القيسا، قانداستارىمىزدىڭ وتانعا ورالۋ قارقىنى كۇشەيۋدىڭ ورنىنا، تومەندەگەنى بەلگىلى.

نەسىن جاسىرامىز، وعان دەيىن كوشى-قون اتارلىقتاي جاقسى بولدى. كوپ ادامدار كوشى-قوننىڭ سايابىرلاعانىن ك.ءماسىموۆ ۇكىمەت باسشىسى بولعان كەزدەن بولدى دەپ سانايدى. ويتكەنى، شەتەلدەن كوشىپ كەلەتىن اعايىندارعا بۇل ۇكىمەت تاۋەلسىز قازاقستان تاريحىندا بولماعان تالاپتار قويدى نەمەسە كوشى-قون زاڭىنا وزگەرىس جاساپ، ءتورت جىلدان كەيىن بارىپ ورالماندارعا ازاماتتىق بەرۋ تۋرالى زاڭ قابىلدادى. بۇل زاڭ قوعامدا ءبىراز داۋ تۋدىرىپ، كەيىن قايتا وزگەرتىلدى. بىراق سودان بەرى قازاق كوشى-قونى تۇزەلگەن جوق. ءتۇرلى كەدەرگىلەرگە ۇشىراپ كەلەدى.

العاش ەلگە ورالعان قانداستارعا دايىن ءۇي بەرىپ (ارينە، بارىنە ەمەس), باسپانامەن قامتاماسىز ەتكەنى بەلگىلى. مۇنى قالاماعان جەرگىلىكتى ءبىرلى-جارىمدى ادامدار بولعانىن دا جوققا شىعارا الماسپىز. بۇل قالىپتى جاعداي. ەل بولعان سوڭ الۋان ءتۇرلى پىكىردىڭ بولاتىنى زاڭدى عوي. بىراق وزدەرىن قازاقتىڭ "جاس پەرىسى" مە، الدە "جاس ءبورىسى" مە (قازىر ناقتىلى ەسىمدە قالماپتى) ساننايتىن ءبىر توپ جاس اقىن-جازۋشىلار پرەزيدەنت ن.نازارباەۆقا "قازاقستان ۇكىمەتى ورالماندارعا باسپانا بەرە بەرگەنشە، ءبىزدى دە باسپانامەن قامتاماسىز ەتسىن" دەگەن مازمۇندا اشىق حات جازىپ ءوز نارازىلىعىن بىلدىرگەن ەدى.

"اپكەمە جەزدەم ساي" نەمەسە "اعاما جەڭگەم ساي" دەگەندەي، وسى ارالىقتا "جارقىن جانشۋاقوۆ" دەگەن قالاماتپەن بىزگە بەلگىسىز، رەداكتسياعا بەلگىلى ءبىر اۆتور پايدا بولىپ، وي مەن قىرعا شاپقىلاپ، اتتان سالىپ، قىتايدان كەلگەن ورالماندار اراسىندا پاتەر العاندار مەن كىتاپ شىعارعانىن سىناعان ماقالالار "جاس الاشقا" جاريالانا باستادى. اياق-استىنان سوپاڭ ەتىپ شىعا كەلگەن بەلگىسىز اۆتوردان ورالماندار "بۇل كىم بولدى ەكەن؟" دەپ تىكسىنىپ قالىستى.

