دەپۋتات ەرمۇرات باپيعا حات

جاقىندا پرەزيدەنتىمىز قاسىم-جومارت توقاەۆ: «ايتسە دە بۇۇ-نىڭ نەگىزگى تارماقتارى، اسىرەسە، قاۋىپسىزدىك كەڭەسى مۇلدەم وزگەرگەن جوق. 80 جىل بۇرىن جاسالعان ينستيتۋتسيونالدى قۇرىلىم مەن قازىرگى زامان اراسىندا الشاقتىق كوپ. بۇل ۇيىمعا جانە ونىڭ تيىمدىلىگىنە دەگەن سەنىمگە سەلكەۋ تۇسىرەدى. بۇۇ وزەكتىلىگىن جوعالتپاي، قازىرگى زاماننىڭ تالاپتارىنا ساي بولۋى ءۇشىن قاۋىپسىزدىك كەڭەسىنە قۇرىلىمدىق رەفورما جاسالۋعا ءتيىس...»,-دەدى.

قاسىم-جومارت كەمەلۇلى بۇل ءسوزدى جاي جينالىستا ايتقان جوق،  استانادا وتكەن AIF-2025 حالىقارالىق فورۋمىندا، بۇۇ-نىڭ بۇرىنعى باس حاتشىسى پان گي ءمۋننىڭ الدىندا ايتتى.

بۇل تۋرالى ءسال كەيىنىرەك.

ەستەرىڭىزدە بولسا، وتكەن جىلدىڭ ناۋزىز ايىندا مەنىڭ «قازاقستان – ۋزۋرپاتسيالانعان مەملەكەت!» اتتى ماقالام جارىق كوردى.

اتالعان ماقالانى ەلىمىزدىڭ ءۇش بىردەي ۇلكەن گازەتى جانە Abai.kz سايتى قاتارىنان جاريالادى.

جاسىراتىنى جوق، مەن بۇل ماقالا جۋرناليستەر قاۋىمى مەن دەپۋتاتتاردىڭ نازارىن اۋدارادى، ءسويتىپ ونداعى ايتىلعان ماسەلە پارلامەنتتىڭ كەزەكتى ءبىر كۇن تارتىبىندەگى تاقىرىبىنا اينالادى دەگەن زور سەنىمدە بولدىم.

وكىنىشكە وراي، بۇل ماقالاعا ەشكىم نازار اۋدارعان جوق!

بىراق، مەملەكەتتىك كەڭەسشى ەرلان قارين وسىدان تۋرا ءۇش جىل بۇرىن ءوزى باس بولىپ جوباسىن جاساعان «ساياسي رەفورما» تۋرالى: «ءماجىلىس پەن ءماسليحات دەپۋتاتتارىن سايلاۋدىڭ ارالاس جۇيەسى ەنگىزىلدى، ايەلدەر مەن جاستارعا 30% كۆوتا بەلگىلەندى، پارتيالاردى تىركەۋ ءراسىمى جەڭىلدەتىلدى. پرەزيدەنت وكىلەتتىگىنىڭ جەتى جىلدىق ءبىر عانا مەرزىممەن شەكتەلۋى ماڭىزدى جاڭالىقتىڭ ءبىرى بولدى. كونستيتۋتسيالىق سوت قۇرىلىپ، ادام قۇقىقتارىن قورعاۋ تاسىلدەرى كۇشەيتىلدى. اتا زاڭعا جەر جانە ونىڭ قويناۋى حالىققا تيەسىلى دەگەن نورما ەنگىزىلدى. «ۇلتتىق قور – بالالارعا»  جوباسى وسى ەرەجەنىڭ ءىس جۇزىندەگى ناقتى كورىنىسىنە اينالدى. وعان سايكەس قازاقستانداعى بارلىق بالانىڭ ەسەپشوتىنا ۇلتتىق قور تابىسىنان قارجى اۋدارىلا باستادى. كونستيتۋتسيالىق رەفورما قازاقستاندا مۇلدە جاڭا ساياسي جاعداي قالىپتاستىرۋمەن قاتار، بۇكىل ايماعىمىز ءۇشىن جاڭا ۇردىسكە جول اشتى...» دەپ، تىنباي دارىپتەسە، مەن قازاقستاننىڭ ۋزۋرپاتسيالانعان مەملەكەت ەكەنىن ودان ەكى، ءتىپتى ءۇش ەسە ارتىق دالەلدەۋمەن كەلەمىن.

