سەنبى, 23 قاراشا 2024
دەپ جاتىر 12374 0 پىكىر 7 قىركۇيەك, 2014 ساعات 10:22

«كيريللگە دەيىن قازاقتا جازۋ دا، مەملەكەت تە بولماعان»

«مىنا ماقالانى وقىپ ايتارعا ءسوز تاپپاي وتىرمىن، - دەپ جازادى فەيسبۋكتەگى جەكە پاراقشاسىندا جۋرناليست قانات تىلەۋحان. -  ەگەر ورىستار قازاقستاننان ۇدەرە كوشسە، نەگە داۋرىعۋ كەرەك؟ ولار رەسەيگە كەتسە، ءوز اتامەكەندەرىنە كەتىپ بارادى. قازاقستاندا ولاردىڭ قۇقىعى تاپتالدى دەگەن نە ءسوز؟ ورىس ءتىلى مەملەكەتتىك تىلدەن جوعارى تۇر. قاي جەرگە بارساڭىز دا ورىس ءتىلىنىڭ پايدالانىلاتىنى جاسىرىن ەمەس. وسى قازاقتار وزگە ەلدەردەن قازاقستانعا ورالسا، رەنجىپ كەتىپ جاتقان جوق قوي. كەرىسىنشە قۋانىپ، ەلىم دەپ ەمىرەنىپ كەلەدى. ال، ورىستار:"ويباي، بىزگە كۇن بەرمەدى"- دەپ كوز جاستارىن كولدەي ەتەدى. رەسەيدەگىلەر بولسا، تومەندەگىدەي ماقالا جازادى».

قاناتتىڭ ايتىپ وتىرعان تومەندەگى ماقالاسى «رۋسسكيە سنوۆا بەگۋت يز كازاحستانا» دەپ اتالادى. ياعني: «ورىستار قازاقستاننان تاعى دا قاشىپ بارادى». كوشىپ بارا جاتقان جوق، قاشىپ بارادى. رەسەيدىڭ  www.rosbalt.ru اتالاتىن سايتىندا جاريالانعان الگى ماقالاعا جالپى شولۋ جاساساق بىلاي ەكەن:

كەدەندىك وداق پەن ەۋرازيالىق وداقتىڭ (رەسەي جۋرناليستەرى وداقتىڭ ەكونوميكالىق وداق ەكەندىگىن قاساقانا جازبايدى) بەلسەندىسى بولىپ تابىلاتىن قازاقستاندا رەسەيگە قارسى ادام تاڭقالارلىق  ارەكەتتەر بايقالاتىن كورىنەدى.

قازاقستان الدىمەن بايقوڭىرعا بايلانىستى جاڭاشا تالاپ قويىپتى، سودان كەيىن ىلە-شالا پرەزيدەنت نازارباەۆ قازاق ءتىلىن لاتىن تىلىنە كوشىرۋ جايىندا (بۇل نە ساندىراق؟ قازاق ءتىلى لاتىن تىلىنە قالاي كوشەدى؟-رەد.) ماسەلە قوزعاپتى (جاقشانىڭ ىشىندە رەداكتسيا تاراپىنان مىنانداي انىقتاما بار: كيريلل ءارىپىن قولدانعانعا دەيىن قازاقتا جازۋ دا، مەملەكەت تە بولماعان), سودان كەيىن قولدان جاسالعان جەرگىلىكتى ۇلتشىلدار پرەزيدەنت اكىمشىلىگىنىڭ پارمەن ەتۋىمەن ءورىستىلىن جاۋىپ تاستاۋعا ۇمتىلىپتى. اۆتور وسى جايتتى ناقتىلاي ءتۇسۋ ءۇشىن رەسپۋبليكالىق «لاد» سلاۆيان قوزعالىسىنىڭ توراعاسى ماكسيم كرامارەنكونى سويلەتەدى. كرامارەنكو بەتى شىمىرىكپەستەن: «قر كونستيتۋتسياسى بويىنشا ورىس ءتىلى «رەسمي ءتىل»، بىراق ونى ەشكىم ءىس جۇزىندە ەلەپ-ەسكەرىپ جاتقان جوق»، - دەيدى.

