«اشىق نقا» پورتالى

مەملەكەت پەن قوعامنىڭ قۇقىق شىعارماشىلىعى ۇدەرىسىندەگى ءوزارا ءىس-قيمىل قۇرالى

«ەستيتىن مەملەكەت» تۇجىرىمداماسىن ىسكە اسىرۋ جاعدايىندا ازاماتتاردىڭ مەملەكەتتىك ساياساتتى قالىپتاستىرۋعا، اسىرەسە نورماتيۆتىك قۇقىقتىق اكتىلەردى ازىرلەۋ پروتسەسىنە قاتىسۋىن قامتاماسىز ەتۋ ەرەكشە ماڭىزعا يە.

وسى باعىتتاعى نەگىزگى قۇرالداردىڭ ءبىرى رەتىندە 2015 جىلدان باستاپ جۇمىس ىستەپ كەلە جاتقان «اشىق نقا» پورتالى (بۇدان ءارى – پورتال) تانىلادى. ول زاڭ جوبالارى مەن زاڭعا تاۋەلدى اكتىلەر جوبالارىن كوپشىلىك تالقىلاۋعا ۇسىناتىن الاڭ رەتىندە قىزمەت اتقارادى جانە مەملەكەتتىك ورگاندار قىزمەتىندەگى جاريالىلىق پەن ازاماتتىق ديالوگتى دامىتۋعا ىقپال ەتەدى.

ازاماتتىق بەلسەندىلىكتىڭ ارتۋى

سوڭعى جىلدارى ازاماتتاردىڭ قۇقىق شىعارماشىلىعى قىزمەتىنە قاتىسۋ دەڭگەيىنىڭ تۇراقتى ءوسۋ ءۇردىسى بايقالادى. پىكىر ءبىلدىرۋ مەحانيزمدەرىنىڭ جەڭىلدەۋى مەن تسيفرلىق پلاتفورمالارعا قولجەتىمدىلىك ازاماتتاردى اشىق تالقىلاۋلارعا بەلسەندى قاتىسۋعا ىنتالاندىرادى.

ستاتيستيكاعا سايكەس، ءبىر زاڭ جوباسىنا ورتا ەسەپپەن 12 پىكىر، ال زاڭعا تاۋەلدى اكتىگە – 5 پىكىر قالدىرىلادى. كەيبىر جوبالار كەڭ قوعامدىق رەزونانس تۋدىرىپ، جۇزدەگەن پىكىر مەن مىڭداعان قارالىم جينايدى.

ازاماتتاردىڭ كۇندەلىكتى ومىرىنە تىكەلەي اسەر ەتەتىن تاقىرىپتاردا ەڭ جوعارى بەلسەندىلىك بايقالادى: دەنساۋلىق ساقتاۋ (22,9%), ەكونوميكا (18%), ءبىلىم بەرۋ (8,9%), الەۋمەتتىك قامسىزداندىرۋ (7,8%), سالىقتار مەن قارجى (7%).

پايدالانۋشىلاردىڭ پىكىرلەرى قۇقىق شىعارماشىلىعى پروتسەسىنىڭ ماڭىزدى بولىگىنە اينالىپ كەلەدى. مەملەكەتتىك ورگاندار كەلىپ تۇسكەن ۇسىنىستاردى مۇقيات زەردەلەپ، ولاردى بەكىتىلگەن قوعامدىق تالقىلاۋ راسىمدەرىنە سايكەس جەدەل تۇردە قاراستىرۋعا تىرىسادى.

بەلسەندى ازاماتتاردان كەلىپ تۇسەتىن باستامالار تەرەڭ زەرتتەلۋىمەن جانە ورىندى، كونسترۋكتيۆتى ۇسىنىستارىمەن ەرەكشەلەنەدى. مۇنداي ءتاسىل نورماتيۆتىك اكتىلەردىڭ ساپاسىن ارتتىرىپ، قۇقىق شىعارماشىلىعىن قوعامنىڭ ناقتى قاجەتتىلىكتەرىنە جاقىنداتادى.

