قادىر مىرزا ءاليدىڭ سۋ جاڭا  افوريزمدەرى، قاپان بادىروۆتىڭ ء(ا.سىعايدىڭ ۇسىنۋىمەن), ءاسانالى ءاشىمۇلىنىڭ كۇندەلىگىنەن كەيىن ءسابيت  ورازبايدىڭ ونەر مەن ومىردەگى ساحنادان تىس اڭگىمەلەرى، اشىربەك سىعايدىڭ جاڭا جوباسى «جارىق جۇلدىزدار»، زاكىر اساباەۆتىڭ وتكەن-كەتكەن، بۇرىنعىنىڭ ادامدارى جونىندەگى باياندارى، قۋاندىق تۇمەنبايدىڭ «كوزبوياۋى جوق كورىنىستەرى»، اشىربەك امانگەلدىنىڭ تەرەڭ تالداۋلارى، نۇرعالي ورازدىڭ بىرنەن-ءبىرى وتەتىن  «قىز مىنەزدى» ەسسەلەرى «الماتى اقشامىندا»  بۇرقىلداپ باسىلىپ جاتقان كەز ەدى. بۇل كەرۋەن ءالى دە ءجۇرىپ كەلەدى.

وزەكتى ورتەر ءبىر وكىنىش، اشىربەك اعا ومىردەن وزىپ كەتتى. «جارىق جۇلدىزداردىڭ» اياسىندا جاريالانعان، نۇرلى جۇرەكپەن، نۇرلى اعىسپەن جازىلعان ءاربىر ەسسە، وچەركتەر، پورترەتتەر بىردەن وقىرمان كوڭىلىنەن شىقتى. اشاعاڭ «جارىق جۇلدىزداردا» تەك ءوزىمىزدىڭ تۇلعالار عانا ەمەس، الەمدىك دەڭگەيدەگى ونەر ادامدارىنىڭ قىزىق تا قيىن تاعدىرىن تەرەڭ تولعانىستارعا قۇرىپ، كەڭ كوسىلىپ ەدى. ەندىگى جەردە ەل ەلەڭدەپ كۇتكەن جوبانى اياقسىز قالدىرماۋ ماقساتىندا اشاعاڭنىڭ ءوزى كىتابىنا العىسوز جازعان رۋحاني ءىنىسى، تانىمال جۋرناليست ساكەن سىبانباي ءارى قاراي جالعاستىرۋعا تالاپتانىپ وتىر.

مىنە، وسىلايشا شىعارماشىلىق شۋاعىنا جىلىنىپ جۇرگەنىمىزدە ءبىر كۇنى رەداكتسياعا تالاسبەك كىرىپ كەلدى. كادىمگى تالاسبەك اسەمقۇلوۆ. سىرتىنان اتىنا قانىقپىن.  جازعان-سىزعانىن جىبەرمەي  وقۋعا تىرىساتىنبىز. ءبىر-ەكى رەت اسىعىستاۋ كەزدەسكەنىمىز دە بار. سول   باياعى قاراپايىم، اڭقىلداعان قالپى.  يىعىندا سومكەسى،  ماڭدايى جارقىراپ تۇر.  تەرشەڭ ەكەن، قايتا-قايتا ءسۇرتىنىپ وتىردى. قىسقا سالەمنەن سوڭ ىلە-شالا ايتقانى.

– «الماتى اقشامىن» ءبىراز ۋاقىتتان بەرى قاداعالاپ ءجۇرمىن. رۋحانيات ماسەلەسىن كوپ  قوزعايدى ەكەنسىزدەر. جىگىتتەردىڭ  جازعاندارىن ۇزبەي وقيمىن. مەن دە  ءبىر جاعىنا  شىقسام دەيمىن. جۇمىس بار ما؟

دايىن تۇرعان شتات جوق ەدى. بىراق، الدىڭا تەلەگەي تەڭىزدىڭ ءوزى  كەلىپ تۇرسا، قۋانعاننان باسقا جول  بار ما؟  قالاماقىعا كەلىسىم-شارتقا وتىردىق. سودان  تاكەڭ توپەلەدى. كۇن قۇرعاتپاي جازادى. ءبىردى-ەكىلى  يدەيا  ايتقان بولامىز، تاكەڭ ونى اسىرا ورىندايدى. كەمە تولى  قازىناعا  كەزىككەندەيمىز. وقىرمان ولجالى بولدى دا قالدى.