كەيىن ماقالانىڭ شىن يەسى تابىلدى دەپ ەستىدىك، قالاي بولعان كۇننىڭ
وزىندە، ءوز باسىم بۇل ماقالانىڭ اۆتورى جەكە ادام ەمەس، ۇجىمدىق ەڭبەك بولۋى مۇمكىن دەگەن ويدا قالدىم. ويتكەنى جارقىن جانشۋاقوۆتىڭ "قازاقستان - قوسمەكەندىلەردىڭ وتانى ەمەس" دەگەن ماقالاسى وسىنداي ويعا ەرىكسىز جەتەلەيدى. شىنى كەرەك، بۇل ماقالا ماعان ۇناعان جوق. وتە تۇرپايى، ساۋاتسىز جازىلعان. سول سەبەپتى مەن "مۇرات شىڭعىسوۆ" دەگەن بۇركەمە اتپەن ء"بىرىڭدى، قازاق، ءبىرىڭ دوس، كورمەسەڭ - ءىستىڭ ءبارى بوس" (اباي) دەگەن تاقىرىپپەن ماقالا جازىپ، "جاس الاشقا" پوشتامەن (ەلەكتروندى پوشتامان ەمەس) جىبەرگەم، وكىنىشكە وراي، ماقالا جاريالانباي قالدى. مۇمكىن، ج.جانشۋاقوۆتىق ماقالاسى گازەت ۇجىمىنا ۇناپ، اۆتوردى قورعاعىسى كەلگەن شىعار، ول جاعىن ءيتىم ءبىپىپ پە؟

اراعا 7 اي سالىپ، جاڭادان شىققان رەسپۋبيكالىق "كوزقاراس" دەگەن گازەتكە بەردىم، بۇل گازەت ماقالانى باستى. مەنىڭ ءوز اتىمدى جازباي، قالاماتپەن جىبەرگەن سەبەبىم، "جارقىن جانشۋاقوۆ" اۆتوردىڭ ءوزى اتى-ءجونى ەمەس، بۇركەمە ات ەكەنىن ىشتەي بىلگەندىگىم بولاتىن. ەندى وسى ماقالامدى ءوزىمنىڭ اتى-جونىممەن وقىرمانعا اشىق جاريالاۋدى ءجون كوردىم.

ء"بىرىڭدى، قازاق، ءبىرىڭ دوس كورمەسەڭ - ءىستىڭ ءبارى بوس"

ء"بىرىڭدى، قازاق، ءبىرىڭ دوس كورمەسەڭ - ءىستىڭ ءبارى بوس" دەنەن ۇلى ابايدىڭ بۇل تۇجىرىمى بۇگىنگى كۇندە دە بارىمىزگە جول سىلتەر ءۇرانسوز ىسپەتتى. ال، جەكە باسىنىڭ وكپەسىن ساياسي ورەگە كوتەرۋ ازاماتقا جاراسپايتىن جات قىلىق.

"جەل تۇرماسا، ءشوپتىڭ باسى قيمىلدامايدى" دەگەندەي، مەنىڭ ويىما تۇرتكى بولىپ، قولىما قالام الدىرىپ، پىكىر جازۋىما سەبەپشى بولىپ وتىرعان - بيىلعى (2002 جىلى) قاڭتاردىڭ 26 - جۇلدىزىندا "جاس الاشتا" جارىق كورگەن جارقىن جانشۋاقوۆتىڭ (مەنىڭ بىلۋىمشە بۇل اۆتوردىڭ بۇركەمە اتا) "قازاقستان - قوسمەكەندىلەردىڭ وتانى ەمەس" اتتى ماقالاسى.

ءوز باسىم بۇل ماقالادا جازىلعان نارسەلەر شىندىققا مۇلدە جاناسپايتىن، ءتىپتى اقىلعا دا سيمايتىن، الىپ-قاشپا كوشە وسەكتەرى ءارى اۆتور تاعىپ وتىرعان قىپ-قىزىل جالا دەپ ەسەپتەيمىن. ويتكەنى، ماقالانىڭ تاقىرىبىنا نەگىزدەلەر
بولساق، ىقتيارحاتى بار، ازاماتتىعى جوق ورالماندار تۇگەل دەرلىك قوسمەكەندى "وتانداستار" سانالىپ وتىر. بۇل قر-نىڭ "كوشى-قون تۋرالى"
زاڭىنا مۇلدە قايشى. پرەزيدەنت ن.ءا.نازارباەۆ 1992 جىلى 1 قازاندا دۇنيەجۇزى قازاقتارىنىڭ ءبىرىنشى قۇرىلتايىندا جاساعان بايانداماسىندا: "دۇنيەجۇزىندەگى قازاقتاردىڭ جالعىز عانا وتانى بار، ول - تاۋەلسىز قازاقستان", - دەپ ايتىپ، دۇنيەجۇزىندەگى قازاقتار قاي ەلدە جۇرسە دە ءوزىن قازاقستاننىڭ وكىلى سەزىنەتىندەي بولۋعا شاقىرعانى ءالى ەسىمىزدە. قوس ازاماتتىعى بار ادامدار عانا "قوسمەكەندى" ەسەپتەلمەي مە، ال، ىقتيارحاتپەن جۇرگەن قانداستار قالاي "قوسمەكەندى" بولادى؟ ونى اۆتور نەگە ەسكەرمەگەن؟

