(اڭگىمە)

س. دالي. "ايەل"

كۇنبيكە كوزىن اشتى. قالتىراپ بارادى ەكەن. مۇز ۇستىندە جاتقانداي. ۇيقىلى-وياۋ كۇيى قاي جەردە جاتقانىن باعامداي العان جوق. جىلت ەتكەن ءبىر ساۋلە بولسايشى. جەتى قاراڭعى تۇندە ويانعانمىن-اۋ دەگەن ساناسىنداعى سەزىمتال تۇيسىك. قۇددى بىرەۋ ۇستىنەن تاسپەن باستىرىپ قويعانداي قول-اياعىن قوزعالتا الساشى. ونە-بويى سال بولىپ قالعاننان ساۋ ما، ءوزى؟ تىنىس الۋى قيىنداپ، دەمىگىپ بارادى. ءۇي ىشىندەگى بالالارىن وياتىپ الارمىن دەگەن ويمەن كۇيەۋىن سىبىرلاپ شاقىرا باستادى.

-  سابىر، ءاي سابىر!

    سابىر ءتىل قاتپادى. كۇندە جانىندا قورىلداپ جاتاتىن كۇيەۋى ءۇنسىز. الدە سىرتقا شىعىپ كەتتى مە؟ نە بولسا دا بالالارىن كومەككە شاقىرۋعا بەل بۋدى.

-  رۇستەم، ءاي رۇستەم!

ءۇن جوق.

- رۇستەم، راۋان! وياڭساڭدارشى! تاماعىم قۇرعاپ قاپتى، ءبىر جۇتىم سۋ اكەپ بەرىڭدەرشى!

   شاقىرۋى جاۋاپسىز قالدى. ىرگەلەس بولمەدە جاتقان بالالارى ەستىمەيتىن شىعار دەپ داۋىستاي باستادى. داۋىسى قارلىعىپ شىقتى.

-  پەريزات، قىزىم، تۇرا عوي. شەشەڭ قول-اياعىن قوزعالتا الماي جاتىر. كەشە كەشكە دەيىن باقشادا جۇرگەننەن كەيىن بە، ۇيىپ قالىپتى. كەلىپ ۋقالاپ بەرشى. تەرەزەنىڭ جەلدەتكىشىن اشىڭدارشى، ءۇيدىڭ ءىشى قاپىرىق بولىپ كەتتى عوي. جارىق تاعى ءسونىپ قالعان با؟

  قىسىلتاياڭ شاقتا جاقىندارى قول ۇشىن سوزبادى. اۋىزىنا ءبىر تامشى سۋ تامىزۋعا بىرەۋى كەلسەشى. مۇرنىنا سىز توپىراقتىڭ ءيىسى كەلدى. باسىن قوزعالتىپ ەدى، يەگىنە دەيىن الدەبىر شىت جابىلعانىن سەزدى. قاپ-قارا تۇنەك جايلاعان مىنا جەر ءۇيى ەمەس، بەيتانىس بولمە ەكەنىن ءتۇيسىندى. اۋەلدە ءوزىنىڭ سىز ءسىڭدى سامان كىرپىشتى ءۇيى ەكەن دەپ ويلاعان. جوتاسىن سۋىق سىز قارىپ بارادى. بەتىنە ءبىر شوكىم دىمقىل توپىراق سەبەلەدى. «مەن وسى قايدا جاتىرمىن؟». قاپەرىنىڭ تۇكپىرىندەگى قورقىنىش ءبىر ۋىس جۇرەگىن دۇرسىلدەتتى. ۇرەي باسقان ساناسى ەت پەن سۇيەكتەن جارالعان دەنەنى دىردەك قاقتىردى.

- مەنى... مەنى كومىپ تاستاعان با؟ مەن.. مەن ءتىرىمىن عوي، ولگەن جوقپىن!