ءبارىن ايت تا ءبىرىن ايت، ەڭ كەرەمەتى اسقار سۇلەيمەنوۆ تۋرالى «كەمەڭگەردىڭ ومىرىنەن ءبىر ۇزىك سىر» اتتى ەسسەسى ەدى. بۇل ەسسە گازەتىمىزدىڭ  وننان استام نومىرىندە جارىق كوردى. پىكىر، كوزقاراس ىرعىن بولدى. بىرنەشە سايتتار «الماتى اقشامىنا»  سىلتەمە  جاساپ، كوشىرىپ باستى. وي مەن ونەردىڭ اسقارى  تۋرالى تالاي دۇنيە  جازىلعان بولار-اۋ. ال ەندى مىنا دۇنيەنىڭ سىنى دا، سىرى دا، سىڭعىرى دا بولەك. «تالانتتى ءتۇسىنۋ ءۇشىن دە تالانت كەرەك» دەمەكشى،  دارىنعا دارىن قوسىلىپ، دارا دۇنيە شىقتى. باسقالاردى بىلاي قويعاندا، اساعاڭدى ءبىر كىسىدەي ءبىلىپ قالار-اۋ دەگەن جارى،  كورنەكتى سىنشى، ەستەت ءاليا بوپەجانوۆا: «اسقار­تانۋدىڭ ءبىرىنشى كەزەڭى الدەقاشان باستالىپ كەتكەن،  تالاسبەكتىڭ عاجايىپ ەسسەسى اسقارتانۋدىڭ ەكىنشى كەزەڭىنىڭ باسى بولار»، – دەدى.

جالپى، ول بۇل دۇنيەدە، ءتىپتى، ادەبيەتتە بولىپ جاتقان نارسەلەردىڭ بارىنە ەكسپەريمەت دەپ قارايتىن، ءتىپتى،  قوعامدا ءدۇمپۋ تۋعىزىپ، كوبىنە جاقسى  قابىلدانعان اسقار تۋرالى ەسسەسىنە دە وسىلاي قارادى. ەندى ويىمدا جۇرگەن ءبىر-ەكى ادام بار، سولار تۋرالى جازا السام،  كوڭىلىم تىنشىر ەدى، دەيتىن. ولار الگى اتىشۋلى ەسسەدە ءجيى كورىنەتىن تولەگەن توقبەرگەنوۆ پەن زەينوللا  سەرىكقاليەۆ ەدى. تولەگەن اعانىڭ ءۇيى ادەبي سالون بولا­تىن دەيتىن. بىردە اقسەلەۋ سەيدىمبەك تۋرالى تارتىستى  اڭگىمە بولعانى ەسىمدە.  ءبىر زاماندا ەكەۋىنىڭ اراسى سۋىڭقىراپ كەتكەنى، ءوزىنىڭ الدەكىمنىڭ  «ادەبي كيللەرى» بولعانى دا وكىنىشپەن ايتىلدى. بىراق، احاڭمەن كەزدەسىپ، كوپ ماسەلەنىڭ باسى اشىلىپ، كوڭىلى  جايلانعانىنا دا شۇكىرشىلىك ەتەتىن. اسىرەسە، احاڭنىڭ تاشكەنتتىڭ مۇراعاتىنان ۇلت ءۇشىن  اسا قۇندى دۇنيەلەردى تاپقانى تۋرالى حيكاياسى  ەرەكشە ەسىمدە. ەندىگى جەردە ول تۋرالى قالام تەربەۋ دە ويىندا بارىن جاسىرمادى. بىراق، ءسال كەيىنىرەك دەپ ەدى. وكىنىشكە وراي، وسىناۋ تۇلعالاردىڭ تاعدىرى تالاسبەكتىڭ تانۋىندا  جازىلماي قالدى. باسقالار جازار-اۋ، جازىلىپ تا جاتىر. ال، تالاسبەكتىڭ تانىمى باسقاشا بولار ەدى، ارينە.