وسەك، دەيتىنىم، ج.جانشۋاقوۆ: "كەلگەندەردىڭ قوعامدىق ورنى ءارتۇرلى: زيالى دا، قاراپايىم جۇمىسكەرلەرى دە بار. ولاردىڭ ورتاق اتى "ورالمان" دەپ اتالادى. سوندا بۇل ورالمانداردىڭ قايسىسىنا بۇرىن قامقورلىق جاسالۋى كەرەك دەگەن سۇراق تالاي باستى قاتىردى", - دەيدى. سوندا بۇل "سۇراق" بىزگە "جالعىز ج.جانشۋاقوۆتىڭ باسىن قاتىردى ما، جوق ۇكىمەتتىڭ باسىن قاتىردى ما؟" دەگەن ەكى ۇشتى وي تۋدىرادى. اسىلىندە، ج.جانشۋاقوۆتىڭ باسىن ەمەس، ۇكىمەتتىڭ باسىن قاتىرعان بولار. ەگەر شىنىمەن ۇكىمەتتىڭ باسىن قاتىرعان بولسا، ۇكىمەتتىڭ زاڭدى ورگانى - كوشى-قون پالتسياسى مەن كوشى-قون جانە دەموگرافيا جونىندەگى اگەنتتىگى وسى ءسوزدى ايتۋ كەرەك ەدى.

بىراق، ولار ايتپاعان، ءتىپتى ولاردىڭ ويىن دا تۇرماق ساناسىندا جوق ءسوزدى
ج.جانشۋاقوۆتىڭ ايتاتىن قانداي زاڭدىق قۇقىعى بار؟! سول سەبەپتى، مۇنى جانشۋاقوۆتىڭ "تيسە تەرەككە، تيمەسە بۇتاققا ءتيسىن" دەپ ايتا سالعان ساندىراق ءسوزى سانايمىن.

ەڭ سوراقىسى، ج.جانشۋاقوۆتىڭ: "قىتايدان كەلگەندەردىڭ ءجونى بولەك، ونداي دەيتىنىمىز باسقا شەتەلدەن (موڭعوليادان، وزبەكستاننان، تۇركيادان) كەلگەندەر سول ەلدىڭ ازاماتتىعىنان ءبىرجولاتا شىعىپ كەلەدى دە، بىردەن ازاماتتىعىن الادى. ال، قىتايدان كەلگەندەردىڭ كەيبىرى بۇعان باسپايدى. قىتاي ازاماتى بولىپ قازاقستاندا ءبىراز جىل، ءتىپتى، امال بولسا، ولگەنشە ىقتيارحاتپەن جۇرە بەرگىسى كەلەدى. العاشىندا قازاقستان بۇعان دا جول بەردى" دەگەنى. سوندا قالاي، سىزشە بولعاندا، قازاقستان جول بەرمەۋ كەرەك پە؟! بۇل حالىقارالىق زاڭعا دا قايشى ەمەس پە؟ ءتىپتى ادام قۇقىعى تاپتالعان بولىپ، قازاقستان دا دەموكراتيا مۇلدە جوق بولىپ شىقپاي ما؟ ەكىنشىدەن، "وتانىم، اتامەكەنىم" دەپ كەلگەن قانداس باۋىرلارىمىز ءوز ەلىندە شالقىپ جۇرمەگەندە، ەندى قايدا شالقىپ ءجۇرۋى كەرەك؟ ونداي مۇمكىندىك الا الماسا "وتانىم" دەگەن ۇعىمنىڭ نە قادىر قاسيەتى قالماق؟ اۆتور قازاقستان مەن قىتاي ەكى ەل اراسىندا كوشى-قون كەلىسىمىنىڭ بولماعانىن، ونداعى قازاقتاردىڭ موڭعوليا، وزبەكستان جانە تۇركيا ەلىنەن كەلگەن قانداستار سەكىلدى ازاماتتىعىنان شىعىپ، ەلگە كەلگەن سوڭ قازاقستان ازاماتتىعىن بىردەن الاتىن مۇمكىندىك قىتاي قازاقتارىندا جوق ەكەندىگىن ەسىنەن شىعارىپ العان.

