بىلتىرعى قار مەن بيىلعى قار

 «بىلتىرعى قاردان بيىلعى قاردىڭ قانداي ايىرماسى بار؟»

وسى ءبىر قىزىق ساۋالدى العاش قاشان، كىمنەن ەستىدىم؟ الدە كىتاپتان وقىدىم با؟ ەسىمدە جوق...

ايتسە دە، اۋىق-اۋىق ويىما ورالىپ، اقشا قاردىڭ بەتىنە قادالا قاراپ قالاتىنىم راس-تى. مەنى قىزىقتىراتىنى – بيىلعى قاردىڭ حيميالىق قۇرامى، ءيا بولماسا، بىزگە بەيمالىم الدەقانداي ءبىر زاتتەگىلىك قاسيەتى ەمەس. سونداي-اق، ونىڭ ءتۇر-ءتۇسىنىڭ ەرەكشەلىگى مەن اق ۇلپا تۇيىرشىكتەرىنىڭ ۇساق-ىرىلىگى دە قىزىقتىرمايدى. بالكىم، سودان دا بولار، قولىما الىپ، ءۇڭىلىپ قاراعان ەمەسپىن.

ايتكەنمەن، وسى ساۋالدىڭ استارىندا مۇلگىپ ءبىر فيلوسوفيالىق وي جاتقان سياقتى. بىراق... ول قانداي وي؟..

مەنىڭشە، بيىلعى قاردىڭ بىلتىرعى قاردان ەڭ باستى ايىرماسى – بىلتىرعى قاردى كورگەن ءبىرا-ا-از كىسىلەردىڭ بيىلعى قاردى كورە الماعانى...

كۇتۋ

كەيدە ءبىر قۋانىشتى كۇندى اسىعا كۇتەسىڭ. ال وعان دەيىنگى كۇندەردىڭ ءبارى دە سول ءبىر باقىتتى كۇننىڭ جولىنا قۇرباندىق بولىپ جاتقانداي كورىنەدى.

ازىرەيىلمەن تىلدەسۋ

بىردە قالا شەتىندە تۇراتىن اعايىمدى ىزدەپ باردىم. جەڭگەمنىڭ ءبىر قۇربىسى قوناققا كەلىپ وتىر ەكەن. قاراپايىم كيىنگەن، قاراتورى كەلىنشەك. ءوڭى جۇدەۋ. تورتەۋمىز بىرگە وتىرىپ، شاي ىشتىك.

الگى كەلىنشەك:

-بۇل قالا ماعان ريزا شىعار، - دەدى. ءسىرا، مەن كەلگەنگە دەيىنگى اڭگىمەنىڭ جالعاسى بولسا كەرەك. – وتىز جىل تۇردىم وسىندا. ەندى... ەلگە جەتىپ ولگىم كەلەدى. بىراق،  جەتە المايمىن-اۋ. دارىگەر ۇشاققا مىنۋگە بولمايدى، جۇرەگىڭىز قىسىلادى دەيدى. ال پويىزبەن كەتۋگە شىدامايمىن. ول ءۇشىن مەنىڭ جاعدايىمدى جاساپ، استى-ۇستىمە ءتۇسىپ وبەكتەپ وتىراتىن بىرەۋ كەرەك. ونداي جاندى  قايدان تابام؟.. وسى كۇنگە شەيىن تابىلماعان  جاقسى كىسى ەندى كەزىگە مە... نە دە بولسا، ۇشاقپەن كەتپەكپىن. كەشە بيلەت الدىم... ءتۇ-ۋ، سوناۋ جەر تۇبىندەگى جايىققا جاياۋ بارا المايمىن عوي. ە-ەھ، شىركىن، اۋىلعا جەتىپ ولسەم... ارمانىم جوق! ءاي، بىراق جەتە المايمىن-اۋ... جەتە المايمىن.

-قويشى، - دەدى جەڭگەم. – نە بولسا، سونى ايتا بەرمەي!