ادەبيەتتىڭ تاعدىرى ءسوز بولعاندا ول بۇرىن-سوڭعى «اقىل ۇيرەتكىش… ادەبي قاريالارعا» سوقپاي كەتپەيتىن. سولاردان كورگەن قورلىعىن ايتقاندا (ارينە، تالانتتىسى ەمەس), سەنەر-سەنبەسىڭدى بىلمەيتىنسىڭ. ادەبيەتتەگى «دەجۋرشالداردىڭ» (ا.ايتالى) تالاي تالاسبەكتەردى تاپاپ كەتكەنىن ايتقاندا دا سەنە قويمادىق. بىراق، دەرەك-دايەگى، دالەلى نانىمدى كورىنەتىن.

تالاسبەك اسەمقۇلوۆتىڭ سانقىرلى تالانت بولعانىن كوكىرەگى وياۋ، كوزى اشىق وقىرمان جاقسى بىلەدى. ونىڭ جازۋشىلىعى دا ءوز زەرتتەۋشىسىن كۇتىپ جاتقان ءبىر بايتاق. اڭگىمە، پوۆەست، كينوستسەناريلەرىن بىلاي قويعاندا، ء«تالتۇس»، «تاتتىمبەت» روماندارىنىڭ قازاق پروزاسىنا قوسىلعان زور ۇلەس ەكەنىن ايتۋ ءلازىم. وسىناۋ دۇنيەلەردى تالاسبەكتىڭ ءوز دەڭگەيىنە جەتەقابىل زەرتتەۋشى زەردەلەسە دەپ ويلايمىز.

تالاسبەك ءوز مۇمكىندىگىن كينوستسەناريلەرىمەن دە وزگەشە ورنەكتەي بىلگەن قالامگەر. كينوستسەناري دەگەندە مىناداي ءبىر وي كەلەدى. ءالى كۇنگە دەيىن ەسىمىزدە. كەزىندە «قىز جىبەك» ءفيلمىن تۇسىرەردە ونىڭ ستسەناريى «لەنينشىل جاستا» جاريالانىپ، كوپتىڭ تالقىسىنا ۇسىنىلىپ ەدى. بۇل ءۇردىس كەيىنگى كەزدە قالىپ قويدى. ارينە، تالاسبەكتىڭ ستسەناريلەرى باسپاسوزدە جاريالانباسا دا سول ولقىلىقتىڭ ورنىن ءبىرشاما  تولتىرعانىنا كۇمان جوق.

«قىز جىبەك»، «مەنىڭ اتىم قوجا» فيلمدەرى ءتۇسىرىلۋى جاعىنان عانا ەمەس، تىلىمەن دە كوركەم، شۇرايلى ەدى عوي. سول سەكىلدى ونىڭ ء«بىرجان سال»، «قۇنانباي» فيلمدەرىنە جازعان ستسەناريى دە ۇلتتىق كينو ءتىلىنىڭ قۇنارىن قايتا ءتىرىلتتى.

كينوستسەناري دەگەننەن شىعادى. قازىر «قازاقفيلمنىڭ» مۇراعاتىندا تالاسبەكتىڭ تۇمار (توميريس) حانىم تۋرالى ستسەناريى جاتقان بولۋى كەرەك. سونداي-اق، كۇندىز ادام، تۇندە جەزتىرناققا اينالاتىن ايەل تۋرالى جازىلعان «جەزتىرناق» دەگەن ەرتەگىگە قۇرىلعان كينوستسەناريدى اۋەلدە شەتەلدىكتەر ارنايى تاپسىرىسپەن جازدىرعانىمەن، كەيىننەن ونى قابىلداۋدان باس تارتادى. ستسەناري «قازاقفيلمنىڭ» ارحيۆىندە شاڭ باسىپ جاتادى. ايتسە دە، وڭتۇستىك كورەيا ورتا ازيادا ەكشنفيلمدەر ءتۇسىرۋ ءۇشىن ستسەناريگە بايقاۋ جاريالاعان سوڭ، ول «جەزتىرناقتى» وسى بايگەگە ۇسىنادى. ارادا 7-8 جىل وتكەن سوڭ بارىپ، جەڭىمپاز اتانعان شىعارمانى الگىلەر بار بولعانى 1000 دوللارعا ساتىپ الادى.

تاكەڭنىڭ ءوزى بۇل تۋىندى جونىندە «كورەياعا كەتىپ قالعاننان كەيىن كەتكەن قىزدىڭ ارتىنان جۇگىرگەن سياقتى شۋلاعاندار بولدى» دەگەنى بار.

