«سولتۇستىك قازاعى» اتىمەن بەلگىلى بلوگەر اسلان تولەگەنوۆ «الاۋىزدىقتى قوزدىرۋ» بابى بويىنشا ەكى جۇزدەن استام ەپيزودقا قاتىستى ايىپتى دەپ تانىلىپ، سوتتا 3,9 جىلعا باس بوستاندىعىنان ايىرىلدى.

ءماجىلىس دەپۋتاتى ەرمۇرات باپي ءوزىنىڭ جەلىدەگى پاراعىندا بۇعان مىناداي باعا بەردى:

«وتاندى، ۇلتتى، ەلدى ساتۋ - قىلمىستىڭ ەڭ اۋىرى. بىراق بۇعان ءتيىستى جازانىڭ ەڭ جەڭىلى بەرىلگەن ەكەن! دەگەنمەن، بۇعان دا شۇكىر: باسقا دا ورەكپىپ جۇرگەن ساتقىندارعا ساباق بولسىن!» ‑ دەدى ول.

دەگەنمەن، كەي باقىلاۋشىلار مەن قوعام بەلسەندىلەرى بۇل ۇكىم مەن سوت شەشىمىن ساياسي قۋعىن-سۇرگىن دەپ سانايدى: «ءىس ءبىر كازاك ۇلتشىلىنىڭ «قورلانعانىن» ايتىپ، تولەگەنوۆتى «قازاق حالقىن قورلاۋ» دەپ ايىپتاعان ارىزىنان كەيىن قوزعالعان» دەي وتىرىپ، ولار بۇل ءىستى «ساياسي» نە «ۇلتارالىق قاتىناس» ايماعىنان الىپ شىققىلارى كەلەتىنىن كورسەتۋدە...

ارينە، بۇل ىسكە «سەپاراتيزم» بابىمەن دە ءىس قوزعاۋعا دا بولار ەدى... الايدا، ونىڭ ناقتى ارەكەتىن تابۋ قيىن. سوندىقتان ءىس بەلگىلى 174-باپ بويىنشا «ۇلتارالىق ارازدىق» ماسەلەسى بويىنشا قاراستىرىلدى.

سوت ءادىل شەشىم شىعاردى دەپ سانايمىز. سەبەبى، مۇنداعا دەيىن ەلىمىزدە عانا ەمەس، رەسەيدىڭ ءوز ىشىندە «قازاقستاندىق رۋسوفوبيا» تاقىرىبى ءجيى كوتەرىلىپ كەلدى. ول «قازاقستاندى تارتىپكە شاقىرۋ كەرەك» نە بولماسا، «قازاقستاندى رەسەيگە قوسىپ الۋ كەرەك» دەگەندەي تاۋەلسىز ەلدىڭ ىشكى ىسىنە قول سۇعاتىن ريتوريكامەن ۇشتاسىپ جاتاتىن...

ويتكەنى، رەسەيدىڭ وزىندە دە، قازاقستاندا دا «قازاقستاننىڭ تاۋەلسىزدىگى» ستاتۋسىن مويىنداعىسى كەلمەيتىن، ونى بۇرىنعى كەڭەس زامانىنداعىداي «ءبىر ورتالىققا، ياعني ماسكەۋگە باعىنىشتى ەل» رەتىندە سانايتىن، ساياسي تۇرعىدا قاتەلەسۋشى ازاماتتار بار. ولار «رەسەي بۇرىنعى وداقتى قايتا جانداندىرادى» دەگەن ۇمىتتەرىن ەش ۇزگەن ەمەس...

بىراق، قازىرگى جاعدايدا كسرو ىدىراۋى تولىق جۇزەگە استى. كسرو‑دان ءبولىنىپ شىققان تاۋەلسىز مەملەكەتتەر الەمدە ءوز ورنىن الىپ ۇلگەردى ‑ ولاردىڭ ءبارى دەرلىك بۇۇ تورىندە وزدەرىنىڭ تاۋەلسىز تۋلارىن جەلبىرەتىپ تىكتى.

ەندىگى جاعدايدا، ءبارى دە بۇۇ اياسىندا قابىلدانعان «ءاربىر تاۋەلسىز ەلدىڭ تاۋەلسىزدىگى مەن ىشكى ىسىنە قول سۇعۋعا بولمايدى»  دەگەن حالىقارالىق قۇقىقتىق نورمالاردى قاتاڭ ۇستانۋعا مىندەتتى.

ال، وسى پرينتسيپكە قارسى شىعۋشى ۇيىمدار، نە ازاماتتار سول ەلدىڭ تۇتاستىعى مەن دەربەستىگى نەگىزىندە، سول ەلدىڭ زاڭدارىمەن جازالانادى.

مىنە، وسى ءپرينتسيپتى باسشىلىققا العان سوت اسلاندى سوتتادى.

ونىڭ العان  جازاسىن كوپ تە دەمەيمىز، از دا دەمەيمىز...

ونىڭ ءىسى «قازاقستان ازاماتى» دەگەن ۇلكەن جاۋاپكەرشىلىك ەكەنىن وزگەلەرگە ەسكەرتۋ دەپ قابىلداۋ كەرەك.

ودان وزگەشە ءبىر شي ىزدەۋدىڭ ەش ماعىناسى جوق!

ءابدىراشيت باكىرۇلى

Abai.kz