قۇرمەتتى ەلباسى نۇرسۇلتان ءابىشۇلى!!!
 

بارشا ۇلى دالا مۇراگەرلەرى!!!

سىزدەردى «قازاق حاندىعىنىڭ 550 جىلدىعىنا» ارنالعان ۇلاعاتتى دا، ۇلان اسىر جالپىحالىقتىق تويمەن شىن جۇرەكتەن قۇتتىقتايمىن! ەلىمىز ەگەمەندىگىنىڭ اسقارى مەن بولاشاعىنا قاراي قادام باسىپ كەلە جاتقان قازىرگى كەزەڭدە وسىنداي ەلدىڭ رۋحىن كوتەرىپ، ءاربىر ازاماتىمىزدىڭ ساناسىنا جاۋاپكەرشىلىك پەن ەلدىك مىندەت جۇكتەيتىن جيىندار ءاردايىم قايىرلى بولماق. بۇل تويدىڭ ىشكى جانە سىرتقى ساياسي، اكسيولوگيالىق، پسيحولوگيالىق تانىمدىق ورنى بار، مەملەكەتتىلىك تاريحىمىزدىڭ دا كەشەگى «ادىلەتسىزدىك قاباتتاردىڭ» دا، جوعىن جوقتايتىن، «كەلەلى كۇلتوبە كەڭەسىنىڭ» ورنىن باستى دەسەم ارتىق ايتقاندىق ەمەس. 

بىراق شيرەك عاسىرلىق ەگەمەندىك تاريحىمىزدا، تاريحشىلارىمىزدىڭ «جاڭا تاريح، جاڭا كوزقاراس، جاڭا تاريحي تانىم» باعدارىن قالىپتاستىرا الماعاندىعىنا بۇگىن تاعى كۋا بولدىم. كەشەگى كەڭەستىك تاريحشىلىق پەن تانىمدا سۇرەڭ سالىپ، عىلىم جاساعان قازاق تاريحىنىڭ اقساقالدارىنا بۇدان بىلاي تاعى شيرەك عاسىر تاريح تۋرالى سويلەتىپ قويعانمەنەن ناتيجە وزگەرمەسىنە كوز جەتتى. بۇگىن «نازارباەۆ ۋنيۆەرسيتەتىندە» «ماڭگىلىك ەل» حالىقارالىق عىلىمي پراكتيكالىق كونفەرەنتسياسى بولىپ ءوتتى. قازاق حاندىعىنىڭ تاريحى سول باياعى كەڭەستىك ماركستىك ديالەكتيكالىق يستوريتسيزم سالىپ بەرگەن «سارا داڭعىلمەن» تاعى قايتا ءتۇسىندىرىلىپ جاتتى. قازاق حاندىعىنىڭ تاريح ساحناسىنا شىعۋىنداعى وركەنيەتتىك، مادەني تۇعىر تۋرالى ءسوز قوزعاۋ بىلاي تۇرسىن، كەرەي مەن جانىبەك قۇرعان مەملەكەتتىڭ تاريحي ءمانى سوۆەتتىك شابلوندارمەن قايتا تۇجىرىمدالدى. جالپى كەز كەلگەن تانىمنىڭ ءبىرىنشى ءارى باستى فۋنكتسياسى ءتۇسىندىرۋ ەكەنى ءمالىم. بۇگىنگى تاريحي تانىم قازاق حاندىعىنىڭ ءمانىن كەشەگى كەڭەستىك شابلوندارمەن ءتۇسىندىرۋدى جالعاستىرىپ وتىرسا، وندا بۇگىنگى ەگەمەندىك، ەلدىك پەن ۇلتتىق قۇندىلىقتاردى نەگىزدەپ، «ماڭگىلىك ەل» مۇراتىنا باعدار بولاتىن باستى عىلىمي تانىمدىق قابات تاريح عىلىمى سالاسى سول قالپى سىرەسىپ تۇرسا، پوستكەڭەستىك يدەولوگيالىق باعدارلاردان قالاي ايىعامىز؟
قۇرمەتتى ەلباسى!!! بۇل - تەوريالىق تانىمدىق پروبلەما، ەلىمىزدىڭ ءبىلىم جانە عىلىم مينيسترلىگى شەڭبەرىندە قازاق تاريحىنا، مادەنيەتىنە، وركەنيەتىنە دەگەن قۇندىلىقتىق باعدار ءالى ايقىن ەمەس دەگەن ءسوز. الەم وزگەرىپ جاتىر، جاحاندىق قىسىم ەسەلەپ ارتىپ كەلەدى، ەلدىڭ ەرتەڭى مەن باياندىلىعى ونىڭ قۇندىلىقتىق نەگىزدەرىنە بايلانىستى. ال بىزدەگى تاريحي تانىم سول كونستانت كۇيىندە، كەشەگى كەڭەستىك سانانىڭ جادىگەرى ء(تىرى ەكسپوناتى) ىسپەتتى ءالى دارىپتەلىپ كەلەدى. بۇل ەڭ الدىمەن مىنا مەملەكەتتىلىگىمىزدىڭ قۇرۋشىسى قازاق ۇلتىنا دەگەن جاۋاپسىزدىق، بۇگىنگى ەلىمىزدىڭ ەرتەڭىنە دەگەن نەمقۇرايلىلىق. ولاي بولسا، بۇگىنگى قازاق تاريحشىلارىنىڭ ۇستانىمى كەشەگى كەڭەستىك ورىس تاريحشىلدىعىنا دەگەن ادالدىعىن كورسەتەدى دەگەن ءسوز.

قۇرمەتتى ەلباسى!!!

ەلدىكتىڭ قۇندىلىقتىق قاباتتارىنا قاتىستى سالالارداعى، سونىڭ ىشىندە تاريح باعدارىنا قاتىستى كەشەگى كەڭەستىك جۇيەدەن بەرى كەلە جاتقان ەسكى تاريحشىلارىمىزعا العىس ايتا وتىرىپ، جەتەكشىلىك ورىندارىن قازاقتىڭ جاس تاريحشى ماماندارىنا بوساتىپ بەرۋىنە ىقپال ەتۋىڭىزدى سۇرايمىن. سەبەبى جوعارىدا ايتقانىمداي، ەسكى تاريحشىلارىمىز، بۇدان بىلاي دا تاعى شيرەك عاسىر وتىرسا دا، تاريحي تانىم مەن سانانى وزگەرتۋگە دارمەنسىز. جاڭا تاريح تۇسىندىرۋشىلەرى قازاقتا بار، ءوسىپ كەلەدى، سولارعا جول بەرىلسىن! ال ەسكى تاريحشىلارىمىز، اقساقالدىق «باتا بەرۋ» ورىندارىنا جايعاسسىن!
بىزدە تاريح بار، تاريحي سانا بار، تاريحي تاجىريبە بار!! ءوزىڭىز ايتپاقشى، «قازاق تاريحىندا قازاق ۇيالاتىن ەشتەڭە جوق». تەك قانا تاريحي تانىم جاعى قوزعالار ەمەس. بۇل ۇسىنىستى ايتۋعا قۇقىم بار، سەبەبى تاريح فيلوسوفياسىمەن، سالىستىرمالى تاريح مەتودولوگياسىمەن اينالىسامىن. 

قۇرمەتپەن،

حالىقارالىق «رۋحاني مۇرا» قوعامدىق قورىنىڭ توراعاسى، 

فيلوسوفيا جانە تەولوگيا عىلىمدارىنىڭ دوكتورى، پروفەسسور - 
كەنجەتاي دوساي تۇرسىنبايۇلى.

Abai.kz