رەسەيلىك باق-تا «امانات» پارتياسىنىڭ دەپۋتاتى شاتالوۆتىڭ ۇلتىنا بايلانىستى قىسىم كورىپ جاتقانى تۋرالى تاقىرىپ كەڭىنەن تارالۋدا. ونى رەسەيلىك «RBK»، «Gazeta.ru»، «Lenta.ru»، «Rambler» جاڭالىقتارى جارىسا جازىپ جاتىر.

ولار «AMANAT, ءسىز بۇل مالىمدەمەدەن حاباردارسىز با؟» دەپ، قازاقستان ماجىلىسىندە باسىمدىققا يە بولىپ وتىرعان پارتياعا سۇراۋ دا سالىپتى...

ماسەلەن، «RBK-دان» دايەكسوز بىلاي دەيدى:

«قازاقستان ءماجىلىسىنىڭ «امانات» پارتياسىنان سايلانعان دەپۋتاتى نيكيتا شاتالوۆ الەۋمەتتىك جەلىلەردە قازاقستاندىق پايدالانۋشىلار تاراپىنان شابۋىلعا ۇشىراعانىن ايتتى. ونىڭ ايتۋىنشا، مۇنىڭ باستى سەبەبى – ونىڭ ەتنيكالىق ورىس ەكەندىگى. بۇل تۋرالى ول پالاتانىڭ كۋلۋارىندا جۋرناليستەرگە مالىمدەدى.

«وكىنىشكە قاراي، مەن مۇنداي كورىنىستەردىڭ (الەۋمەتتىك جەلىدەگى سىن – ربك) تەك مەنىڭ ەتنيكالىق ورىس بولعانىم ءۇشىن بولىپ جاتقانىن مويىنداۋعا ءماجبۇرمىن. ءدال سوندىقتان», – دەدى شاتالوۆ، وعان قاتىستى ايىپتاۋلار ونىڭ پرورەسەيلىك ۇستانىمى ءۇشىن ايتىلدى ما دەگەن سۇراققا جاۋاپ بەرە وتىرىپ (تاسس-تىڭ كەلتىرگەن ءسوزى).

شاتالوۆ ءوزىنىڭ كوپشىلىك الدىندا سويلەگەندە، اسىرەسە سىرتقى ساياسات ماسەلەلەرىنە قاتىستى، ءاردايىم قازاقستاننىڭ ۇلتتىق مۇددەلەرىن  باسشىلىققا الاتىنىن اتاپ ءوتىپتى. سونىمەن قاتار، ول ادامداردىڭ «اقپاراتتى بۇرمالاپ، تاراتاتىنىن» جانە ونىڭ جازباعان، ايتپاعان سوزدەرىن قولدانىپ وتىرعانىن مالىمدەدى.

حالىقارالىق زاڭداردى بىلمەي سىرتقى ساياساتتاعى ۇلتتىق مۇددە تۋرالى ايتۋ قاۋىپتى

اقپان ايىنىڭ ورتاسىندا شاتالوۆ ءوزىنىڭ «Telegram-ارناسىندا» ۋكراينا بيلىگىن كاسپي قۇبىر كونسورتسيۋمىنا درونمەن شابۋىل جاساعانى ءۇشىن سىنعا  الدى. دەپۋتات بۇل شابۋىلدىڭ قازاقستانعا شىعىن كەلتىرگەنىن جانە رەسپۋبليكا مۇددەلەرىنە جاسالعان اگرەسسيا ەكەنىن ايتىپ، «ۋكراين تاراپىن جاۋاپقا تارتۋ قاجەت» دەپ مالىمدەدى. ول كونسورتسيۋم ارقىلى وتەتىن مۇنايدىڭ 90%-ى قازاقستاندىق ەكەنىن اتاپ ءوتتى. سونىمەن قاتار، قازاقستان رەسەي-ۋكراينا قاقتىعىسىندا بەيتاراپ ۇستانىمدا بولعانىن، ەشبىر تاراپتى قولداماعانىن ەسكە سالدى.

سۋرەت: Abai.kz سكرينى.