«الماتى اقشامىندا» جارىق كورگەن قايسىبىر ماقالالارى، ەسسەسى بولسىن، قوعامدا دامىلسىز پىكىر تۋعىزىپ جاتاتىن. رەداكتسياعا قوڭىراۋ شالىپ، پىكىر بىلدىرۋشىلەر، تەلەفونىن، مەكەن-جايىن سۇراۋشىلار دا كوپ بولدى. وقىرماننىڭ وسىنشالىقتى شىنايى ىقىلاسىنا ول بالاشا قۋانىپ، قاناتتانىپ جۇرەتىن. ونى الماتىنىڭ تاريحى دا قىزىقتىردى. سەبەبى، الماتىنىڭ تاريحى جونىندە قوعامدا بولىپ جاتاتىن كەيبىر ۇشقارى پىكىرلەرگە كوڭىلى تولمايتىن. «سول ءۇشىن دە وسى تاريحقا كىرىسەمىن» دەيتىن. سول تاريحقا ەندى تۇرەن سالىپ، «الماتىنى ەندى قولعا الماعاندا، تاريحقا ەسەمىز كەتكەندەي ەكەن. الگى ءبىر دالدۇرىشتەردىڭ اۋزىن جابۋعا ابدەن بولادى ەكەن» دەپ قۇمبىل كىرىسىپ ەدى. وكىنىشكە وراي، ورتا جولدا قالامى سۋىپ قالدى.

60-جىلدارى ادەبيەتكە كەلگەن ءا.كەكىلباەۆ، م.ماعاۋين، ا.سۇلەيمەنوۆ، ج.ناجىمەدەنوۆ، ت.ب. ينتەللەكتۋالدى، تانىمدىق پروزا مەن پوەزيانىڭ باعىن اشتى دەسەك، 70-80-جىلدارداعى بۋىننىڭ ىشىندەگى وزا شاپقان ويى وزىقتاردىڭ ءبىرى ءارى بىرەگەيى تالاسبەك اسەمقۇلوۆ بولدى دەسەك، جاڭىلىسا قويمايمىز. جارايدى، ارىگە بارماي-اق، ءومىرىنىڭ سوڭعى جىلدارىندا جازعان «تاتتىمبەت» رومانىن وقىعان بولارسىز. ونەردىڭ ىشىنە كىرىپ، تابيعاتىن اشىپ جازۋ ۇلكەن ەرۋديتتىڭ عانا قولىنان كەلەدى. بۇل باعىتتا كەشەگى جۇمەكەن، تاكەندەر باستاعان كوركەم كوشتى تالاسبەكتىڭ تارتىمدى جالعاستىرعانىنا ەشكىم تالاسا الماس. الىمقۇلوۆ پەن اسەمقۇلوۆ تاندەمىنە تاڭداي قاققاندار دا از ەمەس ەدى. تالاسبەك اتالمىش رومانىندا وسى ويىمىزدىڭ بيىگىنەن كورىندى. بۇعان دەيىن ت.الىمقۇلوۆتىڭ «سارجايلاۋىنان» تام-تۇمداپ بىلگەن تاتتىمبەت تاعدىرى مىنا روماندا جاندۇنيەمىزدى قوزعاپ، ايرىقشا اسەرگە بولەدى. قالاممەن جازىلعان كۇي دەرسىڭ. كۇي بولعاندا دا كىلەڭ ءبىر «كوكەيكەستى» كۇيلەر.