نە بولماسا ودان مۇلدە حابارى جوق. ول جانە "كەيىندەۋ جانە ءبىر شەشىم قابىلدانىپ، "تەك قىتايدان زەينەتاقى الاتىندار عانا ىقتيارحاتپەن جۇرەدى، باسپانا الۋعا بولادى، قالعان جاي ادامدار بىردەن ازاماتتىق الۋ كەرەك"
دەلىندى. ازىرشە وسى شەشىممەن ءىس جۇرگىزىپ جاتىر", - دەپ كوشى-قون پوليتسياسىنىڭ زاڭدى شەشىمىن ايتادى دا، ىلە-شالا ول سوزىنەن تايىپ، "ازاماتتىق الىڭدار دەسە "بىزگە قىتايداعىداي زەينەتاقى بەرىڭدەر، ءبىز وندا قۋعىن-سۇرگىن كورگەنبىز" دەپ سول ەلدىڭ قىزىل ۇكىمەتىنىڭ سويىلىن سوعىپ جازعان توم-توم كىتابىن كورسەتەدى ەكەن", - دەيدى. سوندا كوشى-قون پوليتسياسىنىڭ شەشىم شىعارعانى نەسى، "ازاماتتىق الىڭدار" دەپ قىسپاققا العانى نەسى،
ونىڭ ۇستىنە قىتايدان كەلگەن زەينەتكەرلەردىڭ ءبارى بىردەي اقىن-جازۋشى ەمەس قوي. مۇنىڭ قايسىسىنا سەنەمىز؟ "قىزىل ۇكىمەتتىڭ سويىلىن سوعىپ جازعان توم-توم كىتاپتار بۇل جاقتا ونىڭ كوكەسى بولعانىن بىلە تۇرىپ ونىڭ نەسىنە قاپالانىپ وتىرسىز؟

تاعى ج.جانشۋاقوۆ: "سوندا قىتايدان زەينەتاقى الىپ مۇندا جۇرگەندەر كىمدەر؟ ولار قازاقستانعا نە ماقساتپەن كەلدى؟", - دەپ اتتان سالادى. مۇندا جۇرگەندەردىڭ كىم ەكەنىن، ولاردىڭ نە ماقساتپەن كەلىپ جاتقانىن تەكسەرىپ-انىقتايتىن قر ۇقك-ءتى بار عوي. ءتىپتى ولارعا "ىقتيارحاتتى" ۇقك رۇقسات ەتكەننەن كەيىن بارىپ، كوشى-قون پوليتسياسى بەرەدى ەمەس پە. سوعان قاراعاندا، "ولار" ءسىز ايتقانداي وتە قاۋىپتى ادامدار ەمەس شىعار؟!

مەنىڭ بىلۋىمشە، قازىرگە دەيىن قىتايدان قازاقستانعا قونىس اۋدارعان زەينەتكەرلەردىڭ ۇزىن سانى ەلۋگە جەتپەيدى ەكەن. مۇمكىن ودان دا كوپ شىعار، ول ماڭىزدى ەمەس. ولار ازاماتتىق الماعانىمەن بالا-شاعالارى تۇگەل قازاقستان ازاماتتىعىن الىپتى. سوندىقتان ءبىز ولاردى كىنالاپ، كۇيە جاعا بەرگەننەن گورى "قازاقستاننىڭ بىزگە بەرگەن باسقا كومەگى دە جەتەدى" دەگەن جاقسى ويىنان دەپ تۇسىنگەن ءجون بولار.