ۋيكيپەديادا  ۋزۋرپاتسياعا «زاڭسىز ۇكىمەت بيلىگىن باسىپ الۋ نەمەسە باسقانىڭ قۇقىن يەمدەنۋ» دەگەن انىقتاما بەرىلىپتى.

ال، جاقىندا، الەۋمەتتىك جەلىدەگى جەكە پاراقشامدا وسى تاقىرىپتا جازعان كەزەكتى ءبىر جازباما، قۇرمەتتى ەرمۇرات اعا، «كوممەنتاري» قالدىرىپ، «اۋىت, «ۋزۋرپاتسيا»، «ۋزۋرپاتسيالاۋ» (ۋزۋرپيروۆانيە) دەگەن ءسوز مەملەكەتتىك ساياسي بيلىكتى، باسقارۋدى باسىپ الۋ، تارتىپ الۋ دەگەندى بىلدىرەدى. شاماسى، سەن وسى تەرميندى دۇرىس قولدانىپ جۇرگەن جوقسىڭ. سەبەبى، بۇل ءسوزدىڭ قولدانىستاعى كلاسسيكالىق تۇسىنىگى بويىنشا، تەك ساياسي بيلىكتىڭ باسشىسى، ياعني ءبىزدىڭ جاعدايدا پرەزيدەنت قانا بيلىكتى ۋزۋرپاتسيا جاساي الادى...», -دەگەن پىكىر پىكىر ايتىپسىز.

ءسىزدىڭ وسى ءسوزىڭىز مەنىڭ وسى ماقالانى جازۋىما، قازاقستاننىڭ ۋزۋرپاتسيالانعان مەملەكەت ەكەنىنە تاعى ءبىر مارتە اينالىپ سوعۋىما تۇرتكى بولدى.

بۇل جەردە باسىن اشىپ ايتايىن، بىرىنشىدەن, قۇرمەتتى ەرمۇرات  سەيىتقازىۇلى، ءدال قازىر ءسىز سول تيمۋر قۇلىباەۆ پەن كارىم ءماسىموۆ جاعىنان «قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ ۇلتتىق كاسىپكەرلەر پالاتاسى تۋرالى» زاڭى ارقىلى ۋزۋرپاتسيالاپ العان مەملەكەتتىڭ پارلامەنتىنىڭ ءماجىلىسىنىڭ تورىندە وتىرسىز.

ەكىنشىدەن, ەرمۇرات اعا، ءسىزدىڭ ايتىپ وتىرعان ءۋاجىڭىز وتە دۇرىس!

قوس قولىمدى كەۋدەمە قويىپ كەلىسەمىن، «...تەك ساياسي بيلىكتىڭ باسشىسى، ياعني ءبىزدىڭ جاعدايدا پرەزيدەنت قانا بيلىكتى ۋزۋرپاتسيا جاساي الادى...» دەگەن بۇل –ۋزرۋپاتسيانىڭ، ەراعا، ءوزىڭىز ايتقانداي، ەسكى كلاسسيكالىق ءتۇرى ەكەنى راس. بىراق، ابدەن تىزەسى شىعىپ ەسكىرگەن فورماسى.

دۇنيە ءبىر قالىپتا تۇرمايدى. ۇنەمى وزگەرىپ، تۇرلەنىپ وتىرادى.

مەن ماقالامدى پرەزيدەنتىمىز قاسىم-جومارت توقاەۆتىڭ بۇۇ-نىڭ قاۋىپسىزدىك كەڭەسى تۋرالى ايتقان سوزىمەن تەككە باستاعان جوقپىن.

«80 جىل بۇرىن جاسالعان ينستيتۋتسيونالدى قۇرىلىم مەن قازىرگى زامان اراسىندا الشاقتىق كوپ...»، -دەپتى، قاسىم-جومارت كەمەلۇلى.

