سەنىڭىزدەر، سەنبەڭىزدەر ساۋىق جاقانوۆا ەسىمىن ەستىپ-بىلگەنىمە، قاسىندا جۇرگەنىمە تۋرا 60 جىل ەكەن…

بەس جاسىمدا مەكتەپكە بارىپ، التىمدا زاۋلاتىپ وقىپ كەتتىم. تالابىما ماساتتانعان اتا مەن اجەم مارقۇم پوشتادان الاتىن 12 سوم پەنسياسىنا ماعان الماتىدان شىعاتىن گازەت-جۋرنالدار، جاڭا كىتاپتار الدىرىپ بەرۋدى باستادى. ءسويتىپ، وقۋلىقتا جوق سيقىرلى الەمنىڭ ەسىگى اشىلدى. اۋەلى كۇبىرلەپ، كەلە-كەلە داۋىستاپ وقۋدى شىعاردىم. «قىپانىمنىڭ داۋىسى مۇعالىمدىكىندەي، كەشكە ۇيگە جينالىپ قالاي وقيتىنىن تىڭداڭدارشى!» دەپ ماڭايدا تۇراتىن اتا-اجەلەردى شاقىرىپ الاتىن بولدى. ول جارىقتىقتار: «قىپاندارىڭىز مۇعالىم ەمەس، تۋرا راديو سياقتى عوي!» دەپ كوڭىلدەرىن ءوسىردى.

ءسويتىپ، مەنەن باسقا الدانىشى جوق اتا-اجەم قانشا مال ساتقانىن بىلمەيمىن، زور اۋرەشىلىكپەن ۇلكەن راديو ساتىپ الدى. ەندى ءوزىمىزدى شالعاي اۋىلدا ەمەس، الماتىدا تۇراتىنداي سەزىندىك. ول كەزدەگى «الماتىدان سويلەپ تۇرمىز!» دەگەننىڭ قۇدىرەتىن سۇراماڭىز...

وقۋ - ويدى، سويلەۋ - ءتىلدى جۇيەلەيدى دەپ كىم ويلاعان؟! كۇندەردىڭ كۇنىندە كىتابىمدى قولىما ۇستاپ، ديكتورلاردىڭ ماقامىنا سالىپ، وزىمە-ءوزىم داۋىس قويۋ ساباعىن جۇرگىزۋگە دە جاراپ قالدىم. سوندا عوي، ساۋىق جاقانوۆا داۋىسىنا ەلىتىپ ەسىم شىققانى! قانشا ۇقساپ باققىم كەلسە دە، ۋىسىما تۇسپەيتىن داۋىس ەكەنىن وتە ەرتە مويىندادىم. «الماتىنىڭ اپورتىن جەگەسىن داۋىسى سۇلۋ شىعار؟!» دەگەن دە بالالىق وي قىلاڭ بەردى. قانشاما رەت «ونداي بولماق قايدا؟» دەگىم كەلمەي، راديونىڭ ىشىنە كىرىپ كەتە جازداپ، تەلمىرە تىڭداعانىم ءالى ەسىمدە. بىراق ساۋىق جاقانوۆا داۋىسى ۇيرەنۋگە كونبەيتىن، جاراتىلىستان وزىنە عانا ارناپ بەرىلگەن سىي ەكەنىن تۇسىنە الماعانىممەن، سول ۇننەن العان ءتالىم-تاربيەنىڭ اسەرى بۇكىل ومىرىمە ازىق بولىپ كەلگەنى شىندىق.

ول قانداي اسەر؟ ساۋىق وقىعان ماتىندەردەن جاساندىلىقتىڭ «ءيىسى» شىقپايدى. مۇلدەم! جاعىمدى-جاعىمسىز كەيىپكەردىڭ بۇكىل بولمىسىن بۇگە-شۇگەسىنە دەيىن ءوز باسىنان كەشكەندەي، بىردە قۋانىشتى، ءاپ-ساتتە ايانىشتى سەزىممەن جەتكىزگەن ءۇنى قۇلاقتان كىرىپ، بويدى الادى. تابيعاتتىڭ ءتورت مەزگىلىندەي ءبىر تاقىرىپتى وقۋعا بىرنەشە كوڭىل-كۇيگە ءتۇسۋ، ونى وي سۇزگىسىنەن وتكىزىپ ۇلگەرىپ،  حالىق-سىنشىنىڭ قۇلاعىنا قۇيۋ - قايدان وڭاي بولسىن؟! سول الاساپىران سەزىمدەرمەن ارپالىسىپ وتىرىپ، الدىنداعى قاقيعان ميكروفوننان قايمىقپاي سويلەپ بەرگەندەگى ىشكى قۋاتتىڭ مىقتىلىعىن ايتساڭىزشى!…

ادالدىق تا، ادامدىق تا، ارلىلىق تا، ابزالدىق تا، ۇياڭدىق تا، ۇستامدىلىق تا، مەيىرباندىق تا، سەنگىشتىك تە تىڭداۋشىعا ىزگىلىك ءىزىن قالدىرماي قويمايدى. باسقانى قايدام، مانەرلى سوزگە اۋزىمدى اشقىزىپ، كوزىمدى جۇمعىزىپ، سىلەكەيىمدى شۇبىرتقان، سويلەۋ مادەنيەتىنە عاشىق قىلعان - وسى، ساۋىق جاقانوۆا!  ەل ادامدارىنان، مۇعالىمدەردەن: «ول ءبىزدىڭ جاقتىڭ قىزى، ماقتانىشىمىز!» دەگەندى ەستىگەندە توبەم كوككە ءبىر-اق ەلى جەتپەي، سىنىپتاستارىما اسىرەلەپ كوپ اڭگىمە ايتقانىم دا بار.

