(اڭگىمە)

     ءبىز ول كەزدە قۇربىم جاۋھار ەكەۋمىز قالانىڭ شەتىندە پاتەر جالداپ تۇراتىنبىز. تۇنگى كلۋبقا، تانىس جىگىتتەر شاقىرعان كەشتەرگە بارماي، ۇيدە كىتاپقا كومىلىپ جاتىپ، بولاشاق حانزادامىز تۋرالى قيالدايمىز. كافەدە تانىسقىسى كەلگەن جىگىتتەرگە مويىن بۇرماي ەكەۋدەن ەكەۋ وتىرامىز.

– ءومىر ءوتىپ بارادى. ال ءبىز تۇك تە تىندىرعان جوقپىز. سوندا ومىرگە نە ءۇشىن كەلدىك؟ – دەيدى ول بەتىمە سۇراۋلى جۇزبەن قاراپ.

– ءولۋ ءۇشىن.

– جوق، مەن ومىرگە ءومىر ءسۇرۋ ءۇشىن كەلدىم. بىراق... بىلەسىڭ بە، مەن ىلعي دا ءوزىمنىڭ بەيىتىمنىڭ باسىندا جىلاپ وتىرامىن. الدەن سوڭ ۇيدە وتىرعانىمدى سەزىنەم دە قورقىنىشتان سەلك ەتەمىن.

–  ؟..

–  نەگە ۇندەمەيسىڭ؟

– مەن ءوزىمدى ۇيىقتاپ جاتىپ، وياۋ جاتقانداي، وياۋ جاتىپ، ۇيىقتاپ جاتقانداي سەزىنەم. كۇن سۋىق كۇنى ىستىقتاپ جۇرەمىن، ال ىستىق كۇنى توڭىپ جۇرەمىن.

جاۋھار: – كەشە كوپكە دەيىن ۇيىقتاي الماي جاتتىم. اكەم تۋرالى ويلادىم. ول ءوزىن ءوزى جوعالتىپ العان ادام.  ءبىر ۋاقىتتا كوز الدىما اپپاق كەبىنگە ورانىپ جاتقان اكەم كەلدى. وكسىگىمدى باسا الماي ۇزاق جىلادىم. جارىقتى جاعىپ، ايناعا كوز سالدىم. اينادان سىرتقى كەسكىن-كەلبەتىمدى كوردىم، ال كوزىمنىڭ قاراشىعىنان ىشكى جاندۇنيەمدى بايقادىم. سول ساتتە ءتىرى اكەمدى ولىمگە قيماي ۇزاق جىلادىم. بالا كەزىمدە اكەمدى جەك كورۋشى ەدىم. بىردە انام اۋرۋحانانىڭ اۋلاسىن سىپىرىپ تاپقان جالاقىسىن «سۇراعاندا بەرەسىڭ» دەپ قولىما ۇستاتتى. اكەم انامنىڭ الگى اقشاسىن مەن جاسىرعان جەردەن ۇرلاپ، ءىشىپ قويدى. بالا كەزىمدە انامنان قاتتى قورقاتىنمىن. جۇيكەسى شارشاعان، اشۋلانشاق جان. انامدى، ءوزىمدى، باۋىرلارىمدى اياپ جىلادىم. ءبىر قىزىعى، انام كۇس-كۇس قولىمەن ماڭدايىمنان سيپاپ،  ءتىل قاتپاي ۇزاق وتىردى. الدەن سوڭ:  «شارشادىم. قۇر سۇلدەرىم ءجۇر. سەندەر ءۇشىن ءومىر ءسۇرىپ ءجۇرمىن. ايتپەسە، مەن ولگەن اداممىن عوي» دەدى بار بولعانى، – دەپ ءۇنسىز قالدى.

جاۋھاردىڭ كوزىنەن ءبىر تامشى جاس ءۇزىلىپ ءتۇستى.

– سەن مەنى تۇسىنەسىڭ عوي، – دەدى مۇڭلى ۇنمەن.   

– ادامدى ادام تۇسىنبەيدى، تۇسىنۋگە عانا ۇمتىلادى.

– مەنىڭ شاراپ ىشكىم كەلەدى.

– قىزىق.

– اكەم ىشىمدىككە ءۇيىر بولعان سوڭ با، بۇل پالەنى ۇناتپاۋشى ەدىم. ال بۇگىن ىشەم،  – دەدى.

ول داياشىعا شاراپ الدىرتتى. شاراپتى تىجىرىنىپ ۇرتتاپ وتىر.

– مەن كەشە جىلادىم. سەبەپسىز... – دەپ كۇرسىندى.