دەمەك، بۇۇ-نىڭ قاۋىپسىزدىك كەڭەسىنىڭ قۇرلىمى دا ەسكىرگەن. ول بۇگىنگى كۇننىڭ تالابىنا جاۋاپ بەرە الماي وتىر.

سول سەكىلدى، ۋزرۋپاتسيانىڭ، ەراعا، ءوزىڭىز ايتىپ وتىرعان كلاسسيكالىق ۇلگىسىنىڭ دە باياعىدا توزىعى جەتكەن. ءتىپتى، قولدانىستان شىعىپ قالعان. اناۋ «مەملەكەتتىك ساياسي بيلىكتى، باسقارۋدى باسىپ الۋ، تارتىپ الۋ» دەگەندەرىڭىز – ابدەن «مودىدان» قالعان جانە اسا قاۋىپتى ءتاسىل. قازىرگى تاڭدا ونداي قاتەرلى جولمەن ەشكىم دە جۇرمەيدى...

سوندىقتان، انا ەكى قۋ – تيمۋر قۇلىباەۆ پەن كارىم ءماسىموۆ ءبىزدىڭ «جاڭا قازاقستان» دەگەنىمىز سەكىلدى، ۋزۋرپاتسيانىڭ دا جاڭا مودەلىن – «جاڭا ۋزرۋپاتسيانى» ويلاپ تاپقان.

ول – ارناۋلى زاڭ ارقىلى ەرەكشە قۇقىقتار مەن قۇزىرەتتەر بەرىلگەن قوعامدىق بىرلەستىك نەمەسە كوممەرتسيالىق ەمەس ۇيىم ارقىلى مەملەكەتتى «كومەسكى» جولمەن باسقارۋ.

ۇلتتىق كاسىپكەرلەر پالاتاسى – قازاقستانداعى كوجەدەي كوپ قوعامدىق بىرلەستىكتەردىڭ نەمەسە كوممەرتسيالىق ەمەس ۇيىمداردىڭ تەك بىرەۋى عانا.

اشىق اقپارات كوزدەرىندەگى مالىمەتتەرگە قاراعاندا، مۇنداي مەملەكەتتىك ەمەس ۇيىمنان ەلىمىزدە 23 000-نان استامى تىركەلگەن.

ولاردىڭ قىزمەتىن رەتتەپ وتىراتىن «قوعامدىق بiرلەستiكتەر تۋرالى» ارناي قابىلدانعان زاڭ بار.

بىراق، سونىڭ ىشىندە تەك ۇلتتىق كاسىپكەرلەر پالاتاسى عانا «قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ ۇلتتىق كاسىپكەرلەر پالاتاسى تۋرالى» ارنايى زاڭى ارقىلى ەرەكشە قۇزىرەتتەرگە يە بولىپ، ونىڭ مىندەتتەرى مەن فۋنكتسيالارى سول زاڭمەن ارناۋلى بەكىتىلىپ بەرىلگەن.

ال، ەندى بۇل پالاتانىڭ ارالاسپايتىن سالاسى جوق!

اتالعان زاڭ ارقىلى قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ ۇكىمەتىمەن، مەملەكەتتىك ورگاندارمەن، قاۋىمداستىقتارمەن (وداقتارمەن), ۇلتتىق پالاتا قۇرىلتايشى رەتىندە قاتىساتىن زاڭدى تۇلعالارمەن ءوزارا ءىس-قيمىل جاسايتىن ەتىپ، مىندەتتەرى مەن فۋنكتسيالارىن تاستاي قىپ بەكىتىپ العان.

ونىڭ فيلليالدارى وبلىستاردىڭ، وبلىستىق، رەسپۋبليكالىق ماڭىزى بار قالالاردىڭ جانە استانانىڭ اۋداندارىندا عانا ەمەس، شەت مەملەكەتتەردىڭ اۋماعىندا دا جۇمىس ىستەيدى.

2014 جىلعى ءبىرىنشى قاڭتاردان باستاپ، ماناعى 23 000-نان استام قوعامدىق بىرلەستىكتىڭ نەمەسە كوممەرتسيالىق ەمەس ۇيىمنىڭ ىشىنەن جالعىز «اتامەكەن» قر ۇلتتىق كاسىپكەرلەر پالاتاسى عانا وسى زاڭ ارقىلى ءوز ۇستەمدىگىن جۇرگىزىپ كەلەدى.