قىزا-قىزا كەلىپ ج.جانشۋاقوۆ: "شىنايى ەلىم-جەرىم دەيتىن قازاققا قىتايدىڭ زەينەتاقىسى نەگە كەرەك؟ قۋعىن-سۇرگىن كورمەي بۇل جاقتاعى قازاقتاردىڭ قايبىر شەكەسى قىزىپ ەدى؟!

قازاققا ولشەۋسىز ەڭبەك ەتىپ كەلە جاتقان زەينوللا قابدولوۆ، تۇرسىنبەك كاكىشەۆ، تۇمانباي مولداعاليەۆ، قادىر مىراليەۆتەر نەبارى 10000 تەڭگەگە جەتپەيتىن زەينەتاقىلارىمەن ەشكىمگە اتاعىن بۇلداماي-اق كۇن كەشىپ كەلەدى عوي. بۇلار كورگەن كۇندى الگىلەردىڭ نەگە كورگىسى كەلمەيدى؟.." - دەپ كەنەزەسى كەۋىپ قۇسالانادى.

قازاقتا "دۇشپاننان تۇك تارتساڭ دا ولجا" دەگەن ءسوز بار، ولار باسقا ەمەس، ءوزىنىڭ زەينەت اقىسىن نەمەسە 30-40 جىل جيناعان زەينەتاقى قورىن الىپ كەلىپ جاتىر عوي. بۇل ازدا بولسا، قازاق ەلىنە كەلىپ قۇيىلعان ينۆەستيتسيا عوي، بىلگەن جانعا. بۇل ەكى ەل قازاقتارىن ءبىر-بىرىنە قارسى قويۋ نەمەسە ەكى ەل قازاق زيالىلارىنىڭ اراسىنا ماي قۇيىپ، وت جاعىپ ارانداتۋ دەپ ەسەپتەيمىن.
وسى ءبىر تاتىمسىز، بادىك ماقالاعا اتاعى ايگىلى قازاق زيالىلارىنىڭ اتى-ءجونىن ەنگىزىپ، كولدەنەڭ تارتۋ مۇلدە دۇرىس ەمەس. بۇل ول كىسىلەردىڭ اتاق-ابرويىنا داق تۇسىرۋمەن بىردەي.

ەڭ كۇلكىلىسى، ج.جانشۋاقوۆ: "اتامەكەنگە كوش باستاپ كەلگەن جاقسىلىق ءساميتۇلى، تۇرسىنحان زاكەن، عالىم قاليبەكۇلى، ارميابەك ساعىندىقتار", - دەپ بەتى-ءجۇزى قىزارماي ايتۋى. ەڭبەك شارتىمەن، تالاي ەسىككە كىرىپ ءجۇرىپ وزدەرىنىڭ وتباسىن ازەر الىپ كەلگەن اتالمىش "بۇل توپتى" قالاي "كوش باستاپ" كەلدى دەپ ايتا الامىز؟! ەگەر كوشباسى دەپ ايتۋعا تۋرا كەلسە، ولاردان ەكى جىل بۇرىن (1991 جىل) الماتى وبلىسىنىڭ ىلە اۋدانىنا كوشىپ كەلگەن نۇرساپا، قوڭقا اقساقالدىڭ وتباسىن، شەلەك اۋدانىنا (1992 جىلى) كوشىپ كەلگەن ءابدىراسىل، توبىقباي، ءاشىم اقساقالداردىڭ وتباسى ء(اشىم اقساقال
وزىمەن قوسا ءىنى-قارىنداستارى - ەسىم، سەيتاقىن، قۇرمانجان، كەنجەقاننىڭ وتباسىن بىرگە كوشىرىپ كەلگەن. بۇل كىسىلەر كەگەن اۋدانىنىڭ جالاڭاش، توعىزبۇلاق اۋىلىنا قونىس تەبەدى) مەن 30 وتباسىن باستاپ كەلىپ جامبىل وبلىسىنىڭ شۋ اۋدانىنا قونىستاندىرعان جازۋشى قابىلقاق كۇلمەسحانۇلىن نەگە ءبىرىنشى ايتپاسقا؟ بىراق، بۇلاردى دا "كوش باستاۋشى" دەپ ايتۋعا كەلمەيدى. سەبەبى، قىتاي قازاقتارىنىڭ ۇلى كوشى ءالى باستالعان جوق. ويتكەنى تام-تۇمداپ ءار جەردەن سۋىرىلىپ كوشكەن كوش قالاي ۇلى كوش بولسىن؟