   جالما-جان قول-اياعىن قوزعالتىپ، ماتاپ تاستاعان شىتتى جىرتۋعا ارەكەتتەندى. قاتتى شوشىعانى سونشالىق، بار داۋىسىمەن شىڭعىرىپ جىبەردى. ەسى شىعا، ەسىرە قىشقىردى. قاپ-قارا قابىر ءىشى قورقىنىشىن ۇدەتە ءتۇستى. ايەل سالدەن سوڭ ءوزىن-ءوزى جۇباتپاق بولىپ قارقىلداپ كۇلە باستادى. قول-اياعى ەركىنە باعىنباي سەلكىلدەپ جاتتى. وسىناۋ قاس-قاعىم ساتتە جۇيكەسى توزىپ كەتكەندەي كۇي كەشتى. قاتتى باقىرىپ، جان-جاعىنا اۋناپ،  الاسۇرا باستادى. ءوز داۋىسىنان ءوزى شوشىپ، جانى كەۋدەسىنەن شىعىپ كەتەردەي كۇيگە ءتۇستى. دەمىل-دەمىل دەم الىپ، تار اۋانى تارىلتتى. ء «دال قازىر جۇرەگىم جارىلىپ كەتەر. مەيلى، بۇلاي قورلىق كورگەنىمشە، ءولىپ كەتكەنىم جاقسى ەدى» دەپ ىڭىرسىدى. ءبىر ساتتىك ءولىم ۋاقىتىن كۇتكەندەي ىپىنى كەتتى. الاسۇرا ايعايلاعانى سونشالىق، تاماعى قارلىعىپ قالىپتى. كۇنبيكە ءبىر ءسات ءۇنسىز قالدى. وسىناۋ مەڭىرەۋ تىنىشتىقتاعى جەر استىندا جالعىز قالۋدىڭ قاسىرەتىن سەزىپ جاتىر. ۇستىنە شىم-شىم توپىراق سەبەلەدى.

- و، جاراتقان! – دەدى  العاش رەت جانى قينالعاندا تاڭىرىنە ءتىل قاتىپ. –مەنى ءوستىپ قورلاعانشا جانىمدى بىردەن الساڭ نەتتى؟ الدە مەنىڭ كورەر جارىعىم بار ما؟

  بۇل كەزدە كۇن باتىپ بارا جاتىر ەدى. قاراڭعىلىق پەن ۇرەي قۇرساۋلاعان دۇنيەدە ادامدار ۇيلەرىنىڭ شامىن جاعىپ، كوڭىل كوتەرىپ جاتتى. قارا جامىلىپ ايەلىنەن ايرىلعان سابىر مەن بالالارى وقىس قازادان ونە-بويى ازا بولعانىمەن، جەر استىنداعى جان كۇيزەلىسىن سەزىنبەدى. 

    كۇنبيكە ءبىر مينۋتتىڭ ىشىندە ءبىر ۋىس شاشىنىڭ اعارىپ كەتكەنىن سەزگەن جوق. جانتۇرشىگەرلىك الاپات سەزىم الپىس ەكى تامىرىن قۋالاي، بۇكىل دەنەسىن تىتىركەنتتى. تاپ قازىر قيمىلسىز جاتقان مۇنى جىلان شاعىپ، بولماسا كورتىشقان تىرىدەي كەمىرىپ، قۇرت-قوڭىز، ۋلى ورمەكشى اتاۋلى جۇمساق تەرىنى تەسىپ جىبەرەردەي تۇرشىكتى. قۇلاعىنىڭ تۇبىنە تىقىر ەستىلگەندەي بولدى. جۇرەگى اتقاقتاپ، ەركىنە باعىنباي، ءدۇرسىلى قۇلاق قالقانىڭ تامىرىن بۇلكىلدەتتى. قابىردە قامالعان ايەل ءۇشىن قاس-قاعىم ءسات مىڭجىلدىقپەن پارا-پار بولدى. جەر بەتىندە جۇرگەندە ازىق-تۇلىك ساقتايتىن قويماعا ءتۇسىپ كورۋگە جۇرەگى داۋالاماي، كۇيەۋىن جۇمسايتىن. بىردە ءوزى قاراڭعىلىق قۇشاعىنا العان قويماعا ساتىمەن ءتۇسىپ كەلە جاتقاندا اياعىنان بىرەۋ شاپ بەرەردەي زارەسى ۇشقان. ۇيگە قوناقتار كەلگەن سوڭ امالسىز سالقىن قويما سورەسىندەگى ءۇش ليترلىك بانكىدەگى قيارعا قول سوزعان. سوندا جارىققا لىپ ەتىپ سىرتقا تەز شىققىسى كەلگەن. ال قازىر... قازىر مۇندا جارىق تۇسەتىن ەسىك تۇرماق، ينەنىڭ كوزىندەي ساڭىلاۋ دا جوق. كۇنبيكە قازىر مەزگىلدىڭ كۇن، الدە ءتۇن ەكەنىن ايىرا المادى. قابىر - ماڭگىلىك تۇنەك مەكەنى ەكەن. قىسىلتاياڭ ساتتە ويىنا ءومىر بويى ەستىگەن ەسكى، ەڭ قورقىنىشتى اڭگىمەلەر كەلىپ، ۇرەيىن ۇشىردى. جۇرەك سۋىلى بەتىنە شىققانىن سەزدى. ءتىپتى، ولگەن ادامدى جەرلەگەن سوڭ ءتۇر-تۇسىنەن تۋرا قاراۋعا ادامنىڭ جانارى تايسالاتىن ەكى پەرىشتە كەلىپ، سۇراقتىڭ استىنا الاتىنىن  قۇلاعى  شالعان.  اۋىل مولداسىنان قابىردە جاتقان ادامعا نانكۇر مەن مۇنكىر ەسىمدى قوس پەرىشتە «راببىڭ كىم؟ ءدىنىڭ نە؟ مۇحاممەد (س.ع.س) دەگەن ادامدى تانيسىڭ با؟» دەگەن ساۋالدار قويادى دەيتىنىن ەستىگەن. سول كەزدە قورىققاننان ادامنىڭ ءتىلى كۇرمەلىپ، جۇرەگى جاۋاپ قاتادى ەكەن. ءبىر اللاعا سيىنعان، ونىڭ پەرىشتەلەرى مەن كوكتەن تۇسكەن كىتاپتارىنا يلانعان، پايعامبارلارىنا، جاقسىلىق پەن جاماندىقتىڭ جاراتۋشىدان ەكەنىن مويىنداعان، اقىرەتكە سەنگەن، بەس ۋاقىت ناماز وقىپ، ورازا ۇستاعان، زەكەت بەرىپ، قاجىلىقتى وتەگەن ادام جۇماققا بارادى دەيتىن ەستيتىن. وسىلاردى بىراق تارك ەتكەن ادامنىڭ ماڭگىلىك مەكەنى توزاق بولار.