ال، ونى كىمنىڭ باسقارىپ كەلگەنىن جۇرتتىڭ ءبارى بىلەدى...

مەن بارلىق زاڭدارداعى ۇلتتىق كاسىپكەرلەر پالاتاسىنا قاتىستى نورمالاردى تىزبەلەپ، ءسوزدى ۇزارتپاي-اق، تەك ەكى-ءۇش زاڭعا عانا توقتالايىن.

ءوزىڭىز جاقسى بىلەسىز، قازاقستانداعى زاڭ اتاۋلىنى ازىرلەۋ، ۇسىنۋ، تالقىلاۋ، قابىلداۋ، تىركەۋ، قولدانىسقا ەنگىزۋ، وزگەرتۋ، تولىقتىرۋ، ولاردىڭ قولدانىسىن توقتاتۋ، توقتاتا تۇرۋ جانە ولاردى جاريالاۋ تارتىبىنە بايلانىستى قوعامدىق قاتىناستاردى رەتتەيتىن – ول – «قۇقىقتىق اكتىلەر تۋرالى» زاڭ.

ەندەشە، سول «قۇقىقتىق اكتىلەر تۋرالى» زاڭعا ساي، ورتالىق مەملەكەتتىك ورگان، ەگەر قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ زاڭناماسىندا وزگەشە بەلگىلەنبەسە، زاڭ جوباسىن دايىنداۋدى وزىنە ۆەدومستۆولىق باعىنىستى ورگاندار مەن ۇيىمدارعا تاپسىرا الادى نەمەسە ونى دايىنداۋعا شارتتىق نەگىزدە ماماندارعا، قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ ۇلتتىق كاسىپكەرلەر پالاتاسىنا، جەكە كاسىپكەرلىك سۋبەكتىلەرىنىڭ بىرلەستىكتەرىنە، عىلىمي مەكەمەلەرگە، وزگە دە ۇيىمدارعا، جەكەلەگەن عالىمدار مەن ۇجىمدارعا، ونىڭ ىشىندە شەتەلدىكتەرگە، ءتيىستى سالالارداعى ساراپشىلارعا بولىنگەن بيۋدجەت قاراجاتى مەن گرانتتاردى وسى ماقساتتارعا پايدالانا وتىرىپ، تاپسىرىس بەرە الادى ەكەن (17-1-باپ).

بايقادىڭىز با، ۇلتتىق كاسىپكەرلەر پالاتاسىنىڭ اتالعان زاڭنىڭ قايسى جەرىندە قانداي ورىندا، قانداي فۋنكتسيا اتقاراتىنىن؟! بۇنى – «1» دەپ قويىڭىز!

ەڭ سۇمدىعى مىناۋ – اتالعان «قۇقىقتىق اكتىلەر تۋرالى» زاڭعا ساي، كاسىپكەرلىك سۋبەكتىلەرىنىڭ مۇددەلەرىن قوزعايتىن كونسۋلتاتيۆتىك قۇجات قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ ۇلتتىق كاسىپكەرلەر پالاتاسىمەن جانە قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ كاسىپكەرلىك كودەكسىنە سايكەس قۇرىلعان جەكە كاسىپكەرلىك ماسەلەلەرى بويىنشا ساراپتاما كەڭەستەرىمەن (بۇدان ءارى – ساراپتاما كەڭەستەرى) مىندەتتى تۇردە تالقىلاۋعا جاتادى ەكەن.

وسىدان كەيىن ءسىز ۇلتتىق كاسىپكەرلەر پالاتاسىنسىز زاڭ قابىلداتىپ كورىڭىز!

كوردىڭىز بە، كاسىپكەرلىك سۋبەكتىلەرىنە قاتىستى قۇقىقتىق اكتىلەر، ناقتىلاپ ايتساق، زاڭدار تۇگەلىمەن ۇلتتىق كاسىپكەرلەر پالاتاسىنىڭ تالقىلاۋىنسىز وتپەيدى!