تاعدىردىڭ جازعانى بولاتىنى راس پا دەيمىن. ايتپەسە، قازاق راديوسىندا قىزمەت ەتۋ - تۇسىمە دە كىرمەگەن. ۋنيۆەرسيتەت بىتىرەردە قازاق تەلەراديو كوميتەتىنىڭ ارنايى شاقىرۋىمەن تەلەۆيزياعا قابىلدانىپ، ونداعى ساناۋلى قىز جۋرناليستەردىڭ «سۇرانىستاعىسى» بولىپ، «كورىنىپ» كەلە جاتقام…

وزىمە دە وبال جوق، رۇقسات ەتىلمەگەن جەلتوقسان كوتەرىلىسىنە قاتىسىپ، جۇمىستان شىعىپ قالدىم. سودان ءبىر كوميتەت قوي، ءۇش جىل بويى قازاق راديوسىندا اتىمدى كورسەتپەي، ون كەلىلىك رەپارتەردى ارقالاپ ءجۇرىپ تەگىن رەپورتاج دايىنداپ، سەنىمگە كىرىپ، اقىرى ەشكىم قىزىقپايتىن بالالار حابارىن دايىندايتىن رەداكتورلىققا ىلىكتىم. ەسەسىنە، ول كەزدەگى جالعىز تەلەكانال «قازاقستاننان» كەلگەنىم، ءۇش جىلعى تەگىن ەڭبەگىم بەدەلسىز قىلعان جوق. جيىرما جىلعى ەڭبەك جولىمدا راديودان تاپقان اعا-تاتەلەرىمنىڭ كوبى - توركىن جۇرتىما اينالدى. بۇرىن ارالاسپاي تۇرعاندا سىرتتاي قالاي دەپ ويلاعان ساۋىق تاتەم تۋعان اپامداي جاقىنىم بولىپ كەتتى. اتىنان ات ۇرىككەندەي اتاق-مانسابىنا قاراماي، اسا قاراپايىمدىلىعىنا تاڭ قالاتىندار مەن عانا ەمەس-ءتى.

ءبىز و باستان ءبىر-ءبىرىمىزدى قالاي بارمىز، سولاي قابىلدادىق. ءۇي-ىشىمىزبەن ارالاسىپ، اشىق سىرلاسىپ، بىرگە قۋانىپ، بىرگە قينالىپ ءجۇرىپ سان سىناقتان سۇرىنبەي ءوتىپ كەلەمىز.  كوڭىل قالىسپاي، اپالى-ءسىڭىلىلى بولىپ سىيلاسىپ، جاڭاارقانىڭ، قازاق راديوسىنىڭ ۇلكەن قىزدارى اتانىپ، قاتار كەلە جاتقانىمىزعا اللاعا مىڭ دا ءبىر شۇكىرشىلىك!

وسىدان بەس جىل بۇرىن قاراعاندى وبلىسى اكىمىنىڭ قولداۋىمەن مەنىڭ 60 جىلدىق مەرەيتويىم كەڭ كولەمدە اتالىپ ءوتتى. اقىلداسۋ بارىسىندا مەن قاراعاندى مەن جەزقازعان قالاسىنداعى حالىقپەن كەزدەسۋدى «ارقانىڭ اردا قىزدارى» دەگەن اتپەن وتكىزىپ، وعان الدىمداعى ەكى اپام ساۋىق جاقانوۆا مەن ايتۋلى عالىم ايگۇل ىسىماقتى قوسۋدى سۇرادىم. كەلىسكەن سوڭ، گۇل سىيلاساڭىزدار دا سىي-قۇرمەت ۇشەۋمىزگە تەڭ بولسىنشى دەۋدەن دە ۇيالمادىم. سولاي بولدى.

بۇل ەكى اپام: ەلدەن ەرتە كەتىپ، سىرتتا ءوسىپ-ونگەن مىقتىلار عوي. ورايى كەلگەن وسى باس قوسۋدان  جەرلەستەرىنىڭ ساعىنىشتى مەيىر-ماحابباتىنا بولەنىپ، توركىندەپ بارعان قىزداي قۇلپىرىپ، ولجالى ورالدى. مەن دە سول جاۋاپتى ساپاردان كىشىلىك ءىلتيپات جاساۋعا جاراي العانىما قاتتى قۋانىپ قايتتىم.

ساۋىق تاتەم ومىردە وتە جايلى ادام. قوناقتا دا، جولدا دا، تىنىعۋدا دا بىرقالىپتى. قانداي ورتادا بولسا دا جان-جاعىنا جاقسىلىق نۇرىن شاشىپ وتىرادى.

اللادان تىلەرىم، جان تاتەم وسى موماقان  قاسيەتىمەن ادەمى قارتايىپ، الدىمىزدا امان-ەسەن جۇرە بەرسە ەكەن!

قىمبات ابىلداقىزى

اقىن، «ايگولەك» جۋرنالىنىڭ اۆتور-رەداكتورى، تۇركى الەمى اقپارات سالاسىنىڭ ۇزدىگى

Abai.kz