قازاقستانعا نەمىس كانتسلەرى ولاف شولتس رەسمي ساپارمەن كەشە كەلدى. اقوردادا رەسمي قابىلداۋلار ءوتىپ ەكى ەل اراسىنداعى ەكونويكالىق ءھام ساياسي ارىپتەستىك جايى ەگجەي-تەگجەيلى تالقىلاندى.

پرەزيدەنت توقاەۆ پەن كانتسلەر شولتس نە تۋرالى سويلەستى؟ قانداي كەلىسسوزدەر جاسالدى؟ Abai.kz اقپاراتتىق پورتالى قىسقاشا شولۋ ۇسىنادى.

توقاەۆ پەن شولتس اۋەلى شاعىن قۇرامدا كەزدەسۋ وتكىزدى. شولتس سوڭعى 14 جىلدا العاش رەت قازاقستانعا ات باسىن بۇرعىن گەرمانيانىڭ ۇكىمەت باسشىسى.

توقاەۆ:

«بۇل قادامىڭىزدىڭ تاريحي ءمانى زور. ەكىجاقتى ىنتىماقتاستىقتى دامىتۋعا جانە تاۋار اينالىمىنىڭ كولەمىن ۇلعايتۋعا تىڭ سەرپىن بەرەمىز دەپ سەنەمىن. گەرمانيا – ءبىزدىڭ ەۋروپاداعى، ءتىپتى، جاھانداعى نەگىزگى سەرىكتەسىمىز. بۇل – وتە ماڭىزدى. ءبىز قارقىندى دامىپ كەلە جاتقان كوپقىرلى ىقپالداستىعىمىزعا باسا ءمان بەرەمىز. ءوزارا بايلانىستارىمىزدى ودان ءارى تەرەڭدەتۋگە جانە نىعايتۋعا بارلىق جاعدايدى جاسايمىز»، – دەدى.

شولتس:

«ەلىڭىزگە ساپارمەن كەلۋگە شاقىرعانىڭىزعا، ەكىجاقتى بايلانىستاردى تالقىلاۋعا جانە ىنتىماقتاستىعىمىزدى ىلگەرىلەتۋگە مۇمكىندىك جاساعانىڭىزعا ريزاشىلىعىمدى بىلدىرەمىن. مەنىمەن بىرگە ىسكەر توپتاردىڭ بەلدى وكىلدەرى كەلدى»، – دەدى.

تالقىلانعان تاقىرىپتار: ساياسي، ساۋدا-ەكونوميكالىق، مادەني-گۋمانيتارلىق بايلانىستارىن نىعايتۋ،  اتاپ ايتقاندا، ەنەرگەتيكا، «جاسىل» ترانسفورماتسيا، ونەركاسىپ، تاۋ-كەن ءوندىرىسى، كولىك-لوگيستيكا، كليماتتىڭ وزگەرۋى، ەكولوگيا، اۋىل شارۋاشىلىعى جانە ءبىلىم بەرۋ سالالارىنداعى ىقپالداستىققا ايرىقشا ءمان بەرىلدى.

بۇل كەزدەسۋدە تالقى بولعان تاقىرىپتىڭ ءبىرى – رەسەي مەن ۋكراينا اراسىنداعى سوعىس تاقىرىبى.

توقاەۆ:

«اسكەري تۇرعىدا رەسەيدىڭ جەڭىلمەيتىنى انىق. سوعىس بۇدان ءارى ءورشي بەرسە، بارشا ادامزاتقا، ەڭ الدىمەن، رەسەي-ۋكراينا قاقتىعىسىنا تىكەلەي قاتىسى بار مەملەكەتتەرگە سالدارى وتە اۋىر تيەدى. وكىنىشكە قاراي، ىستانبۇل كەلىسىمىن بەكىتۋدەن باس تارتىپ، تاتۋلاسۋعا قول جەتكىزەتىن وڭتايلى مۇمكىندىكتى ۋىستان شىعارىپ الدى.

دەگەنمەن بەيبىتشىلىك ورناتۋعا ءالى دە مۇمكىندىك بار. ءتۇرلى مەملەكەتتەردىڭ بارلىق بەيبىت باستامالارىن مۇقيات قاراپ، اسكەري ءىس-قيمىلداردى توقتاتۋ تۋرالى كەلىسىمگە كەلۋ كەرەك. سودان كەيىن تەرريتوريالىق ماسەلەلەردى تالقىلاعان ءجون. بىزدىڭشە، قىتاي مەن برازيليانىڭ بەيبىتشىلىك جوسپارى قولداۋعا تۇرارلىق. مەملەكەتتەر باسشىلارى كەلەدى، كەتەدى. ال حالىق، اسىرەسە كورشىلەس حالىقتار بەيبىت ءارى ءبىر-بىرىمەن ءتۇسىنىسىپ ءومىر ءسۇرۋى كەرەك.

