تاياۋدا وزبەكستانعا رەسمي ساپارمەن بارعان سەرگەي لاۆروۆ ەكىنشى دۇنيەجۇزىلىك سوعىس قۇرباندارىنا ارنالعان ەسكەرتكىشتەردىڭ بىرىندە «ورىسشا جازۋ بولۋى ءتيىس» دەپ وزبەكستاندىق شەندىلەرگە ەسكەرتۋ جاساپ ەدى.

لاۆروۆتىڭ ديپلوماتيالىق حاتتامانىڭ شەگىنەن شىعىپ كەتكەن بۇل ارەكەتى وتارلىق قاتىناستى ءالى دە وزەكتى سانايتىن ماسكەۋدىڭ قازىرگى ۇستانىمىن ايقىن كورسەتىپ تۇر. وزبەك اعايىندار بۇل جولى ءۇنسىز قالمادى. دەپۋتات وديلجون توجيەۆتىڭ جاۋابى – قىسقا، ءارى ناقتى بولدى.

– شەت ءتىلىن جاساندى تۇردە تاڭۋ سۇيىسپەنشىلىك ەمەس، قاراما-قايشى كوزقاراس تۋدىرادى. ونىڭ ۇستىنە كۇشتەپ قۇرمەتتەتە المايسىڭ، ول وزىنەن-ءوزى كەلەدى. ەگەر ماسكەۋدىڭ باس الاڭىندا وزبەك تىلىندە جازۋ پايدا بولسا، بالكىم، سول كەزدە ويلانىپ كورەرمىز، – دەدى توجيەۆ. وسىلايشا تاۋەلسىزدىك تىلىندە سويلەپ لاۆروۆتى ورنىنا قويدى. ءسوز جوق، مۇنى پوستكەڭەستىك كەڭىستىكتەگى ۇلتتىق بىرەگەيلىكتى قورعاۋدىڭ جاڭا پاراديگماسى دەپ جادىمىزعا ءتۇيىپ قويدىق.

وزبەكستان بۇل ماسەلەدە قازاقستانمەن قاتارلاس كەلەدى. بىزدە دە وسىعان ۇقساس جاعدايلار ورىن الىپ تۇراتىنى بەلگىلى. قازاقستاندىق دۇكەنگە «تەك قازاقشا جازۋ كەرەك» دەسە، رەسەي دۋماسىنىڭ دەپۋتاتى ۇلارداي شۋلاپ، «ورىس ءتىلى قۇقىعى بۇزىلدى» دەپ ايعايلاعانى ءالى ەسىمىزدە. ال ءوز ەلىندە ءبىر اۋىز قازاقشا، وزبەكشە جازۋعا رۇقسات بەرمەيدى.

ءتىل ماسەلەسى ماسكەۋ ءۇشىن بۇرىن دا – ىقپال تەتىگى بولسا، قازىر گەوساياسي قارۋ رەتىندە قاراستىرىلۋدا. بىراق ورتالىق ازيا حالىقتارى بۇل ديسكۋرستان ابدەن شارشادى. ولار ەندى تىلدىك تاۋەلسىزدىككە باسىمدىق بەرىپ، ونى ۇلتتىق قاۋىپسىزدىك پەن ىشكى ساياسي تۇراقتىلىقتىڭ نەگىزگى ەلەمەنتى رەتىندە قاراي باستايتىن بولادى.

لاۆروۆتىڭ ءسوزى بىزگە تانىس ريتوريكا. بىراق وعان قارسى توجيەۆتىڭ جاۋابى ورتالىق ازيا ەلدەرىندەگى جاڭا بۋىن ساياساتكەرلەرىنىڭ دۇنيەتانىمىن كورسەتەدى. ولار كرەملدىڭ ريتوريكاسىنان قايمىقپايدى، كەرىسىنشە، ونى تەڭ دارەجەلى ديالوگقا شاقىرادى. بۇل – تاۋەلسىز ەلدى ڭسىرتقى ساياساتتىڭ ايقىن ۇستانىمى. بۇرىنعىداي «ۇندەمەي قالۋ» ءداۋىرى كەلمەسكە كەتتى.

بۇگىندە ورتالىق ازيا ەلدەرى پوستكەڭەستىك يدەنتيفيكاتسيادان بىرتىندەپ، بىراق نىق قاداممەن شىعىپ جاتىر. ولار ەندى ءوز تىلىندە سويلەگىسى كەلەدى، ءوز تاريحىن جازعىسى كەلەدى، ءوز سيمۆولىن بەكىتكىسى كەلەدى.

توجيەۆتىڭ جاۋابى – ءوز ىشىمىزدەگى ۇلتجاندى دەپۋتاتتارعا دا ۇلگى بولۋى ءتيىس. سەبەبى پارلامەنت – تەك زاڭ شىعاراتىن ەمەس، ۇلتتىق مۇددەنى قورعايتىن الاڭ. ەگەر ماسكەۋ ءوز ءتىلىن قورعاۋدى سىرتقى ساياسي ميسسيا رەتىندە قابىلداسا، وندا استانا مەن تاشكەنت ءوز ءتىلىنىڭ مۇددەسىن قورعاۋعا قۇقىلى.

وزگەنىڭ ءتىلى ۇستەم بولعان جەردە – وي دا، سانا دا، بولمىس تا باعىنىشتى بولادى. وزبەكستان بىزگە وسىنى تاعى ءبىر رەت كوز جەتكىزدى. اعايىن، لاۆروۆتىڭ ءسوزىن ەمەس، توجيەۆتىڭ جاۋابىن ەستە ساقتايىق.

نۇرلان جۇماقانوۆ

Abai.kz