– سەبەپسىز جىلاي المايسىڭ. بالكىم، كوز جاسىڭدى توگۋىڭە سەبەپكەر بولعان وقيعا وسىدان ءبىراز جىل بۇرىن ءوتۋى مۇمكىن. بالكىم، كۇندەردىڭ كۇنىندە ولەتىنىڭدى ويلاپ، جالعان ءومىردى قيماۋىڭ مۇمكىن. قۋانۋ مەن جىلاۋدىڭ سەبەبى بولماي قويمايدى.

– مۇمكىن...

ول مۇڭدانا كۇلىپ: – مەن ونى جاقسى دا كورمەيمىن، جەك تە كورمەيمىن، – دەدى.   

– كىمدى؟

– ...

– ءا-ءا... ول جىگىتتى مەنىڭ سۋقانىم سۇيمەيدى. جاساندى كۇلكىسىنەن جيىركەنەمىن. كوزدەرى دە وتىرىك كۇلىپ تۇرادى.  

– مەنىڭ شىنايى ءومىر سۇرگىم كەلمەيدى. ءبىزدىڭ قوعامدا شىنايىلىق كۇلكى شاقىرادى. جاساندى دا ءومىر سۇرگىم كەلمەيدى، جاساندىلىق جيىركەنىش تۋعىزادى. ونىڭ جاساندىلىعى مەنىڭ جانە سەنىڭ شىنايىلىعىڭنان الدەقايدا ادەمى. ول سەنى جاقسى كورەدى، – دەپ مۇڭلى جىميدى.   

جاۋھارعا  جاراتپاي قارادىم.

– كەتەيىك.  

– ەستيسىڭ بە، ول ساعان عاشىق.

ول قولىمەن باسىن سۇيەپ، جانارىن تومەن سالدى. 

– مەن ونى ءسۇيىپ قالعان سەكىلدىمىن.

– مەن ونداي ادامدى سۇيمەك تۇگىلى، جاي ادام رەتىندە ۇناتا دا المايمىن. 

– ادام ادامدى تۇسىنبەيدى، بىراق تۇسىنۋگە ۇمتىلادى دەگەن سەن ەمەسسىڭ بە؟ – دەپ كوڭىلسىز ەزۋ تارتتى.                         

                                               *    *   *

   جاۋھار كۇننەن كۇنگە مەنەن الىستاپ بارادى. ول ماعان، مەن وعان بوتەن ادام سەكىلدىمىن. سول كۇندەرى الەمدە جالعىز قالعانداي بويىمدى زىلدەي مۇڭ باسقان. ول سەنبى، جەكسەنبى ۇيگە كەلمەدى. سەبەبىن سۇراپ ەدىم، جاۋاپسىز قالدىردى. الدەن سوڭ جاستىققا بەتىن باسىپ، وكسىپ-وكسىپ جىلادى. جۇباتپادىم.

– كەشىر. مەن ءوزىمدى ءوزىم قازىر شىنىمەن جوقتاپ جىلاپ وتىرمىن.

ۇندەمەدىم.

ودان كەيىن ونىڭ كوز جاسىن كورگەنىم جوق. جاۋھاردىڭ كوز جاسىن ماعان كورسەتپەي جىلايتىنىن سەزەم. ول ماحابباتتىڭ ەمەس، جالعان سەزىمنىڭ قۇربانى بولعانىن بىلمەدى. ايناداعى ءوز بەينەسىنەن كوز الماي قاراپ تۇرعان جاۋھار:

– ومىرگە ەشقانداي ۇرپاق اكەلگىم كەلمەيدى. قايعى، مۇڭ ارقالاپ، ول دا ومىردەن وتەدى. ءبىر باقىتسىز جاندى ومىرگە اكەلمەي، ساۋاپ ءىس جاساعىم كەلەدى، – دەپ بەت-الدى كۇلە بەردى.

شوشىدىم. 

ەكى جۇدىرىعىمەن قابىرعانى ۇرعىلاپ، باسىن سوقتى.  ەرنىن تىستەلەپ، جىلامادى.

–  نەگە قورقىپ تۇرسىڭ؟ قورىقپاي-اق قوي، ەسىم ءالى اۋىسقان جوق – دەدى ماعان ماعىناسىز كوزقاراسپەن قاراپ.  – سەن ادام تانيدى ەكەنسىڭ. ول – وتە قورقىنىشتى ادام.

شاشىن ارتىنا جىلميتا قايىرىپ جۇرەتىن، شەگىر كوز، تورتپاق سارى جىگىت پاتەرىن جالعا بەرىپ، باسقا جاققا كەتىپ قالعان بولاتىن. شەگىر كوز جىگىت بىزبەن كورشى تۇرعاندا دا ونى تىم سيرەك كورەتىنمىن. كورە قالسام، بويىمدى ۇرەي مە، الدە جيىركەنۋ مە، ايتەۋىر الدەقانداي ءبىر تۇسىنىكسىز سەزىم بيلەيتىن. ول مەنى كورگەندە باياعىداي جالعان جىميماي، باسىن يزەپ وتە شىعاتىن. شەگىر كوز جىگىتتەن جۇكتى بولىپ قالعان جاۋھار اۋىلىنا كەتىپ، قالاعا قايتىپ ورالمادى.