...ارادا ءبىراز جىل وتكەندە وسى ءبىر وقيعا ويىما ورالىپ، جەڭگەمنەن:

-         ءسىزدىڭ قۇربىڭىز قازىر اۋىلدا تۇرا ما؟ –دەپ سۇراپ ەم، سول باياعى اس بولمەدە تاماق جاساپ جاتقان ول قولىنداعى وجاۋىن قويا سالىپ، ماعان ءبىر ءتۇرلى تاڭىرقاي قاردى. –جوق.  جولدا... سامولەتتە قايتىس بولدى... سەن ونى ۇمىتپاعان ەكەنسىڭ-اۋ؟! – دەدى.

سىلەيىپ قالدىم. ماعان سونداي قاتتى اسەر ەتكەن نارسە - ونىڭ تۋعان جەرگە دەگەن ساعىنىشى ەمەس، ءبىز ءاماندا ۇرەيلەنە كۇتەتىن ازىرەيىلمەن  جايباراقات تىلدەسىپ وتىرعانى ەدى...

تابىلماعان تەڭىز

مىنا ءومىردى  وزەنگە تەڭەيتىن بولساق، سوندا ونىڭ اعىپ بارىپ قۇياتىن تەڭىزى قايدا؟ الدە... قۇمعا ءسىڭىپ كەتە مە ەكەن؟..

ادىلەتسىزدىك

ول كەزدە مەن التى جاستامىن. قارىنداسىم تورتتە. ءبىر كۇنى اكەم ەكەۋمىزدى باقشاعا ەرتىپ باردى. قىزاناق پەن قياردىڭ ەندى عانا پىسە باستاعان كەزى. اكەم ارىق بويلاپ ءجۇرىپ، ەكەۋمىزگە ءبىر-بىردەن قىپ-قىزىل قىزاناق (پوميدور) ءۇزىپ اكەلدى. وسى كەزدە مەنىڭ باسىما ءبىر قۋلىقتىڭ ساپ ەتە قالعانى.

-كانە، كىم بۇرىن جەپ تاۋىسادى ەكەن؟! جارىسايىق! – دەدىم قارىنداسىما قاراپ جىمىڭداپ. نە دە بولسا، مەنەن قالماۋعا تىرىسىپ باعاتىن ول بىردەن باسىن شۇلعىپ، قولىنداعى  جەمىستى اپىل-عۇپىل جەۋگە كىرىستى. قىپ-قىزىل قىزاناقتىڭ سۋى شاشىراپ،  ءاپ-ادەمى كويلەگىنىڭ ومىراۋىن بىلعاپ العانىنا دا ءمان بەرمەدى. ال مەن بولسام، وعان كوزىمنىڭ استىمەن قۋلانا قاراپ، ۋىسىمداعى قىزاناقتى ءوپ-وتىرىك مالجاڭداپ جەگەن بولامىن.

-مە... مەن جەپ بولدىم، - دەدى ول ءبىر كەزدە وتە ماڭىزدى شارۋا بىتىرگەندەي اۋزىن الاقانىمەن ءسۇرتىپ.

مانادان بەرى وسى ءساتتى عانا كۇتىپ تۇرعان مەن:

-مىنە،قارا! - دەپ ۋىسىمداعى ءبۇپ-ءبۇتىن قىزاناقتى جىلت ەتكىزىپ شىعارا قويدىم.

ونىڭ كوزى باعجاڭ ەتە قالدى. مەندە ءوشى كەتكەندەي باقىرىپ جىلاپ جىبەردى. سودان سوڭ قانشا جۇباتساق تا وكپەسى باسىلماي، داۋسىن ۇدەتە ءتۇستى. اكەم تاعى دا ءبىر-ەكى قىزاناق ءۇزىپ اكەلىپ بەرىپ ەدى، باسىن شايقاپ، الماي قويدى. «نەگە؟» دەيمىن-اۋ.

سويتسە-ەم، ول ومىرىندە ءبىرىنشى رەت ادىلەتسىزدىك كورىپ تۇر ەكەن عوي!..

تاۋ

 ول نە؟ تەك انشەيىن تاستاردىڭ ءۇيىندىسى عانا ما؟! جوق الدە، كوز شىرىمىن الىپ جاتقان تاريح پا؟..

Abai.kz