162 ميللياردەر باستاعان وليگارحتاردان حالىق قازىناسىن قايتاراتىن زاڭ قابىلداندى

وتكەن سارسەنبىدە، 2023 جىلدىڭ 12 شىلدەسى كۇنى قر پرەزيدەنتى ق.توقاەۆ “زاڭسىز يەلەنگەن اكتيۆتەردى مەملەكەتكە قايتارۋ تۋرالى زاڭعا” قول قويدى.

ەندى وتىز جىل بويى ويىنا كەلگەنىن ىستەگەندەر زاڭسىز يەلەنگەن اكتيۆتەردى مەملەكەتكە قايتاراتىن بولادى.

بۇل زاڭ ەڭ الدىمەن ادىلەتتى قازاقستاندا زاڭسىز حالىق قازىناسىن يەلەنگەندەردەن حالىققا قايتارۋ جولىندا ەل سەنىمىنە يە بولاتىن زاڭ بولۋى كەرەك. بۇل الدىمەن 30 جىلدا ەل بايلىعىنىڭ جارتىسىنان استامىن، 55 پايىزىن يەلەنىپ وتىرعان 162 وليگارحقا قاتىستى.

مەملەكەت باسشىسىنىڭ زاڭسىز يەلەنگەن اكتيۆتەردى قايتارۋ تۋرالى تاپسىرماسى ەندى وسى زاڭ كۇشىنە ەنگەن كۇننەن باستاپ قاتتى قارقىن الۋى ءتيىس. بۇل زاڭ ادىلەتتى قازاقستانىمىزدىڭ الپەتى قانداي بولاتىنىن ايقىندايتىن زاڭ بولادى.

ءيا، “اق جول” پارتياسى وسىدان ون ءبىر جىل بۇرىن كوتەرگەن زاڭ اقىرى قابىلداندى.

قازىر ەل شۋلاپ جاتقان شەتكە شىققان وفشورداعى ميللياردتاردى، جالپى حالىقتىڭ قازىناسىن حالىققا قايتارۋ ماسەلەسىن «اق جول» پارتياسى تالاي جىلدان بەرى كوتەرىپ، ادىلەتتىلىك جولىندا كۇرەسىپ كەلەدى. 2013 جىلى وسى ماسەلەمەن ءبىز شۆەيتسارياعا دەيىن بارىپ، سول ەلدىڭ پارلامەنتىندە ءماجىلىس دەپۋتاتى، “اق جول” پارتياسى توراعاسى ازات پەرۋاشەۆ بايانداما دا جاساعان بولاتىن. سونىمەن قاتار لاتۆيا، بولگاريا پارلامەنتتەرىندە، ەۋروپارلامەنت دەپۋتاتتارىمەن كەزدەسۋدە جانە ت.ب. كوتەرىپ كەلدىك.

8 ماۋسىمدا ءماجىلىستىڭ جالپى وتىرىسىندا “اق جول” فراكتسياسى ۇستانىمىن بىلدىرگەن ازات پەرۋاشەۆ بۇل ەل كۇتكەن ەرەكشە زاڭ جوباسى تۋرالى “زاڭسىز شىعارىلعان اكتيۆتەردى تەرگەيتىن پارلامەنتتىك كوميسسيا قۇرىلۋ كەرەك” - دەگەن بايانداماسىندا جەرىنە جەتكىزە ايتتى.

“اق جول” فراكتسياسى 2013 جىلدان بەرى زاڭسىز شىعارىلعان كاپيتالداردى قايتارۋ ماسەلەسىن پارلامەنتتە ۇنەمى كوتەرىپ ءجۇر، وسى تاقىرىپ بويىنشا ءبىز ۇكىمەتكە، باس پروكۋراتۋراعا، سىبايلاس جەمقورلىققا قارسى ءىس-قيمىل اگەنتتىگىنە جانە باسقا دا قۇقىق قورعاۋ ورگاندارىنا ونداعان دەپۋتاتتىق ساۋال جولدادىق.

2018 جىلدان باستاپ ۇلىبريتانيادا «ءتۇبى تۇسىنىكسىز بايلىق» تۋرالى نورما ەنگىزىلگەننەن كەيىن «اق جول» فراكتسياسى وسىعان ۇقساس مەحانيزمدى ءبىزدىڭ مەملەكەتتە دە قولدانۋدى ۇنەمى تالاپ ەتىپ كەلەدى.