كوش دەپ موڭعوليا قازاقتارىنىڭ كوشىن ايتۋعا بولادى. ال،
"كەشە عانا كوشىپ كەلگەن ءنابيجان مۇقامەتحانۇلى، رايىس ءارىپجان، دۋكەن ءماسىمحان، مايرا مۇقامەتقىزى، شۇعىلا ساپارعاليقىزى، الماس احمەتبەكۇلى، كەرىم ەلەمەستەر قىتايدىڭ زەينەتاقىسىنا دا، جوعارى جالاقىسىنا دا قاراعان جوق ەدى عوي. ناعىز پاتريوت دەپ وسىلاردى ايت...", - دەيدى جارقىن جانشۋاقوۆ. جارايدى، ءسىز ايتقانداي جوعارى جالاقىسىن تاستاپ كەلسىن-اق دەلىك، بىراق جوعارى زەينەتاقىسى قالاي؟ ولاردىڭ ىشىندەگى ەڭ ەگدەسى جازۋشى ج.ءساميتتىڭ ءوزى ءالى زەينەتكەرلىككە شىقپاعان ەدى عوي. ال، قالعاندارىنىڭ الدى ەلۋگە، سوڭى قىرىققا ىلىنبەگەن ورىمدەي جاستار. جانە ءبىر كەلىسپەيتىنىم، وسى ماقالادا اتى اتالعاندار ناعىز پاتريوت بولىپ شىعادى دا، باسقالاردىڭ ولاي بولماي، كۇماندى بولىپ شىققانى. بۇلاي بولۋ مۇمكىن بە؟ بۇل "الا قويدى بولە قىققان جۇنگە جارىمايدى" دەگەننىڭ ءوزى عوي. ولاي دەيتىنىم، جوعارى جالاقىسىن تاستاپ كەلىپ قازاقستان ازاماتتىعىن العاندار نەشە جۇزدەپ ءجۇر ەمەس پە؟ ءتىپتى ومىرباقي جالاقى الماي كەلگەن قاراپايىم ادامداردى دا "پاتريوت ەمەس" دەپ كىم ايتا الادى؟ بۇل كوپە كورىنەۋ "سورتقا ءبولىپ، الالاۋ" عوي؟!

ەندى جارقىن جانشۋاقوۆتىڭ "وزگە ەلدىڭ اقىرىنان جەپ جەپ وتىرعاندارعا سەنۋ دە قيىن" دەگەنىن قالاي تۇسىنۋگە بولادى؟ بۇلاي بولعاندا "وزگە ەلدىڭ اقىرىنان جەم جەپ وتىر" دەپ شەتەلدەگى 5 ميلليون قازاقتى وزىمىزگە جاۋ ساناۋ كەرەك بولعانى ما؟ سوندا پرەزيدەنتىمىز ن.ءا.نازارباەۆتىڭ ەل تاۋەلسىزدىگىن جاريالاعان كەزدە "قازاقتاردىڭ شەتەلدەردەن تاريحي
وتانىنا ورالۋلارى كەرەك" دەپ سەنىم ارتقانى بەكەر بولعانى ما؟

ال، "ولار... دۇنيەجۇزى قازاقتارى قاۋىمداستىعى توراعاسىنىڭ ءبىرىنشى ورىنباسارى قالداربەك نايمانباي مىرزانى دەدەكتەتىپ، جولباسشى ەتىپ،
الماتى مەن استانانىڭ اراسىنا قىدىرادى. ءمينيستردىڭ قابىلداۋىدا بولادى "ەلباسىمەن دە كەزدەسسەك" دەگەن ارماندارى جوق ەمەس", - دەيدى ج.جانشۋاقوۆ. سوندا قالاي، ق.نايمانباەۆ مىرزانى "ولار دەدەكتەتىپ" ءجۇر دەگەنگە كىم سەنەدى.