كەزىندە ارىپتەسىڭىز قازىبەك يسا كاسىپكەرلىك كودەكستىڭ 138-بابىنا ءتىل تۋرالى زاڭنامانىڭ ساقتالۋىن باقىلايتىن باپتى قايتا ەنگىزە الماي، «مەملەكەتتىك ءتىلدىڭ وبالى - قر ۇكىمەتىندە (پرەمەر-مينيستر اسقار مامين), ۇلتتىق ەكونوميكا مينيسترلىگى (مينيستر اسەت ەرعاليەۆ) جانە «اتامەكەن» ۇلتتىق پالاتاسىندا (توراعا تيمۋر قۇلىباەۆ)» دەپ، زارلاپ قالىپ ەدى عوي.

و، سول قازىبەك كوكەمنىڭ كەرەمەت ۇسىنىسىن جالپاسىنان تۇسىرگەن – ۇلتتىق كاسىپكەرلەر پالاتاسىنىڭ «قۇقىقتىق اكتىلەر تۋرالى» زاڭىمەن بەكىتىلگەن تۇپ-تۋرا وسى قۇزىرەتى بولاتىن!

دەمەك، سول ۇلتتىق كاسىپكەرلەر پالاتاسىنىڭ ساراپتاما ورتالىعىنىڭ «ساراپتاۋىنان» وتكەن زاڭ جوبالارىن وسىعان دەيىن ەكى پالاتانىڭ دەپۋتاتتارى ءبىر اۋىزدان قولداپ، ونى پارلامەنت نوتوريۋس رەتىندە بەكىتىپ وتىردى عوي!

ءبارىن رەتتەپ، جونگە سالىپ وتىراتىن كونستيتۋتسيا – مەملەكەتتىڭ ميى بولسا، جوعارىدا اتالعان «كاسىپكەرلىك كودەكس» – جۇرەگى بولىپ ەسەپتەلەدى.

مەملەكەتتىڭ قولقا-جۇرەگى بولىپ تابىلاتىن سول «قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ كاسىپكەرلىك كودەكسىنە» سول 23 000-نان استام قوعامدىق بىرلەستىكتىڭ نەمەسە كوممەرتسيالىق ەمەس ۇيىمنىڭ ىشىنەن ۇلتتىق كاسىپكەرلەر پالاتاسى عانا جالعىز ءوزى جەكە كاسىپكەرلىك سۋبەكتىلەرىنىڭ نورما شىعارۋشىلىققا قاتىساتىن قۇزىرەتىن يەمدەنىپ العان (19-باپ).

ءسويتىپ، اتالعان كاسىپكەرلىك كودەكستىڭ 19-بابى ارقىلى ۇلتتىق كاسىپكەرلەر پالاتاسى جەكە كاسىپكەرلىك سۋبەكتىلەرى قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ ۇلتتىق كاسىپكەرلەر پالاتاسى جانە جەكە كاسىپكەرلىك ماسەلەلەرى جونىندەگى ساراپتاما كەڭەستەرى (بۇدان ءارى – ساراپتاما كەڭەستەرى) ارقىلى، كاسىپكەرلىك سۋبەكتىلەرىنىڭ مۇددەلەرىن قوزعايتىن نورماتيۆتىك قۇقىقتىق اكتىلەردىڭ جوبالارىن، قازاقستان رەسپۋبليكاسى حالىقارالىق شارتتارىنىڭ جوبالارىن، مەملەكەتتىك جوسپارلاۋ جۇيەسى سالاسىنداعى قۇقىقتىق اكتىلەردىڭ جوبالارىن، سونداي-اق قازاقستان رەسپۋبليكاسى قاتىسۋشىسى بولۋعا نيەتتەنەتىن حالىقارالىق شارتتاردى ازىرلەۋگە جانە ولارعا ساراپتاما جاساۋعا جالعىز ءوزى عانا قاتىسادى.

ناقتىلاپ ايتساق، كاسىپكەرلىككە قاتىستى مەملەكەتتىك جانە حالقارالىق جوبالاردىڭ ءبارى ءباسىبۇتىن ۇلتتىق كاسىپكەرلەر پالاتاسى ارقىلى جاسالادى.