2016 جىلدان باستاپ «اق جول» دەمپارتياسىنىڭ ساياسي باعدارلاماسىندا كاپيتالدى قايتارۋ جانە دە-وفشوريزاتسيا ماسەلەسىنە جەكە تاراۋ ارنالعان.

سوندىقتان، ءبىزدىڭ فراكتسيا بۇل زاڭ جوباسىن، اسىرەسە، ءبىز بۇرىن ۇسىنعان بىرقاتار نورمالاردى قامتيتىندىقتان، قۇپتايدى.

دەگەنمەن، زاڭسىز كاپيتالدىڭ بەنەفيتسيارلارىنا قاتىستى بۇل زاڭ جوباسىنىڭ «جۇمساقتىعى» تۋرالى بەلگىلى ءبىر سۇراقتار تۋىنداۋدا.

بۇل مۇنداي كاپيتالداردىڭ 100 ميلليون دوللاردان باستالاتىن انىق اسىرا كوتەرىلگەن شەگىنە جانە ولاردىڭ اشكەرەلەنگەن يەلەرىنىڭ جاۋاپكەرشىلىكتەن قۇتىلۋ مۇمكىندىگىنە بايلانىستى” - دەدى “اق جول” فراكتسياسىنىڭ جەتەكشىسى.

ءيا، بىلتىر 2022 جىلى 14 ناۋرىزدا “اق جول” فراكتسياسى باستاماسىمەن پارلامەنتتە قاڭتار قاسىرەتى ەسەبىن تىڭداعاندا دا بۇل ماسەلەنى ماجىلىستە تاعى دا قايتا كوتەرگەنبىز.

- ەلىمىزدىڭ بار بايلىعىنىڭ جارتىسىنان استامىن 55 پايىزىن 162 ادام عانا يەلەنىپ العانىن العاش رەت اشىق ايتىلدى. ال قالعان 19 ميليوننان استام بۇكىل حالىقتىڭ جارتىسىنان استامى كەدەي ەكەنى، ءبىر ميلليوننان استام ادامنىڭ جاعدايى كەدەيلىك شەگىنەن دە تومەن ەكەنى ءمالىم بولدى.

پارلامەنتتە “اق جول” فراكتسياسى 10 جىلدان بەرى كوتەرىپ كەلە جاتقان شەتەلدەردەگى وفشورلىق ايماقتارعا كەتكەن 167 ملرد دوللاردى قايتارۋ ماسەلەسى كۇن تارتىبىنە قايتا شىقتى. پرەزيدەنت اتاپ ايتىپ، ارنايى تاپسىرما بەردى، ەندى ءتيىستى ورگاندار نە قاراپ، كىمدى كۇتىپ وتىرسىزدار؟ ەل جاعدايى قيىن، ال ءبىز حالىق قازىناسىنان ۇرلانعان ميللياردتاردى قايتارا الماي قاراپ وتىرمىز؟!

نەگىزى، وليگارحتاردان قايىر تىلەگەندەي سۇراپ وتىرعانشا، مەندەلەەۆ كەستەسىنىڭ ءبارى تابىلاتىن قازاق جەرىنىڭ قازبا بايلىعىن، كەنەن كەنىشىن ءتۇرلى قۇيتىرقى زاڭسىز جولدارمەن قولعا ءتۇسىرىپ بايىعانداردان سول بايلىقتى، قازبا بايلىق ورىندارىن تۇگەل قازىناعا قايتارۋدى قاتاڭ تالاپ ەتۋ كەرەك!

ويتكەنى، ول قازبا بايلىقتار ولاردىڭ دا، ەشكىمنىڭ دە اتا-باباسىنان قالعان مۇرا ەمەس، قۇداي بەرگەن قالىڭ قازاقتىڭ بايلىعى!

مىسالى، ساۋد ارابياسىندا قازىنادان ۇرلانعان قارجىنى تۇگەل قايتارعانشا، حانزادالار مەن ميللياردەرلەر بىرنەشە اي ۇيقاماقتا (قوناقۇيلەردە) وتىرعان... ناتيجەسىندە، مەملەكەتكە 100 ميلليارد دوللاردان اسا قارجى قايتارىلعان.

ال قازاقستاننىڭ ۇرلانعان قارجىلارىنىڭ كولەمى ساۋد ارابياسىنىڭ «ساۋداسىن» ونداعان ەسە وراپ كەتەرى انىق!-دەپ ماسەلەنى توتەسىنەن قويعان ەدىك.