قازاقستاننىڭ رەسەيمەن دۇنيە ءجۇزى بويىنشا قۇرلىقتاعى ەڭ ۇزىن شەگەندەلگەن شەكاراسى بار. ءبىزدىڭ ەلدەرىمىز اراسىنداعى ىنتىماقتاستىق ستراتەگيالىق سەرىكتەستىك پەن وداقتاستىق اياسىندا دامىپ كەلەدى. قازاقستاندىقتار ۋكراين حالقى مەن ونىڭ ءتول مادەنيەتىنە شىنايى قۇرمەتپەن قارايدى. قازاقستان مەن ۋكراينا اراسىندا ەشقانداي كەلىسپەۋشىلىك بولعان ەمەس. كيەۆتە ەلشىلىگىمىز ءالى دە جۇمىس ىستەپ جاتىر»، – دەدى مەملەكەت باسشىسى.

ءارى قاراي مەملەكەت باسشىلارى كەڭەيتىلگەن قۇرامدا كەزدەسۋلەر وتكىزدى.

توقاەۆ:

«ءبىز جاڭا عانا شاعىن قۇرامدا ەكىجاقتى قارىم-قاتىناستى ودان ءارى نىعايتۋ ماسەلەسىن تالقىلادىق. ساۋدا-ەكونوميكا، ينۆەستيتسيا سالالارىنداعى ىقپالداستىقتى تەرەڭدەتۋگە ەرەكشە نازار اۋدارىلدى. بۇدان بولەك، وزەكتى حالىقارالىق ماسەلەلەر تۋرالى ءسوز قوزعادىق. اتاپ ايتقاندا، قازىرگى گەوساياسي احۋالعا، جاھاندىق قاۋىپسىزدىككە جانە ايماقتىق دامۋعا، كليماتتىڭ وزگەرۋىنە قاتىستى پىكىر الماستىق. سونداي-اق حالىقارالىق ۇيىمدار اياسىنداعى ىقپالداستىق ماسەلەسىن قاراستىردىق. ەكىجاقتى قارىم-قاتىناستار ستراتەگيالىق سەرىكتەستىك رۋحىندا دامىپ كەلەدى. بۇگىنگى كەلىسسوزدەر ونىڭ اياسىن كەڭەيتە تۇسۋگە ىقپال ەتەتىنىنە سەنىمدىمىن»، – دەدى.

گەرمانيا قازاقستان ەكونوميكاسىنا ينۆەستيتسيا سالعان جەتەكشى ەلدەردىڭ ءبىرى سانالادى.

توقاەۆ:

«بىلتىر ەكىجاقتى تاۋار اينالىمى 1,5 ەسەدەي ءوسىپ، 4 ميلليارد دوللارعا جۋىقتادى. بيىل دا وڭ ديناميكا بايقالىپ وتىر. سوڭعى جەتى ايدا ءوزارا ساۋدا-ساتتىق كولەمى 2,3 ميلليارد دوللاردان استى. 2005 جىلدان بەرى گەرمانيادان شامامەن 6,7 ميلليارد دوللار كولەمىندە تىكەلەي ينۆەستيتسيا تارتىلدى. بۇل قارجىنىڭ 90 پايىزى شيكىزاتتىق ەمەس سەكتورعا تيەسىلى ەكەنى قۋانتادى. بۇگىندە قازاقستاندا نەمىس كاپيتالىنىڭ ۇلەسى بار مىڭنان استام كومپانيا جۇمىس ىستەيدى»،– دەدى.

شولتس:

«ءسىزدىڭ ەلىڭىزگە تىكەلەي ينۆەستيتسيا سالۋ جانە ساۋدا اينالىمىنىڭ كولەمىن ارتتىرۋ ءۇشىن ەكونوميكالىق بايلانىستارىمىزدى جاقسارتۋعا بارلىق جاعدايدى جاسايمىز. ارينە، ەكونوميكالىق ىنتىماقتاستىقتى بارلىق سالادا دامىتقىمىز كەلەدى. ەنەرگەتيكا سالاسىنداعى سەرىكتەستىگىمىز دايەكتى تۇردە العا جىلجىپ كەلە جاتقانىنا ءدان ريزامىز. ەكى ەل اراسىندا سەنىمدى ءارى جۇيەلى ىنتىماقتاستىق ورناعان. بۇل – بۇكىل الەمگە جاقسى ۇلگى. سونداي-اق ءبىزدىڭ الدىمىزدا تۇرعان حالىقارالىق سىن-قاتەرلەر توڭىرەگىندە جان-جاقتى پىكىر الماسقانىمىزعا قۋانىشتىمىز»، – دەدى.

قابىلدانعان قۇجاتتار:

كەلىسسوزدەر قورىتىندىسى بويىنشا قازاقستان مەن گەرمانيا اراسىنداعى ىنتىماقتاستىق تۋرالى بىرلەسكەن دەكلاراتسيا قابىلداندى.

1. قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ ۇلتتىق بانكى مەن دويچە بۋندەسبانك اراسىنداعى ورتالىق بانكتەر ىنتىماقتاستىعىنىڭ تەحنيكالىق ماسەلەلەرى جونىندەگى ءوزارا تۇسىنىستىك تۋرالى مەموراندۋم;

2. قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ عىلىم جانە جوعارى ءبىلىم مينيسترلىگى مەن گەرمانيا فەدەراتيۆتىك رەسپۋبليكاسىنىڭ فەدەرالدىق سىرتقى ىستەر مينيسترلىگى اراسىنداعى د.سەرىكباەۆ اتىنداعى شىعىس قازاقستان تەحنيكالىق ۋنيۆەرسيتەتى جانىنان قازاقستان-نەمىس عىلىم جانە تەحنولوگيالار ينستيتۋتىن قۇرۋ جونىندەگى نيەت تۋرالى مەموراندۋم;

3. قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ وقۋ-اعارتۋ مينيسترلىگى، «سامۇرىق-قازىنا» ۇلتتىق ءال-اۋقات قورى» اكتسيونەرلىك قوعامى مەن «ۆوزروجدەنيە» قازاقستاندىق نەمىستەر بىرلەستىگى» قوعامدىق قورى جانە گەرمانيا فەدەراتيۆتىك رەسپۋبليكاسىنىڭ فەدەرالدىق سىرتقى ىستەر مينيسترلىگى اراسىنداعى قازاق-نەمىس مەكتەبىن قۇرۋ نيەتى تۋرالى مەموراندۋم.

قازاقستان-گەرمانيا بيزنەس فورۋمىندا قابىندانعان قۇجاتتار:

1. قازاقستان رەسپۋبليكاسى ونەركاسىپ جانە قۇرىلىس مينيسترلىگى مەن گەرمانيا ەكونوميكاسى شىعىس كوميتەتى اراسىنداعى تەحنيكالىق رەتتەۋ سالاسىنداعى ىنتىماقتاستىق بويىنشا قازاقستان-گەرمانيا باستامالارىنىڭ جول كارتاسى;

2. قازاقستان رەسپۋبليكاسى عىلىم جانە جوعارى ءبىلىم مينيسترلىگى مەن Svevind Energy كومپانياسى اراسىنداعى «جاسىل سۋتەگى» جوباسىنا بايلانىستى زەرتتەۋ جۇرگىزۋ بويىنشا ىنتىماقتاستىق تۋرالى مەموراندۋم;

3. قر ەكولوگيا جانە تابيعي رەسۋرستار مينيسترلىگى، قر تسيفرلىق دامۋ، يننوۆاتسيالار جانە اەروعارىش ونەركاسىبى مينيسترلىگى مەن «Siemens» جاۋاپكەرشىلىگى شەكتەۋلى سەرىكتەستىگى اراسىنداعى ءوزارا تۇسىنىستىك تۋرالى ستراتەگيالىق مەموراندۋم;

4. «سامۇرىق-قازىنا» اكتسيونەرلىك قوعامى مەن «Siemens Central Asia» جاۋاپكەرشىلىگى شەكتەۋلى سەرىكتەستىگى اراسىنداعى ستراتەگيالىق سەرىكتەستىك تۋرالى كەلىسىم;

5. قازاقستان رەسپۋبليكاسى كولىك مينيسترلىگى مەن «SKYHANSA» جاۋاپكەرشىلىگى شەكتەۋلى سەرىكتەستىگى اراسىنداعى حالىقارالىق جۇك جانە جولاۋشىلار اۋەجايىنىڭ قۇرىلىسى بويىنشا جوبانى بىرلەسىپ ىسكە اسىرۋ جونىندەگى نەگىزگى كەلىسىم;

6. «بايتەرەك» ۇبح» اق مەن «HORSCH Maschinen GmbH» اراسىنداعى ىنتىماقتاستىق تۋرالى كەلىسىم;

7. «بايتەرەك» ۇبح» اق مەن «KfW Bankengruppe» اراسىنداعى ءوزارا تۇسىنىستىك تۋرالى مەموراندۋم;

8. «بايتەرەك» ۇبح» اق مەن «CLAAS Global Sales GmbH» اراسىنداعى ىنتىماقتاستىق تۋرالى كەلىسىم;

9. «ۇلتتىق تەحنولوگيالىق بولجاۋ ورتالىعى» رمك جانە گفر گەوعىلىمدار مەن تابيعي رەسۋرستاردىڭ فەدەرالدىق ينستيتۋتى (BGR) اراسىنداعى نيەت تۋرالى مەموراندۋم;

10. «قازاقستان دامۋ بانكى» اق مەن Deutsche Bank اراسىنداعى مانداتتىق حات;

11. «Qazaq Kalium Ltd.» اق جانە KfW Bankengruppe, Euler Hermes Group اراسىنداعى «باتىس قازاقستان وبلىسىنداعى «ءساتىمولا» كەن ورنى بازاسىنداعى كالي تۇزدارى مەن بور قىشقىلىن وندىرەتىن بايىتۋ-وندىرىستىك كەشەنىن سالۋ» جوباسى بويىنشا ءوزارا ىنتىماقتاستىق تۋرالى مەموراندۋم;

12. «اگروماشحولدينگ» اق جانە Amazonen-werke h. Dreyer Se & Co.Kg. اراسىنداعى قوستاناي وبلىسىندا «Condor» سەپكىشتەرىن بىرلەسىپ ءوندىرۋ بويىنشا جوبانى ىسكە اسىرۋ جونىندەگى كەلىسىم.

Abai.kz