                                     *   *  *

     ارادا بەس جىل وتكەن.  پاتەر ىزدەپ ءجۇرىپ باياعى جاۋھار ەكەۋمىز تۇرعان ۇيگە باردىم.  كۇننىڭ شۋاعىنا شومىلىپ وتىرعان،  مۇگەدەكتەر ارباسىنا تاڭىلعان جاس جىگىت مەنەن كوزىن الماي  قارادى. تانىس بەينە. باياعى شاشىن ارتقا جىلميتىپ تاراپ الاتىن شەگىر كوز، تورتپاق سارى جىگىت. مەنىڭ قادالا قاراعانىمدى جاراتپادى بىلەم.

 – بۇگىن مەنىمەن بي كەشىنە بارمايسىز با؟ – دەدى كەكەسىندى ۇنمەن.       

– ۋاقىتىم جوق. پاتەر ىزدەۋىم كەرەك.

– وندا مەنىڭ جارىم بولىڭىز. پاتەر ماسەلەڭىز ءبىر ساتتە شەشىلەدى.

«نە دەگەن پارىقسىز جان ەدى».

–  «مۇگەدەكتىڭ ايەلى بولام با؟» دەپ قورىقپاڭىز. دارىگەرلەرگە سەنسەم، كوپ ۇزاماي ءجۇرىپ كەتەمىن. سوسىن ەكەۋمىز ۇيلەنۋ تويىمىزدا باسىمىز اينالعانشا شىر اينالىپ ۆالس بيلەيمىز. بال ايىمىزدى ەۋروپادا وتكىزەمىز.    

– مەن ءسىزدى جەك كورەم.

مىسقىلداپ كۇلدى.

– مەن دە ءسىزدى جەك كورەم. مەنىڭ قانداي ادام ەكەنىمدى بىلە تۇرىپ،  قۇربىڭىزدى قورعاماعانىڭىز ءۇشىن جەك كورەم. ونىڭ ولىمىنە مەن عانا ەمەس، ءسىز دە كىنالىسىز. سوقىر سەزىمنىڭ قۇلى بولعان قۇربىڭىزدى سۇيگەن ەمەسپىن. ول شىرپى تيگەن قۋ ءشوپتىڭ تەز جانىپ كەتەتىنىن بىلمەدى. بىراق ءسىز قۇربىڭىزعا قاراعاندا اقىلدى ەكەنسىز.

– ءسىز ونىڭ ولگەنىن بىلەدى ەكەنسىز عوي؟ 

داۋسىم سىبىرلاي شىقتى.

ءسوزىمدى ەستىمەگەندەي اسپانعا ءۇمىتسىز كوز تىكتى. 

– كەيدە ويعا باتىپ وتىرىپ، نە ويلاعانىمدى ۇمىتىپ قالامىن. سەبەبى، مەن ەشتەڭە دە ويلاماعان ەدىم. كەيدە كۇلىپ تۇرىپ، جىلاعىم كەلەدى، مۇڭايىپ تۇرىپ، كۇلكىم كەلەدى. سەبەبى، مەن ءومىردىڭ قاراپايىم ەكەنىن، تەك ونى ءوزىمىز كۇردەلەندىرەتىنىمىزدى تۇسىنەم. ءومىردى تۇسىنۋگە ۇمتىلعان سايىن ءومىرىم كۇردەلەنە تۇسەدى. بويىمدا ءبىر ۇرەي بار. بەتپە-بەت كەلۋدەن قورقاتىن ساۋالدار جانىمدى جەگى قۇرتتاي جەيدى، – دەدى ول قامىعىڭقى ۇنمەن. 

ءۇشىنشى قاباتتاعى بۇرىنعى پاتەرىمىزدىڭ تەرەزەسىن كوزىممەن ىزدەدىم. بۇل ۇيدە جاۋھار ەكەۋمىز ەشقاشان تۇرماعان سەكىلدىمىز. جاۋھار كورىنەتىندەي تەرەزەگە سوڭعى رەت كوز تاستادىم. 

– مەنى تاستاپ كەتپەڭىزشى. مەن ءسىزدى سۇيەم عوي، – دەگەن جالىنىشتى داۋىس قۇلاعىما تالىپ ەستىلدى. 

– مەن دە ءسىزدى سۇيەمىن.

شىندىعىمدى وزگە تۇگىلى، كۇنى بۇگىنگە دەيىن وزىمنەن جاسىرىپ كەلىپپىن. ارينە، ول مەنىڭ داۋسىمدى ەستىگەن جوق. مەن ول كەزدە ۇزاپ كەتكەنمىن.

Abai.kz