بۇل ماسەلە تۋرالى 2022 جىلى 3 قاراشادا "حابار 24" تەلەارناسىنىڭ بەلگىلى ءجۋرناليسى ەركىن بايعابىلۇلى سۇقبات تا العان ەدى.

ول “قازاق ءۇنى” ۇلتتىق پورتالىندا: “30 جىل ۇرلانعان حالىق قازىناسىن حالىققا قايتارۋ كەرەك! حالىقتىڭ ميللياردتاعان قازىناسى 162 وليگارحتىڭ قاي اتا-باباسىنان قالعان مۇراسى ەدى؟” - دەپ جاريالانعان بولاتىن.

2023 جىلى 5 قاڭتاردا قاڭتار قاسىرەتىنىڭ ءبىر جىلدىعىندا دا زاڭسىز تونالعان حالىق بايلىعىن قايتارۋدى قايتا كوتەردىك.

- ءبىز ماقتانىپ ايتاتىن ەل بايلىعى قايدا؟ ەكس-پرەزيدەنت ءوزى مويىنداعانداي، “كەز-كەلگەنىن قولىنان سۇيرەپ اپارىپ، سوتتاۋعا بولاتىن” زاڭسىز بايىعانداردان حالىق قازىناسىن حالىققا قايتارۋ كەرەك.

ەلىمىزدى وتىز جىلدان بەرى وباداي جايلاپ العان ادىلەتسىزدىك، جەگىقۇرتتاي جەمقورلىق جەپ ءبىتىردى.

حالىق وزگەرىستى ەرتەڭ ەمەس - بۇگىن، قاعاز جۇزىندە ەمەس - ومىردە كورگىسى كەلەدى!” - دەپ مالىمدەگەن بولاتىنبىز.

پارلامەنتتە 8 ماۋسىمدا زاڭ جوباسىن تالقىلاۋ بارىسىندا قر ادىلەت ءمينيسترى ازامات ەسقاراەۆقا “162 ميللياردەردەن حالىق قازىناسىن قايتاراتىن كوميسسياعا ەشكىم ىقپال ەتپەيتىنىنە سەنۋگە بولا ما؟-دەگەن سۇراق قويىپ، زاڭسىز الىنعان اكتيۆتەردى قايتارۋ ءۇشىن قۇرىلاتىن كوميسسيانىڭ تاۋەلسىزدىگى مەن اشىقتىعى ماسەلەسىن كوتەردىك.

سونىمەن قاتار 27 ماۋسىمداعى ءماجىلىستىڭ جالپى وتىرىسىندا دا بۇل ماسەلەنى تىلگە تيەك ەتتىك:

- بابالارىمىز تالاي رەت قانىن توگىپ، جانىن قيىپ، ارمانداپ كەتكەن تاۋەلسىزدىكتى قابىلداپ، ەڭ العاش الەمگە جاريالاعان قازاق رەسپۋبليكاسى جوعارى كەڭەسىنىڭ كيەلى عيماراتىن وتىز جىل بويى ويىنا كەلگەنىن ىستەگەندەر يەلەنىپ الىپ، قازاقشا اتىن جازا المايتىندار قازاقتىڭ قاسيەتتى ورنىنىڭ شاڭىن شىعارىپ جاتىر. ياعني، وتانىمىزدىڭ تاريحي ورداسى وتباسىنىڭ مەنشىگىنە اينالىپ كەتتى!.. ادىلەتتى قازاقستاندا قاشان ادىلەتتىلىك ورناپ، قاسيەتتى عيماراتىمىزدى قايتارىپ الامىز؟ “اق جول” پارتياسى 10 جىلدان بەرى كوتەرىپ، جاقىندا قابىلدانعان زاڭسىز يەلەنگەن اكتيۆتەردى قايتارىپ الاتىن زاڭىمىزدى وسى ەڭ باستى تاريحي عيماراتىمىزدى مەملەكەتكە قايتارۋدان باستاۋ كەرەك! - دەپ، وسى زاڭعا نازار اۋداردىق.

ەندى، مىنە، ەل كوپتەن كۇتكەن «زاڭسىز الىنعان اكتيۆتەردى مەملەكەتكە قايتارۋ تۋرالى» زاڭ قابىلدانعان كۇنگە دە جەتتىك، قۇدايعا شۇكىر.

وتىز جىل ويىنا كەلگەنىن ىستەگەندەر حالىق قازىناسىن حالىققا قايتارۋى ءتيىس!

قازىبەك يسا،

قر پارلامەنتى ءماجىلىسى دەپۋتاتى

Abai.kz