ەندى «قاشىپ جاتىرعا» كەلەيىك. 2013 جىلى قازاستاننان رەسەيگە مەملەكەتتىك باعدارلاما بويىنشا ەرىكتى تۇردە (!) قونىس اۋدارۋعا تىلەك بىلدىرگەندەردىڭ سانى ەكى ەسەگە ارتقان (ۆ 2013 گودۋ كوليچەستۆو رۋسسكيح، جەلايۋششيح ۋەحات يز كازاحستانا ۆ روسسيۋ پو گوسپروگراممە دوبروۆولنوگو پەرەسەلەنيا، ۋۆەليچيلوس ۆ دۆا (!) رازا).
رف-نىڭ قازاقستانداعى ەلشىلىگىنىڭ كونسۋلدىعىنداعى مەملەكەتتىك باعادارلاما بويىنشا وتانداستاردىڭ ەرىكتى قونىس اۋدارۋىمەن جۇمىس ىستەيتىن ۋاقىتشا جۇمىس توبىنىڭ جەتەكشىسى مارينا پۋستەكونىڭ سوزىنە قاراعاندا، استانادا 22 600 ادام ۋاقىتشا جۇمىس توبىنىڭ قىزمەتىن ەستي سالا حابارلاسقان كورىنەدى.

پۋستەكونىڭ «نۋرادام» پورتالىنداعى اقپاراتىنا سۇيەنگەن ماقالا اۆتورىنىڭ بايلامىنا سەنسەك، ورىستار بالالارىنىڭ تاعدىرىنا الاڭداعاندىقتان ۇدەرە كوشىپ جاتقانعا ۇقسايدى.

اۆتور قازاقستاندىق ورىستاردىڭ اۋزىمەن قازاقستان تاريحى بۇرمالانىپ جازىلۋدا، بۇگىنگى تاريح جاس ۇرپاققا رەسەيدى حالىقتار تۇرمەسى ەتىپ كورسەتۋدە، ورىس حالقىن جاۋ ەتۋدە دەگەندى ايتادى. سونداي-اق، قازاقستانداعى كەپ قىرعىزستاندا دا بولىپ جاتىر-مىس.   

ماقالانىڭ تولىق نۇسقاسىن مىنا سىلتەمەدەن وقي الاسىزدار: http://www.rosbalt.ru/exussr/2013/05/03/1123864.html)

P.S. بۇرىن رەسەي ءباسپاسوزىنىڭ تاراپىنان كەتىپ قالاتىن وسىنداي كەدىر-بۇدىر ماقالالاردى «ارانداتۋشىلىق پيعىلدا جازىلعان ءىسىپ كەپپە دۇنيە عوي» دەگەنگە ساياتىنبىز. بىراق، ءىستىڭ ءمانى «جەل سوقپاي ءشوپتىڭ باسى قيمىلدامايتىندىعىن» اڭعارتتى. وتكەندە رف پرەزيدەنتى ۇلكەن ساياسي جولسىزدىققا سالىنىپ، «قازاقستاندا بۇرىن مەملەكەت بولماعان» دەپ ەدى، ەندى مىنا ءبىر شوۆينيستىك باعىت ۇستانعان سايت اشىقتان اشىق: «كيريلل ءارپىن قولدانعانعا دەيىن قازاق حالىندا جازۋ دا، مەملەكەت تە بولماعان» دەپ جاڭعىرا سوعىپ وتىر.

قاناتتىكى، ارينە ءجون ءسوز: «ەگەر ورىستار قازاقستاننان ۇدەرە كوشسە، نەگە داۋرىعۋ كەرەك؟ ولار رەسەيگە كەتسە، ءوز اتامەكەندەرىنە كەتىپ بارادى». ونىڭ ۇستىنە، رف-دە  قازىر وتانداستارىن كوشىرىپ الۋ جونىندە مەملەكەتتىك باعدارلاما بار. وتكەن كوكتەمدە پۋتين ءتىپتى: «ورىستىلىندە سويلەيتىندەردىڭ ءبارى ءبىزدىڭ وتانداستارىمىز. ولاردىڭ قاي-قايسىسى دا رەسەيگە كوشىپ كەلىپ قونىستانۋىنا بولادى» دەگەن ەدى. سوندا دەيمىز-اۋ، ورىستار وتاندارىنا كوشىپ بار ما، الدە، قاشىپ بارا ما؟ كوشىپ بارا جاتسا، «قاشىپ بارادى» دەگەن قاڭقۋ ءسوز كىمگە كەرەك؟

Abai.kz

0 پىكىر

ۇزدىك ماتەريالدار

سىني-ەسسە

«تالاسبەك سىيلىعى»: تالقاندالعان تالعام...

اباي ماۋقاراۇلى 1465
بىلگەنگە مارجان

«شىعىس تۇركىستان مەملەكەتى بەيبىت تۇردە جوعالدى»

ءالىمجان ءاشىمۇلى 3236
ءبىرتۋار

شوقاننىڭ ءازىل-سىقاقتارى

باعدات اقىلبەكوۆ 5371