ول از دەسەڭىز، كاسىپكەرلىك سۋبەكتىلەرىنىڭ، ناقتىراعى - ۇلتتىق كاسىپكەرلەر پالاتاسى قارماعى شاعىن، ورتا جانە ءىرى كاسىپكەرلىك سۋبەكتىلەرىنىڭ ءوز قىزمەتىنە الەۋمەتتىك جاۋاپكەرشىلىكتى ەندىرۋىنە مەملەكەت كەپىلدىك بەرەدى جانە ونى كوتەرمەلەيدى (20-باپ).

قىسقاسى، قارجىسىن شىعارىپ، كەپىلدىك بەرەتىن – مەملەكەت، ال ونىڭ قىزىعىن كورەتىن – ۇلتتىق كاسىپكەرلەر پالاتاسى.

ول از دەسەڭىز، «جەر قويناۋى جانە جەر قويناۋىن پايدالانۋ تۋرالى» زاڭىنا ساي، كاسىپكەرلىكتى ىنتالاندىرۋ تۋرالى كەلىسىم شارتتارىنىڭ ورىندالۋىن مونيتورينگتەۋدى، سونداي-اق ونىڭ قورىتىندىلارىن ينتەرنەت-رەسۋرستاردا جاريالاۋدى قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ ۇلتتىق كاسىپكەرلەر پالاتاسى كومىرسۋتەكتەر، ۋران ءوندىرۋ جانە پايدالى قاتتى قازبالار سالاسىنداعى ۋاكىلەتتى ورگاندارمەن بىرلەسىپ، ەلەكتروندىق ساتىپ الۋ جۇيەلەرىنە قولجەتىمدىلىكتى قامتاماسىز ەتۋ ارقىلى جەر قويناۋىن پايدالانۋشىلاردىڭ ۇسىناتىن مالىمەتتەرى نەگىزىندە جۇزەگە اسىرادى (28-1-باپ).

ال، تيمۋر قۇلىباەۆتىڭ «ۇلتتىق وليمپيادا كوميتەتى» سەكىلدى تاعى ءبىر قوعامدىق بىرلەستىك قۇرىپ الىپ، «دەنە شىنىقتىرۋ جانە سپورت تۋرالى» تۋرالى زاڭىنا ساي، وعان «قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ بيۋدجەت زاڭناماسىنا سايكەس مەملەكەتتىك تاپسىرمالار الۋعا قۇقىلى» دەگەن ەرەكشە قۇقىق الىپ العانى، ءسويتىپ ءبۇتىن ءبىر نەمەسە جارتى مينيسترلىكتى قۋىرشاققا اينالدىرىپ قويعانى سەكىلدى «ۇساق-تۇيەكتەردى» تىزبەلەپ، جۇرتتىڭ باسىن قاتىرماي-اق قويايىن...

ارداقتى ەراعا – ەرمۇرات سەيىتقازىۇلى!

ايتىڭىزشى، شاعىن عانا توپ جاي عانا قاتارداعى قوعامدىق بىرلەستىك نەمەسە كوممەرتسيالىق ەمەس ۇيىم ارقىلى كاسىپكەرلىكتەن باستاپ، قازىبەك كوكەم كوتەرگەن كورنەكى اقپارات ماسەلەلەرىنە دەيىنگى بۇكىل سالانىڭ قۇقىقتىق اكتىلەرىن ءوز مۇددەسىنە قىزمەت ەتەتىن ەتىپ قابىلداتۋعا جانە مەملەكەتتىك بۇكىل جوبالار مەن كەلىسىمدەرىدى ءوز مۇددەسىنە ءتيىمدى ەتىپ جاساتۋعا ىقپال ەتەتىن زاڭدىق نەگىزدى قالىپتاستىرىپ السا، ءسويتىپ از عانا جىلدىڭ ىشىندە مەملەكەت بايلىعىنىڭ ەلۋ پايىزى 162-ادامنىڭ قولىنا ءوتىپ كەتسە، بۇدان ارتىق قانداي ۋزۋرپاتسيا بولماق؟!

ەسكى بيلىك بۇل كەسەپاتتى جاسىرىپ، «نازارباەۆ مودەلى» دەگەن ادەمى اتپەن ۇگىتتەپ كەلدى.