نايمانباەۆ ولاردىڭ دەدەكتكەنىنە جۇرە قوياتىن ادام با ەدى؟ قايتا، "ق.نايمانباەۆ مىرزانى دەدەكتەتىپ ءجۇر" دەگەنشە، ول كىسى ءوز مىندەتىن وبرويمەن اتقارىپ ءجۇر دەگەن دۇرىس بولار. ويتكەنى، شەتەل قازاقتارى مەن
دۇنيەجۇزى قازاقتارى قاۋىمداستىعى 1992 جىلدان بەرى مالەني، رۋحاني بايلانىس ورناتىپ قارىم-قاتىناس جاساپ كەلمەپ پە ەدى؟!

ال، ولار ەلباسىمەن كەزدەسسە نە بولىپتى؟ ولار دا قازاق ۇلتىنىڭ زيالى وكىلدەرى عوي. وعان بولا نەگە شالا بۇلىنەسىز؟ ونىمەن قويماي: "وندا بارىپ قازاقستاننىڭ جاعدايى ءازىر قيىن، بولاشاعى بۇلىڭعىر، باسشىلارى التىباقان الا اۋىز" دەپ قىتايىنا جاماندايدى", - دەيدى ج.جانشۋاقوۆ. سوندا ءسىز بۇل ءسوزدى قاي شىندىققا نەگىزدەپ ايتىپ وتىرسىز؟ الدە جانىندا بىرگە بوللىڭىز با؟ ەگەر جانىندا بولساڭىز، اتىن اتاپ، ءتۇسىن تۇستەپ نەگە ايتپايسىز؟ "ولار" دەپ كوپكە توپىراق شاشىپ وتىرعان جوقسىز با؟ بۇل
ماعان 1937-38 جىلدارداعى ارىستارىمىزعا تاعىلعان جالانى ەسىمە ءتۇسىردى. ءبىر ءسوز ايتساق تا ويلانىپ ايتايىق، اعايىن. "جۇيەسىز ايتىلعان ءسوز
يەسىن تاۋىپ" جۇرمەسىن.

قورىتا كەلگەندە، ج.جانشۋاقوۆتىڭ بۇل ماقالاسى باسقا ەمەس، "قىزعانىشتىڭ قىزىل ءيتىن جۇگىرتكەننەن تۋىنداعان" دەپ كەسىپ ايتۋعا بولادى. ەگەر سەنبەسەڭىز، اۆتوردىڭ مىنا سوزىنە قۇلاق ءتۇرىپ كورىڭىز: "ەكىنىڭ ءبىرىنىڭ قولىنا تيە بەرمەيتىن قىتايدىڭ شەتەلگە شىعۋ تولقۇجاتتارى قولدارىندا. قازاقستاننان ءبىر-ءبىر پاتەردىڭ كىلىتىن تەگىن العان. قازاقستاننان قارجى بوساتتىرىپ، ءبىر-ءبىر كىتاپتاردى شىعارعان. قازاقستاننىڭ تاۋەلسىزدىگىنىڭ ون جىلدىعىنا ارنالعان ەستەلىك مەدالدى كەۋدەلەرىنە جارقىراتىپ تاققان...", - دەيدى. سوعان قاراعاندا ۇكىمەتتىڭ قارجىسىمەن كىتابىن شىعارا الماي، تەگىن پاتەردىڭ كىلىتىن الا الماي جۇرگەن بىرەۋ سەكىلدى. بىراق جەكە باسىنىڭ وكپەسىن ساياسي ورەگە كوتەرىپ "تاز اشۋىن تىرنادان الادىنىڭ" كەرىن كيىپ كوپكە توپىراق شاشىپ، سىپىرا جامانداۋ ازاماتقا جاراسپايتىن جات قىلىق...

ءالىمجان ءاشىمۇلى

Abai.kz