ازاماتتارمەن كەرى بايلانىس جاي عانا فورمالدىلىق ەمەس، قۇقىقتىق رەتتەۋدى اشىق ءارى ءتيىمدى ەتۋگە مۇمكىندىك بەرەتىن ماڭىزدى قۇرالعا اينالۋدا.

پورتالدى جانە نورماتيۆتىك بازانى جەتىلدىرۋ

2024 جىلى پورتالدىڭ فۋنكتسيونالى بىرقاتار جاڭارتۋدان ءوتتى:

- زاڭ جوبالارىنا مىندەتتى تۇردە ىلەسپە قۇجاتتاردى قوسا تىركەۋ ەنگىزىلدى;

- ازىرلەۋشى ورگان ءۇش جۇمىس كۇنى ىشىندە جاۋاپ بەرمەگەن جاعدايدا، جوبالاردى تالقىلاۋ مەرزىمىن اۆتوماتتى تۇردە بەلگىلەۋ جانە ۇزارتۋ ءتارتىبى ەنگىزىلدى;

- اشىقتىق قاعيداتى بويىنشا قوعامدىق كەڭەستەردىڭ ۇسىنىمدارى مەن ساراپتامالىق قورىتىندىلاردى حابارلاۋ جانە الۋ ءتارتىبى اۆتوماتتاندىرىلدى.

سونىمەن قاتار، پورتالدا زاڭ جوبالارى بويىنشا بارلىق عىلىمي ساراپتاما قورىتىندىلارى (قۇقىقتىق، ەكونوميكالىق، سىبايلاس جەمقورلىققا قارسى) مەن ازىرلەۋشى ورگانداردىڭ ولارعا بەرگەن نەگىزدەمەلەرىن ورنالاستىرۋ فۋنكتسيونالى قامتاماسىز ەتىلگەن.

پەرسپەكتيۆالار

2016 جىلدان 2024 جىلعا دەيىنگى ارالىقتا قوعامنىڭ نورماتيۆتىك اكتىلەردى تالقىلاۋعا دەگەن قىزىعۋشىلىعى ايتارلىقتاي ارتتى. وسى كەزەڭدە پورتالدا زاڭ جوبالارىن قاراۋ سانى 89%-عا، ال زاڭعا تاۋەلدى اكتىلەر بويىنشا – 105%-عا ءوستى. پىكىرلەر سانى زاڭ جوبالارى بويىنشا 378 ەسە، ال زاڭعا تاۋەلدى اكتىلەر بويىنشا 49 ەسە ارتتى. بۇل كورسەتكىشتەر پورتالدىڭ مەملەكەت پەن ازاماتتار اراسىنداعى ءوزارا ءىس-قيمىلدىڭ ماڭىزدى قۇرالى رەتىندەگى وزەكتىلىگىن دالەلدەيدى.

پورتال پلاتفورماسى تسيفرلىق دەموكراتيا مەن «ەستيتىن مەملەكەتتىڭ» اجىراماس بولىگىنە اينالدى. ول ازاماتتارعا زاڭنامانى قالىپتاستىرۋعا قاتىسۋ جانە قوعامدا قۇقىقتىق سانا مەن ازاماتتىق جاۋاپكەرشىلىك مادەنيەتىن دامىتۋ مۇمكىندىگىن ناقتى تۇردە ۇسىنادى.

بولاشاقتا پورتالدى ودان ءارى جەتىلدىرۋ، ونىڭ فۋنكتسيونالدىق مۇمكىندىكتەرىن كەڭەيتۋ، ازاماتتاردىڭ قۇقىق شىعارماشىلىعى قىزمەتىنە قاتىسۋىن ودان دا ىڭعايلى، قولجەتىمدى جانە قوعامنىڭ قاجەتتىلىكتەرىنە بەيىمدەلگەن ەتۋ كوزدەلۋدە.

Abai.kz