ءىس جۇزىندە، بۇل – تۇڭعىش پرەزيدەنت باسىندا تۇرىپ، جوباسىن تيمۋر قۇلىباەۆ پەن كارىم ءماسىموۆ جاساعان، جانە سولاردىڭ تىكەلەي ىقپالىمەن پارلامەنت بەكىتكەن ناعىز جاڭا ۋزۋرپاتسيالاۋ جۇيەسى بولاتىن.

كوردىڭىز بە، ەراعا، ۋزۋرپاتسيانىڭ وسىنداي دا مودەلى بولادى ەكەن!

تاعى قايتالاپ ايتام، ەراعا، بۇل – ۋزۋرپاتسيانىڭ جاڭا ءتۇرى!

ءبىز «جاڭا قازاقستان» قۇرۋدى كەشە – 2022 جىلى عانا باستادىق قوي.

ال، اناۋ ەكەۋى – تيمۋر قۇلىباەۆ پەن كارىم ءماسىموۆ «جاڭا ۋزۋرپاتسيانى» سوناۋ 2013-2014 جىلدارى باستاپ كەتكەن.

دەپۋتات ەرلان سايروۆ ايتقانداي، التى جىلدىڭ ىشىندە بۇرىنعى پرەزيدەنت نۇرسۇلتان نازارباەۆتىڭ اينالاسىنداعى ازاماتتار ءوزىنىڭ ساياسي تەتىگىنەن ايىرىلدى. قازىر تيمۋر قۇلىباەۆ بيلىكتەن كەتىپ، كارىم ءماسىموۆ تۇرمەگە قامالىپ، ولاردىڭ ىقپالىنىڭ ايتارلىقتاي السىرەگەنى راس.

سونىڭ ارقاسىندا، دەپۋتاتتاردىڭ دا بۇرىنعىداي ەمەس، تەبىنى ارتىپ، ءۇنى شىعىپ، الدىنا كەلگەن زاڭ جوبالارىنا ەلەۋلى وزگەرتۋلەر مەن تولىقتىرۋلار ەنگىزىپ جىبەرمەگەنىمەن، وزدەرى دىتتەگەن ءبىردى-ەكىلى نورمالاردى زاڭداستىرا الاتىن دەڭگەيگە جەتكەنىن جوققا شىعارۋعا بولمايدى.

دەپۋتاتتار شەتەلگە زاڭسىز شىعارىلعان اكتيۆتەردى قايتارامىز دەپ جۇرگەندە، جوعارىدا ايتىلعان زاڭدارعا سۇيەنىپ جاسالعان جوبالار مەن كەلىسىمدەر ارقىلى سول اكتيۆتەرگە بارابار بايلىق مەن اقشانىڭ قولدى بولىپ جاتقانى دا وتىرىك ەمەس...

مەنشە، لاۋازىمنان بوساتۋ – ساياسي تەتىگىنەن تولىق ايىرىلعاندىق بولا قويماسى انىق.

كەرىسىنشە، ولاردىڭ ساياسي تەتىگى وتە مىقتى.

سەبەبى، ولار قۇرىپ كەتكەن جۇيە مۇرتى بۇزىلماعان كۇيى – سول بەتى تۇر!

ول – «اتامەكەن» قر ۇكپ جانە «ۇلتتىق كاسىپكەرلەر پالاتاسى تۋرالى» زاڭ!

ءوزىڭىز ايتىپ كەلە جاتقانداي، قۇداي ونىڭ بەتىن ارى قىلسىن، ەسكى بيلىك وكىلدەرى تاققا قايتا ورالىپ جاتسا، وسى زاڭ ارقىلى سورىمىزدى تاعى قايناتارى اپ-انىق!

ءتىپتى، ەسكى-جاڭا بيلىككە قاتىسى جوق، ءۇشىنشى بىرەۋ بيلىككە كەلسە، ول دا ءوز اينالاسىنداعى ءبىر الپاۋىت ارقىلى وسى زاڭمەن مەملەكەتتى تىرپ ەتكىزبەي ۇستاپ، اتقارۋشى بيلىكتى، زاڭ شىعارۋشى جانە قۇقىق قورعاۋ ورگاندارىن جانە قۋىرشاققا اينالدىرىپ قويماسىنا كىم كەپىل؟!

