سانكتسياعا ۇشىراعانى بەلگىلى. وسىدان-اق ەكونوميكاسى باتىس تارابىنان قۇرساۋلانعان رەسەي ءۇشىن قازاقستاننىڭ قانداي ماڭىزى بار ەكەنى ايتپاسا دا تۇسىنىكتى.

پرەزيدەنتتىڭ قىتاي حالىق رەسپۋبليكاسىنىڭ قازاقستانداعى ەلشىسى چجان سياومەن كەزدەسۋىندە بيىل مامىر ايىندا سيان قالاسىندا وتەتىن «ورتالىق ازيا + قىتاي» ءسامميتىنىڭ جانە سول ماقساتتاعى قاسىم-جومارت توقاەۆتىڭ قحر-عا جوسپارلانعان مەملەكەتتىك ساپارىنىڭ وزەكتىلىگى ءسوز بولعان. وتكەندە عانا استانادا امەريكا مەملەكەت ىستەر حاتشىسىمەن ورتا ازيا سىرتقى ىستەر باسشىلارىنىڭ كەزدەسۋى وتكەنى بەلگىلى. ورتا ازيا سونداي-اق سانكتسيا قوس بۇيىرىنەن قىسقان رەسەيدىڭ ەكىنشى تىنىسى بولىپ وتىر. ءپۋتيننىڭ ۋكرايناعا سوعىس اشقانىنا جىل تولۋىنا وراي اقش باستاعان باتىس ەلدەرى رەسەيگە سالىنعان سانكتسيانىڭ كۇشىن قايتا باعامداپ، رەسەي قىتاي، تۇركيا، جانە بۇرىنعى كەڭەس قۇرامىندا بولعان ەلدەر ارقىلى ازاماتتىق جانە اسكەري ماقساتتاعى ونىمدەرگە وڭاي قول جەتكىزىپ، سانكتسيا قۇرىعىنان سىتىلىپ وتىر دەپ ەكونوميكالىق جازانى قايتا كۇشەيتكەن ەدى.

اقش-تىڭ «ۋولل ستريت جورنال» باسىلىمى قۇپيا دەرەك كوزىنە سىلتەمە جاساپ ءۇشىنشى كەزەككە سايلانعان قىتاي توراعاسىنىڭ كەلەسى اپتادا ماسكەۋگە ساپارلاي كەلەتىنىن حابارلادى. ولاردىڭ اقپاراتىنشا شي توراعا ساپار بارىسىندا پۋتينمەن كەزدەسىپ، ارتىنان ۋكراينا پرەزيدەنتى زەلەنسكيمەن دە سويلەسپەك. «جەل سوقپاسا ءشوپ باسى قيمىلدامايدى» دەگەندەي توقاەۆتىڭ ءبىر كۇندە شىعىسىمىز بەن تەرىستىگىمىزدەگى ەكى ەلدىڭ ەلشىسىمەن كەزدەسۋى سونى راستاپ تۇرعانداي. پرەزيدەنتتىڭ قىتاي ەلشىسىمەن كەزدەسۋىندە قىتاي توراعاسى سي ءتسزينپيننىڭ ۋكرايناعا قاتىستى جاعدايدى ساياسي تۇرعىدا رەتتەۋ جونىندەگى بىتىمگەرشىلىك ارەكەتىنە جوعارى باعا بەرۋى جايدان-جاي ەمەس.

ارتقى سابى مەن قارۋى سارقىلۋعا تاياپ، قىتايدىڭ كومەگىنە كۇنى قاراپ قالعان كرەملدىڭ، جۇيەدەن ءپۋتيننىڭ شي توراعانى شاقىرۋداعى ماقساتى اقش-پەن اشىق ارازدىققا كوشكەن قىتاي باسشىسىن وزدەرىنە اسكەري كومەك بەرۋگە كوندىرۋ بولسا، زەلەنسكيدىڭ ۇستانىمى كەرىسىنشە. ءبىر بۇل عانا ەمەس، رەسەيگە دروندار بەرگەن يران پرەزيدەنتى اقپاندا بەيجىڭگە ساپارلاپ قايتتى. ۋكراينانىڭ ىرگەسىنەن شىققان جاۋ بەلارۋس پرەزيدەنتى لۋكاشەنكو دا قىتاي استاناسىندا ءۇش كۇن ەرەۋىلدەدى. وسىنىڭ ءبارى، قىتاي تاراپىنىڭ ءپۋتيننىڭ دوستارىن وزىنە كەزەك-كەزەك شاقىرۋى زەلەنسكيدى ابىگەرگە سالعان ەدى. قىتاي باسشىسىنا كەزدەسۋگە الدە نەشە رەت ءوتىنىش ايتقان. سوعىس باستالعالى بەرى قىتاي تارابى ۋكرايناعا ادامگەرشىلىك كومەك جونەلتكەننەن باسقا، ەشقانداي ەمەۋرىن بىلدىرگەن جوق. اقش باسىلىمىنىڭ ايتقانى ايداي كەلسە، وسى جولى زەلەنسكيدىڭ ارمانى ورىندالاتىن ءتۇرى بار. كۇللى باتىستى وزدەرىنە اسكەري كومەك بەرۋگە كوندىرە بىلگەن ۋكراينا باسشىسى قىتاي توراعاسىن رەسەيگە اسكەري كومەك بەرۋدەن باس تارتۋعا، سول ارقىلى سوعىستىڭ ۇزارۋىنىڭ الدىن الۋعا كوندىرە الا ما، ونى الداعى ۋاقىت كورسەتەدى.

ەسبول ۇسەنۇلى

Abai.kz