مەنىڭ «ءپۋتينسىز قازاقستان» اتتى ماقالاما قاتىستى وي-پىكىرلەرگە قاراپ، قازاقستاننىڭ ەگەمەندىگى ماسەلەسىن كوپشىلىك قاۋىم سەزىم مەن ەموتسيا دەڭگەيىندە قابىلدايتىنى بايقالادى. ەگەمەندىك كۇردەلى جانە ۇزاق ۋاقىتتا شەشىلەتىن ماسەلە رەتىندە قاراستىرىلمايدى. بۇل دۇرىس ەمەس.

ناعىز ەگەمەندىككە جەتۋ ماسەلەسىنىڭ ەكى قىرى بار: تاۋەلسىزدىگىمىزدى شەكتەۋگە تىرىساتىن سىرتقى ارەكەتتەر مەن ونداي اگرەسسياعا قارسى تۇراتىنداي ىشكى مۇمكىندىكتەردىڭ بولۋى. ءبىز كرەملدىڭ يمپەريالىق امبيتسياسى جاقىن ارادا ايتارلىقتاي السىرەيدى دەپ كۇتەمىز. الايدا بۇل ەگەمەندىك ماسەلەسىن تولىق شەشۋ ءۇشىن جەتكىلىكسىز. مەملەكەتىمىزدىڭ تۇعىرىن بەكەمدەمەي، تۇراقتىلىعىن تۇبەگەيلى نىعايتپاي، ەگەمەندىككە قول جەتكىزە المايمىز. ول ءۇشىن ساياسي، ەڭ الدىمەن، كونستيتۋتسيالىق رەفورما كەرەك.

قازاقستاننىڭ وتىز جىلدىق تاريحى ن.نازارباەۆتىڭ «الدىمەن ەكونوميكا، سوسىن ساياسات» دوكتريناسى ەل ەگەمەندىگى ءۇشىن قانشالىقتى زيان بولعانىن كورسەتتى. بارا-بارا بۇل «ساياسات مۇلدە جوق» دوكتريناسىنا، نەمەسە ەلباسىدان باسقا ازاماتتاردىڭ ساياساتپەن اينالىسۋىنا تىيىم سالۋعا اينالدى. وسىلايشا، ءاۋ باستان-اق ۇلت جەڭىلىسىنە شيكىلىك جاراتىلدى. ەركىن مەملەكەتكە ءتان وكىلەتتى پارلامەنت، وعان باعىنىشتى ۇكىمەت، ءادىل سوت، تاۋەلسىز باق جانە ت.ب. ينستيتۋتتار بولماي، ەگەمەندى قازاقستان قۇرۋ مۇمكىن ەمەس.

وسى ورايدا، ءبىر كەزدەرى شەن-شەكپەندىنىڭ اۋزىنان تۇسپەگەن، قازىر مۇلدە ۇمىت بولعان «قازاقستان-2030» ستراتەگياسى ەسكە تۇسەدى. كەزىندە، 2004 جىلى قۇسمۇرىن كولونياسىندا وتىرعانىمدا «پوكۋشەنيە نا ميراجي» اتتى كولەمدى ماقالا جازعانمىن. مەن وندا وسى ستراتەگيانىن ناق اتاسى، اتى شۋلى تىڭشى ءارى جەمقور دجەيمس گيففەن ەلىمىزدى دامىتۋ جوسپارى ورنىنا شىن مانىندە قازبا بايلىقتارىمىزدى جىمقىرۋ جوسپارىن ۇسىنعانىن كورسەتكەن ەدىم.

نازارباەۆ مەملەكەتتىڭ اقشاسى ء(وز اقشاسى دەپ وقىڭىز) نەعۇرلىم كوپ بولسا، سوعۇرلىم ەلىمىز ء(وزى) كۇشتى بولادى دەپ ەسەپتەگەن سياقتى. شىندىعىندا، ءبارى ولاي ەمەس. تابيعي رەسۋرستاردان تۇسەتىن «وڭاي» اقشا كوبەيگەن سايىن مەملەكەت باسشىسى قالتاسىن تەز قومپايتىپ، حالىقتى الداپ-ارباپ، ديكتاتورعا اينالادى. سونىمەن بىرگە مەملەكەتتىڭ وسال تۇستارى كوبەيىپ، السىرەيدى، ال ديكتاتوردىڭ ءوزى اقىرىندا كەلمەسكە كەتەدى. قازىرگى پرەزيدەنت ءوزىنىڭ «ستراتەگيا-2029» باعدارلاماسىن جوسپارلاعاندا (7 جىلدىق مەرزىمى اياقتالعاندا) وسىنى ەسكەرەتىن بولار.

عالىمجان جاقيانوۆ

Abai.kz