قۇرمەتتى ەرمۇرات سەيىتقازىۇلى!

سوندىقتان، مەن «قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ ۇلتتىق كاسىپكەرلەر پالاتاسى تۋرالى» زاڭىنىڭ كۇشىن جويىپ، قولدانىستاعى بارلىق زاڭدى ۇلتتىق كاسىپكەرلەر پالاتاسىنان زالالسىزداندىرۋ كەرەك دەپ ەسەپتەيمىن.

«ۇلتتىق كاسىپكەرلەر پالاتاسى تۋرالى» زاڭ مەن اناۋ مەن اتاعان نورمالار تۇرعاندا، قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ كونستيتۋتسياسىنداعى «جەر جəنە ونىڭ قويناۋى، سۋ كوزدەرى، وسىمدىكتەر مەن جانۋارلار دۇنيەسى، باسقا دا تابيعي رەسۋرستار حالىققا تيەسىلى» دەگەن نورما ءوز دەڭگەيىندە ورىندالادى دەگەنگە ءوز باسىم ەشقاشان سەنبەيمىن!

بۇل زاڭ مەن نورمالار پرەزيدەنتىمىز قاسىم-جومارت توقاەۆ ءوز قولىمەن جاساعان ەسىل ەڭبەكتى سەلگە كەتىرۋدە...

قادىرلى ەراعا، بۇل تەك ءسىزدىڭ عانا اتىڭىزعا جازىلعان حات ەمەس، جالپى دەپۋتات اتاۋلىنىڭ بارىنە ارنالعان جانايقاي!

باقتىقوجا ىزمۇحامبەتوۆ، نۇرتاي سابيليانوۆ، ەدىل جاڭبىرشين، سامات مۇساباەۆ، مارات باشيموۆ، ەربولات ساتىبالدين، قازىبەك يسا، مۇرات ابەنوۆ، باقىتجان بازاربەك، ابزال قۇسپان، ەرلان سايروۆ، ءادىل جۇبانوۆ، ەلنۇر بەيسەمباەۆ، امانجول ءالتاي، اسحات ايماعامبەتوۆ، رينات زايىت، بولات كەرىمبەك، اناس باققوجاەۆ، جاناربەك ءاشىمجانوۆ، ماقسات تولىقباي، نارتاي ارالباي  سەكىلدى تابانىنىڭ ءبۇرى بار ارىپتەستەرىڭىزبەن كەڭەسە وتىرىپ، بۇل باستامانى ءوزىڭىزدىڭ باستاۋىڭىزدى سۇرايمىن!

ايپەسە، ءوزىڭىز دەپۋتات بولعالى تىنباي ايتىپ كەلە جاتقان قاۋىپ پەن قاتەردىڭ ەرتە مە، كەش پە، جۇزەگە اسىپ كەتۋى عاجاپ ەمەس!

ءتىپتى، مۇنىڭ ارتى، قۇداي بەتىن ارى قىلسىن، تاعى دا قانتوگىسكە اپارىپ سوقتىرۋى ابدەن مۇمكىن!

ءبىز ۋزۋرپاتسيا تۋرالى ەسكى كوزقاراسپەن جۇرە بەرسەك، قاتتى كەشىگەمىز جانە ەرتەڭ ۇلكەن وپىق جەيمىز!

«قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ ۇلتتىق كاسىپكەرلەر پالاتاسى تۋرالى» زاڭىنىڭ كۇشىن جويۋعا ىقپال ەتە الساڭىز، بۇل – ەسكى بيلىكپەن وتىز جىلعا جۋىق كۇرەسكەن ءسىزدىڭ عانا ەمەس، بۇكىل «جاڭا قازاقستاننىڭ» ۇلى جەڭىسى بولىپ، تاريحقا التىن ارىپپەن جازىلىپ قالارى حاق!

قۇرمەتپەن، اۋىت مۇقيبەك،

«قۇرمەت» وردەنىنىڭ يەگەرى

Abai.kz