 ەسىنە ءاسيا اجەسىنىڭ ايتقانى ساپ ەتە ءتۇستى. «قارعام، قۇبىلاعا بەت بۇرىپ، اللاعا قۇلشىلىق قىلساڭشى. تىم بولماسا، ساجدەگە باسىڭ ءبىر ءتيسىن» دەپ اقىلىن ايتاتىن. سول كەزدە ء«تۇ-ۋ، وسى اجەمنىڭ ادامنىڭ مازاسىن الاتىنى-اي! نامازىن ءوزى-اق وقي بەرمەي مە؟» دەپ كەيىگەن. «اجە، كەيىن وقيمىن عوي. ونىڭ ۇستىنە سابەت وكىمەتى ناماز وقىعانىمدى ءبىلىپ قويسا، ءبىر بالەگە ۇشىراپ قالارمىز» دەگەندە، اجەسى: «قىز بالا باليعاتقا جەتكەن سوڭ ەتەگىن جاۋىپ، پارىزىن وتەۋى كەرەك» دەيتىن. ارادا بەس-التى جىل وتكەندە جوعارعى وقۋ ورىنىنا ءتۇستى. سابىردى ۇناتىپ، تۇرمىس قۇردى. ۋاقىت شىركىننىڭ زىمىراپ وتە شىققانى-اي! جاسى وتىزدان اسىپ كەتكەنىن بايقاماي دا قالىپتى. سوندا ەش قاپەرسىز ءجۇرىپ، قابىرگە قالاي تاپ تولدى؟ ەسىنە توق شاۋگىمنىڭ قۇيرىعىن ەلەكتر قۋاتىنا اپارعانىن عانا بىلەدى. سوسىن... سوسىن بۇكىل دەنەسىن دىز ەتكىزگەن عالامات توقتىڭ دىردەك قاقتىرعان...جانۇشىرا باقىرىپ قالعان... ءبىتتى! قالعانى ەسىندە جوق...         

- مەن ولگەن جوقپىن، ءالى ءتىرىمىن! – دەدى كۇنبيكە ءوز-وزىنە. - ءتىلىمدى كاليماعا كەلتىرىپ ءوزىمدى مۇسىلمان ساناعانىممەن، پارىزدىڭ ەشبىرىن ورىنداماپپىن-اۋ! اللا تاعالا ماعان مۇمكىندىك بەردى: مەن – ءتىرىمىن! و، جاراتقان، ساعان مىڭ العىس! مەنىڭ ءبىلىپ جانە بىلمەي جاساعان كۇنالارىمدى كەشىرە گور! مەنى توزاق وتىنان، قابىر ازابىنان ساقتا! – دەپ ەرنىن جىبىرلاتىپ جالبارىنۋى مۇڭ ەكەن، اتقاقتاعان جۇرەگى تىنشي باستادى. بىراق جەر ۇستىندە جۇرگەندە جاراتقانعا جالبارىنىپ، ساجدەگە باس يمەي كەتكەنىنە وكىندى. ەرنىن قاتتى تىستەپ العانىن بايقادى: يەگىنە قاراي جىپ-جىلى سۇيىقتىق سورعالادى.