روماندا تاتتىمبەتتىڭ كەستەلى تىلمەن جاسالعان كوركەم بەينەسى جونىندەگى اڭگىمە ءوز الدىنا (جازۋشى ءۇشىن ەڭ باستى كريتەري ءتىل ەكەنى داۋسىز), مۇندا جۇرت بۇرىن-سوڭدى بىلمەگەن عاجايىپ دەرەكتەر بار. ول وسى دەرەكتەر ارقىلى كۇيشى تۇلعاسىن بۇرىنعىدان دا بيىكتەتە تۇسەدى. ماسەلەن، الەكساندر ءىى تاققا وتىرعاندا قۇنانباي قاجىلىققا ساپارشىلايتىن سەبەپتى ورنىنا تاتتىمبەتتى ۇسىنادى. اق پاتشانىڭ تاققا وتىرۋ ءراسىمى ماسكەۋدە وتەدى دە، وعان قازاق ەلىنەن تاتتىمبەت، شىڭعىس تورە، ت.ب. بارادى. جولساپارعا پويىزبەن شىققان بۇلار رەسەيدىڭ كوپ جەرىن ارالايدى. العاشىندا پەتەربورعا دەيىن اپارىپ، قايتا ماسكەۋگە اكەلگەن. بۇل دا بولسا سۇرقيا يمپەريانىڭ ىشىنە كىسى بويلاپ بىتپەيتىن ارەكەتى ەدى. قىسقاسى،  تاتتىمبەت وسى ساپاردان سوڭ قاتتى وزگەرەدى. قازاق جەرىندە بازار اشۋ ءىسىن ۇيىمداستىر­عانداردىڭ ءبىرى دە وسى ۇلى كۇيشى. سول تۇستا سىبىردەن كەن وندىرۋگە رۇقسات العان تاتتىمبەت 45 جاسىندا ءولىپ كەتپەگەندە، ول قازاقتىڭ ءىرى كاپيتاليستەرىنىڭ ءبىرى بولار ما ەدى دەگەن ارماندى وي قىلاڭ بەرەدى.

وسى الماتىدا ەرتەرەكتە ۇلتتىڭ رۋحاني سۇرانىسىن قاناعاتتاندىراتىن ورىندار كوپ ەمەس ەدى. ماسەلەن، اۋەزوۆ تەاترى، جاستار تەاترى دەگەندەي. ال ەندى، بۇگىندە بىرەۋدىڭ ەسىندە بار يا جوق اۋەزوۆ مۇراجايىندا حالىق ۋنيۆەرسيتەتى بولاتىن. راحمانقۇل بەردىباەۆ باسقارعان ۋنيۆەرسيتەت ۇلت ۇياتىنىڭ ۇياسىنداي ەدى. ەكى جۇما سايىن ەلىمىزگە بەلگىلى ونەرپازدار، اقىن-جازۋشىلار، عالىمدار، قىسقاسى، ۇلتتىڭ قايماقتارى مەن قاسپاقتارى سول اياداي جەردە باس قوساتىن. ۇلتتىڭ ۋايىمى، مۇددەسى، مۇراتى سول جيىندا تام-تۇمداپ ايتىلاتىن. مىنە، وسى اياداي ورتادا تالاي تالانتتاردىڭ دا تۇساۋى كەسىلىپ، دۋالى اۋىزدار باتا بەرىپ جاتاتىن. العاش رەت تالاسبەكتىڭ دە تۇساۋىن كەسكەن وسى حالىق ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ ساحناسى ەدى. بۇل جولدا ونى تۇڭعىش تانىعاندار راحمانقۇل بەردىباەۆ پەن جارقىن شاكارىم بولاتىن. ءسويتىپ، ونەردەگى قادامىن كۇيشىلىكتەن باستاعان ول كەيىنىرەكتە «مەن جاقسى كۇيشى بولاتىن ەدىم، بىراق، ابىرويدى جازۋشىلىقتان، ادەبيەت پەن ونەر سىنشىلىعىنان، كينوستسەناري سالاسىنان تاپتىم» دەپ جازدى.

ەسەسىنە، ول كۇي تاباعىنا تەرەڭ ءۇڭىلۋ ارقىلى ادەبيەتكە كۇي ءتىلىن الىپ كەلدى. ء«تالتۇس» اتتى رومانىندا وسى ويىمىزدى تەرەڭ ورنەكتەيتىن ول «تاتتىمبەتتە» شىرقاۋ بيىككە شىعانداپ كەتەدى. ءار كەزدەگى سۇحباتىندا، ءوز جازۋىندا، اۋىزەكى اڭگىمەسىندە تاتتىمبەتتەي كۇيشى جوق دەپ جۇرەتىن تاكەڭ كەيدە بار مۇمكىندىگىن وسى رومانعا جۇمساعانداي كورىنەدى.