ەندى وسى ماسەلەگە توقتالايىق: بىلاي قاراساڭ، شاتالوۆ قازاقستاننىڭ مۇددەسىن قورعاپ وتىرعانداي كورىنەدى، ارينە.  الايدا، ول تۋرالى Abai.kz وتكەندە «قازاقستاندى ارانداتۋ: لاۆروۆتىڭ قوس وتىرىگى» اتتى ماقالا جاريالاپ، «ۋكراينانىڭ «كروپوتكينسكايا» ستانتسياسىنا شابۋىلىنا رەسەيدىڭ ەش قاتىسى جوق. ۋكراينا بۇل جولى بىزگە ەمەس، قازاقستاننىڭ مۇناي ينفراقۇرىلىمىنا شابۋىل جاسادى»  دەپ ايتقان بولاتىن.

سوندا Abai.kz مىنا شىندىقتى جاريالاعان ەدى:

«كتك كونسورتسيۋمى قۇرىلعاننان بەرى، ونىڭ اكتسيالارى بىرنەشە مەملەكەتتەر مەن كورپوراتسيالارعا بولىسكە سالىنعان، ولار: «ترانسنەفت» كومپانياسى ارقىلى رەسەي – 24%، رەسەيلىك لۋكويل – 12,5%، كتك كومپاني – 7%، قازاقستان قازمۇنايگاز كومپانياسى – 19%، شەۆرون (اقش) – 15%. مىنە، وتىرىكتىڭ كوكەسى وسى جەردە بولىپ تۇر. رەسەي پايىزدىق تۇرعىدا كتك اكتسيونەرلەرى كوشىن باستاپ تۇر. ودان وراسان زور پايدا تاۋىپ وتىر. سول سەبەپتى، رەسەي ءوز تەرريتورياسىنداعى كتك اۋماعى قاۋىپسىزدىگىن ءوزى تولىقتاي قورعاپ، وعان كەپىلدىك بەرۋى ءتيىس ەدى. ەگەر، ول اۋماقتا فورس‑ماجورلىق جاعداي ورىن السا، كىنالى تاراپ وتەماقى تولەۋى ءتيىس زاڭ بويىنشا»،  – دەپ.

ەندەشە، بۇل جەردە  دەپۋتات شاتالوۆ «لاۆروۆتىڭ وتىرىگىن» قايتالاپ،  «قازاقستاننىڭ مۇددەسىن قورعادىم» دەيدى. ال، كونسورتسيۋم شارتى بويىنشا «كروپوتكينسكايا» مۇناي ايداۋ ستانتسياسى رەسەي تەرريتورياسىندا، ونىڭ قاۋىپسىزدىگىن قورعاۋعا رەسەي فەدەرايياسى شارت بويىنشا مىندەتى. ال،  رەسەي مەن ۋكراينا اراسىنداعى قازىرگى ءجۇرىپ جاتقان سوعىستا قازاقستان بەيتاراپ ساياسات ۇستانىپ وتىر. ءبىزدىڭ ەلدىڭ بۇل سوعىسقا ەشقانداي قاتىسى جوق. ال، ۋكراينا مەن رەسەي ينفراقۇرىلىمدارىن ءوزارا اتقىلاپ جاتقانى دا شىندىق – سونىڭ ىشىندە مۇناي سالاسى دا بار...

بىراق، سول سەبەپتى، دەپۋتات شاتالوۆ «قازاقستان مۇددەسىن قورعاۋ ءۇشىن» ەڭ الدىمەن وزىنە «قازاقستاننىڭ رەسەيدەگى «كراپوتكينسكايا» ستانتسياسىن اۋە شابۋىلىنان قورعاۋ ءۇشىن سول ماڭايعا ءوزىنىڭ اۋە قورعانىسى كۇشتەرىن ەنگىزۋىنە قۇقى بار ما؟» دەگەن سۇراقتى قويعانى دۇرىس ەدى عوي. ەگەر وعان حالىقارالىق زاڭدار تۇرعىسىنان رۇقسات بولسا، وندا شاتالوۆ «ستانتسيانى قورعاۋ ءۇشىن ودان ۇلەسى بار اقش‑تا ءوزىنىڭ «پەتريوت» اۋە قورعانىسى كومپلەكسىن وسىندا نەگە اكەلىپ قويمايدى؟» دەگەن ەكىنشى سۇراقتى قويۋى كەرەك ەدى...

ال، بىراق حالىقارالىق زاڭ نورماسىندا بۇل ‑ «تاۋەلسىز رف مەملەكەتىنىڭ ىشكى ىسىنە قول سۇعۋ، وعان اسكەري قاۋىپ ءتوندىرۋ» بولىپ سانالماي ما؟ ەندەشە، شاتالوۆ ءوز سوزىمەن قازاقستاننىڭ وسى سوعىسقا قاتىستى «بەيتاراپتىق» ۇستانىمىن بۇزىپ، وسى سوزىمەن ۋكراينانى قولداپ وتىرعان بارلىق ەۋروپا ەلدەرىن قازاقستانعا قارسى قويماۋشى ما ەدى؟..

سوندا، دەپۋتات ءوزىنىڭ شالا ساۋاتتىلىعى ارقاسىندا پرەزيدەنتىمىز ق.ك.توقاەۆتىڭ وسى شيەلەنىستى كەزدە بارلىق ەلدەرمەن تەڭ دارەجەدە، بەيتاراپ، بەيبىتشىلىك ساياساتىن ۇستانىپ، مۇنداي قيىن جاعدايدان قالايشا ابىرويمەن شىعامىز دەپ جاتقان ەڭبەگىن جوققا شىعارىپ، پرەزيدەنتكە قارسى شىعىپ وتىرعانىن تۇسىنبەگەنى مە؟

ەندەشە، مۇنداي – ەلىمىزدىڭ سىرتقى ساياساتتاعى قاۋىپسىزدىگىنە تىكەلەي قاۋىپ توندىرەتىن، قازاقستاندى شيەلەنىستى جاعدايعا يتەرمەلەيتىن دەپۋتات شاتالوۆتىڭ قازاقستان ماجىلىسىندە وتىرۋعا قۇقى بار ما؟ جوق، دەيمىز، ارينە! ەندى وسى ماسەلەنى امانات پارتياسىنان شۇعىل قاراۋدى تالاپ ەتۋىمىز كەرەك سياقتى. سايلاۋشىلار دا وسىنى ايتىپ، شاتالوۆتى قاتاڭ سىنعا الدى.

كىم بولساڭ دا ادىلدىگىن ايت!

بىراق، شاتالوۆ بۇل جەردە بۇلت ەتىپ، تايقىپ شىققىسى كەلەدى. ول ەندى «مەنىڭ ۇلتىم ورىس بولعان سوڭ ماعان وسىلاي ءتيىسىپ جاتىر» دەپ، كىمنەن ەكەنى بەلگىسىز، كومەك سۇرارلىق كەيىپكە ەنە قالىپتى... سوندا، سايلاۋشىلار «ونىڭ ۇلتى ورىس» دەسە – ول قالاي ماجىلىستە وتىر؟ كەرىسىنشە، سايلاۋشىلار شاتالوۆتى وسىعان دەيىن «قازاق ءتىلىن بىلەدى، قازاق حالقىن سيلايدى» دەپ، توبەگە كوتەرىپ كەلگەن جوق پا؟ بۇل جەردە ۇلتتىڭ قانداي «شاتاعى» بار دەسەڭشى...

سونداي-اق، شاتالوۆ اقش پرەزيدەنتى دونالد ترامپپەن كەزدەسكەن كەزدە ۋكراينا پرەزيدەنتى ۆلاديمير زەلەنسكيدىڭ ارەكەتتەرىن سىنعا الدى. دەپۋتاتتىڭ ايتۋىنشا، ۋكراينادا بەيبىتشىلىك ورناتۋ ماسەلەسىندە رەسەي «باستاپقىدا الدەقايدا ىمىراشىل ۇستانىم تانىتقان» ‑ دەپ جازىپتى رەسەيلىك باق. بىراق ولار «بۇل دەپۋتات شاتالوۆتىڭ پىكىرى مە، بولماسا، ۇلتى ورىس شاتالوۆتىڭ پىكىرى مە؟» دەگەن سۇراققا نەگە جاۋاپ جازباعان؟.. سول قىزىق بولىپ تۇر...