تالاسبەكتىڭ «الماتى اقشامىندا» «تانىلماعان سۋرەتشى» (21.05.2013ج.) اتتى ماقالاسى جارىق كوردى. ماقالادا دارىندى سۋرەتشى مۇحتار قۇلمۇحامەدوۆتىڭ تاعدىرى باياندالدى. سۋرەتشى جوعالىپ كەتكەن. تالاسبەك ونىڭ كەزىندە ءوزى كورگەن «قاپ، قاپ، قاپ» جانە «اقىن» اتتى سۋرەتتەرىن تالدايدى. شىعارمانىڭ ەكەۋى دە ماحامبەت تۋرالى. ەكى تۋىندىدا دا اقىننىڭ ولەر الدىنداعى ءساتى بەينەلەنگەن. تالاسبەك وسى سۇمدىقتى تالدايدى. اسا قورقىنىشتى نەگىزگە قۇرىلعان كارتينانى كاسىبي مامانداردان دا جەتىك جەتەسىزدىڭ جەتەسىنە جەتكىزىپ، شىمىرلاتىپ جازىپ شىعادى.

سۋرەتتى جەر-جەبىرىنە جەتىپ تالداۋ ءوز الدىنا، ول ءبىزدىڭ باسىمىزدى كەسىپ السا دا سەلت ەتپەيتىن رۋحاني بەيعامدىعىمىزدى اشىنىپ ەسكە سالادى. بۇل ونەردىڭ باعاسىن بىلمەيتىنىمىز راس قوي، ونىڭ سەبەبىن ءوز بويىمىزداعى رۋحاني كەنجەلىكتەن ىزدەۋ كەرەك شىعار دەيدى ءبىر وي. تالاسبەكتىڭ بۇل باعىتتاعى ويى تالاس تۋدىرمايدى.

ء«بىزدىڭ كورەرمەننىڭ ەڭ باستى ءمىنى نەدە؟ كورۋ قابىلەتىنىڭ جوقتىعىندا. قاراپ تۇرىپ كورمەيدى. بۇل، بىرىنشىدەن، قازاق سۋرەت ونەرىنىڭ جاستىعىنان، ەكىنشىدەن، سۋرەت ونەرىنىڭ سوتسياليستىك زامانمەن بىرگە كەلگەندىگىنەن. شەكتەۋلى ونەر كەمباعال كورەرمەندى تۋعىزادى. كورەرمەننىڭ كورۋ قابىلەتىن وياتۋ كەرەك، كوزىن تاربيەلەۋ كەرەك. كورەرمەن ويدىڭ جالقاۋ­لىعىنان ارىلۋ كەرەك. سۋرەتكە قاراپ تۇرىپ، ويلانىپ ۇيرەنۋى كەرەك. سۋرەتشىنىڭ كوڭىل-كۇيىن تاپ باسىپ ۇيرەنۋى كەرەك» دەيدى ول. مىنە، ءسويتىپ تالاسبەك تۋىندى مەن تۋىندىگەردىڭ تاعدىرىن قوسا قابات بايانداپ، ەكەۋىنە دە اراشا تۇسەدى.

تانىمدىق ماقالالارىنىڭ ءوزى اڭگىمەدەي وقىلاتىن ونىڭ تالايدىڭ تانىم كوكجيەگىن كەڭەيتكەنى راس. «تانىلماعان سۋرەتشىدە» دە سونداي ساتتەر جەتكىلىكتى. ويىڭىزعا وي، پىكىرىڭىزگە پىكىر قوسادى، ۇسىنىستارى ۇتقىر، كوڭىلگە قونىمدى. وقىرماننىڭ ءوز ويىن كەڭەيتۋىنە دە جول اشىپ بەرەدى.

ماسەلەن، ءبىزدىڭ قازاقتىڭ سۋرەتشىگە «بوياۋشى» دەپ قاراعانى دا جاسىرىن ەمەس قوي. شىنىن ايتۋ كەرەك، بۇل رەتتە سۋرەتشى قاۋىمىنىڭ جازۋشىلارداي قۇرمەتكە يە بولماعانى تۋرالى شىندىق سىرى دا وزىنەن-ءوزى اشىلادى. كورگەن-بىلگەنىمىز اقىن-جازۋشى بولىپ، ۇلت رۋحانياتىنىڭ وزگە سالاسىن تانىپ-بىلۋدەگى قاراپايىم حالىقتىڭ تۇسىنىك-پايىمى تومەندەپ كەتكەنىن ەندى جاسىرا المايمىز. بۇل كەمشىلىكتى بەينەلەۋ ونەرىندە ادەبيەتتەگىدەي سىنشىلاردىڭ جەتىسپەۋىنەن دەپ تە تۇسىنۋگە بولادى. ءبىزدىڭ بەينەلەۋ ونەرى وكىلدەرىنىڭ شىعارماشىلىعىن تالداۋدا ءوز ىشىمىزدەن گورى وقۋى دا، تانىمى دا وزگەشەلەرگە كوپ مۇمكىندىك جاسالدى. ال ولار جۇرتتى اداستىراتىن قايداعى ءبىر اعىمدار، يزمدەر توڭىرەگىندە شيىرلاپ، ۇلتتىق تۋىندىلاردىڭ ىشكى يىرىمدەرىنە، نازىك تۇستارىنا، رۋحتىق سيپاتىنا بويلاۋعا كەلگەندە سانالى تۇردە اتتاپ باسپايتىن.