قازىر رەسەي مەن ۋكرايناداعى ارااعايىندىقتى اقش پرەزيدەنتى ترامپ قولىنا الدى. وزگە تاراپتار بەيتاراپتىق تانىتىپ، اڭىسىن اڭدىپ ءۇنسىز وتىر. ەندەشە، دەپۋتات شاتالوۆقا نە جورىق؟ ول، وسى پىكىرىمەن تاعى دا ءماجىلىستىڭ اتىنا، ەل پرەزيدەنتىنىڭ اتىنا كىر كەلتىرىپ، ولاردىڭ حالىقارالىق بەدەلىن تۇسىرۋگە جول اشىپ وتىر...

سوندا ول كىمنىڭ ماقساتىن كوزدەيدى؟ ەندەشە، سايلاۋشىلاردىڭ «دەپۋتات شاتالوۆ ماجىلىستەن كەتسىن!» دەگەن تالابى وتە ورىندى ما دەيمىز...

تاقىرىپقا تۇزدىق:

نيكيتا شاتالوۆ ءوزىنىڭ «شاتالكانال» دەپ اتالاتىن تەلەگرام ارناسىندا اقتالا سويلەپ، جازبا جاريالاپتى. وندا بىلاي دەيدى:

«ءبارىمىز قازاقپىز عوي! ۆ وتۆەت نا ۆسە، چتو پرو مەنيا پيشۋت، حوچۋ سكازات ودنو: يا بولشە كازاح، چەم رۋسسكي، ي ەتو مويا وسنوۆنايا يدەنتيچنوست. حوتيا زا ۆسە ەتو ۆرەميا مەنيا نازىۆالي ي ۆاتنيكوم، ي ينواگەنتوم، ي پروكرەملەۆسكيم. ۆ ەتوم نەت ني دولي پراۆدى، ي يا ۆسەح پريزىۆايۋ ۆنيماتەلنو يزۋچيت موي پوزيتسي پو وسترىم ۆوپروسام.

ۆ پوسلەدنەە ۆرەميا ۆوكرۋگ مەنيا منوگو رازليچنىح ينسينۋاتسي: تو منە پريپيسىۆايۋت تو، چتو يا سپەتسيالنو ۆ بيوگرافي ۋكازال مەستوم روجدەنيا كازسسر، تو روسسيسكيە سمي ۆىرىۆايۋت يز كونتەكستا موي سلوۆا ي نامەرەننو پريدايۋت يم نە توت سمىسل، كوتورىي يا زاكلادىۆال. پريزنايۋ، چتو موە پوسلەدنەە ۆىسكازىۆانيە موجنو تراكتوۆات دۆوياكو، ەتو مويا وشيبكا. نو تولكو ەسلي نە پروچيتات يلي نە پوسموترەت ەگو پولنوستيۋ.

زا گرومكيمي زاگولوۆكامي، كوتورىە سەيچاس پرودۆيگايۋتسيا ۆ سوتسيالنىح سەتياح، نەت ني دولي پراۆدى. زاتو ەست پوپىتكي وتكروۆەننىح مانيپۋلياتسي ي ينفورماتسيوننىح ينتەرۆەنتسي. ەتو تو، س چەم يا پوسلەدوۆاتەلنو بوريۋس ۆسە ۆرەميا موەي رابوتى ۆ ماجيليسە. ي سەيچاس توجە نە وستاۆليۋ ەتو پروستو تاك.

منە پوۆەزلو روديتسيا ۆ نەزاۆيسيموم كازاحستانە، كوگدا نيكاكوگو سسسر، سلاۆا بوگۋ، نە بىلو. يا زدەس ۆىروس، جەنيلسيا، روديل دەتەي، درۋگوي رودينى ۋ مەنيا نەت ي نە بۋدەت.

ەست حوروشەە كرىلاتوە ۆىراجەنيە: «سۇرىنبەيتىن تۇياق، جاڭىلمايتىن جاق جوق!». موگۋ زاۆەريت، چتو پودوبنايا سيتۋاتسيا نە پوۆتوريتسيا»، - دەيدى.

Abai.kz