س.ايتباەۆتىڭ «جاس قازاقتارىنىڭ» «مولودايا گۆارديا» جۋرنالىندا اياۋسىز سىنعا ۇشىراۋى سونىڭ ءبىر دالەلى. سالەحەتديننىڭ دە سودان عوي «مەن ءوز دەڭگەيىمدى ءوزىم جاقسى بىلەمىن» دەپ الگى سىنشىسىماقتاردى شەبەرحاناسىنا جولاتپايتىنى. مىنە، قاي تۋىندىسىنا بولسىن تەرەڭدىك ءتان تالاسبەكتى وقىعان سايىن ويعا وي قوسىلىپ، ەڭ قيىن ءتۇيىننىڭ دە شىدەرى شەشىلىپ سالا بەرەتىن.

تالاسبەكتىڭ «الماتى اقشامىنا» يىعىنا قاپشىعىن سالىپ كىرىپ كەلگەندەگى ءساتى مەنىڭ كوز الدىما ءبىر زاماندا ستۋدەنت بولىپ ءجۇرىپ، ءبىر جىل بويىنا ستيپەندياسىن جيىپ، دەمالىستا ەلگە بارماي الىس قيىرلاردى شارلاپ، سونىڭ ءبىرى ارارات تاۋىن اسىپ، ەرەۆانعا تارتىپ كەتىپ، ءۇش كۇن بويى ەسىگىن كۇزەتىپ، اتاقتى مارتيروس ساريانمەن كەزدەسەتىن پەرنەباي دۇيسەنبيننىڭ كەزىندە «لەنينشىل جاستى» «بومبىلاعانىن» ەلەستەتتى. ەكەۋىنىڭ بويىنداعى فيزيونوميالىق ۇقساستىقتاردى ايتپاعاندا، ەگىز قوزىداي ۇقساستىق – رۋحاني جانكەشتىلىك پەن بىلمەيتىنى جوقتى­عىنا دەيىن اينىماي قالعانى. سول پەرنەكەڭنىڭ، سارى شۇناق ايازدا كيىز ءۇي تىگىپ، ىشىنە قارا پەش جاعىپ وتىراتىن مەنىڭ اياۋلى ۇستازىمنىڭ كۋرستاسى اقسەلەۋ – احاڭ بىردە «شىركىن، پەرنەباي ەلگە كەتىپ قالدى عوي، ول وسى ورتاعا كەرەك ەدى. رۋحاني كەمباعالدىقپەن كۇرەسۋ ءۇشىن» دەيتىنى ەسىمە تۇسەدى كەيدە.

مىنە، سول ءبىر كۇنى رەداكتسياعا كىرىپ كەلگەن تالاسبەك ۇلتتىڭ كوركەمدىك كەڭىستىگىندەگى سول رۋحاني كەمباعالدىقتىڭ ورنىن تولتىرۋ جولىندا ءوزىن-ءوزى اياماي كۇندىز وتىرماي، تۇندە كوز ىلمەي جۇمىس ىستەپ ەدى. سول ءۇشىن دەنساۋلىعىن دا بەردى. ونەر ءۇشىن ءومىرىن ايامادى. ونىڭ ءبارىن، تالاسبەكتىڭ «الماتى اقشامىنداعى» اشىلماعان ارالدارىن اشىپ ايتۋ كەلەشەكتىڭ ءىسى. ازىرگە كوپ ويدىڭ ءبىر ۇشقىنىن جىلت ەتكىزۋمەن عانا شەكتەلەمىز.

قالي سارسەنباي

دەرەك كوزى: "الماتى اقشامى" گازەتى