- مەن – ءتىرىمىن! ءيا، ءيا، ءتىرىمىن! ەگەر ولگەن بولسام، ادامدار مەنى جەرلەپ تاستاعان سوڭ كوكتەن ەكى پەرىشتە تۇسەر ەدى. مەن قايتكەندە بۇل جەردەن شىعۋىم كەرەك.

   ارقاسىن سۇيەپ، وتىرىپ كوردى. ءابيىر بولعاندا، اقىم ءىشى بيىك ەكەن. ايتپەسە، ورنىنان تۇرا الار ما ەدى. بار كۇشىن سالىپ، كەبىندى جىرتپاق بولدى. قايراتىنا مىنگەن ايەلدىڭ قارۋلى قولىنا ماتا شىداس بەرگەن جوق. اۋەلى كىشكەنتاي تەسىك جاساپ، وڭ قولىن، سوسىن سول قولىن شىعارىپ الدى.

   سابىر ءبىر-اق كۇندە اپتەر-تاپتەرىن شىعارعان وقىس قازادان ەسەڭگىرەپ وتىر. جىلاي-جىلاي ەكى كوزى دومبىعىپ ءىسىپ كەتكەن. كۇنبيكەمەن العاش تانىسقان ءساتىن، ۇيلەنۋ تويىن، باقىتتى كۇندەرىن ەسكە الدى. «باسقا تۇسسە، باسپاقشىل» دەگەن. ءدال قازىر كۇنبيكە ەسىكتەن كىرىپ كەلىپ، ءۇيدىڭ بەرەكەسىن كىرگىزەردەي. قابىرعاسىن قاقىراتىپ كەتكەن توسىن قازاعا كوندىگىپ كەتە المادى. تاعدىرعا مويىنۇسىنعاننان باسقا نە امال بار؟ قالىپتى جاعدايدىڭ استان-كەستەڭى شىققانىنا جۇرەگى سەنىڭكىرەمەدى.     بۇل كەزدە كۇنبيكە جارىق دۇنيەگە شىعۋعا ۇمتىلدى. شىركىن-اي، كۇننىڭ التىن كىرپىكتەرى جانارىن وسقىلىپ، جارق ەتە قالسا عوي! كەبىننەن ەكى قولىن شىعارىپ، اياعىنا ورالعان ماتانى كەۋدەسىنە بۋىپ-ءتۇيىپ الدى. كەنەت جۇرەگى قىسىلىپ، ماڭدايىنان تەر بۇرق ەتە قالعانىن سەزدى. اقىمنىڭ ىشىندە تىزەرلەي وتىرىپ، سول جاق بۇيىرىندە قالانعان قابىرعانىڭ كىرپىشتەرىن ءبىر-بىرلەپ الماق بولدى. ءابيىر بولعاندا سىلاعى ءالى سىز، كەۋىپ ۇلگەرمەگەن ەكەن. قوس قولىمەن كىرپىش قابىرعانى يتەرىپ كورىپ ەدى، ءسال جىلجىعانداي بولدى. وپىرىلىپ بىراق بۇزىلا قويعان جوق. قايتا ىشكە توپىراق ساۋلاي باستادى. كۇنبيكە سابىرلىق تانىتىپ، اقىلمەن شەشىم قابىلداماسا، كوردىڭ ىشىندە تىرىدەي كومىلەتىنىن ءتۇسىندى. ۋاقىت وتكەن سايىن تىنىسى تارالىپ، دەمىگە باستادى. ونە-بويىن تەر باستى. ءدال قازىر شالت قيمىلداماسا، شىراعى سونەرىن ءتۇيسىندى. قاپ-قاراڭعى قاپاستا قوس قولىمەن قابىرعانى سيپالاپ، ىشكە قاراي ەنىڭكىرەگەن كىرپىشتىڭ كەتىگىن تاپتى. ونى وزىنە اقىرىن تارتىپ ەدى، الاقانىنا سىز توپىراق ساۋ ەتتى. ايەل ءوزىن توپىراق باسىپ قالماۋ ءۇشىن قابىرعانى بىردەن بۇزباي، جالعىز كىرپىشتىڭ ورنىنداي تەسىكتەن بەرمەن اعىلعان سۋسىما قۇمدى اقىمنىڭ تۇبىنە جيناي باستادى. ىلە ىشكە توگىلگەن قۇم ارالاس توپىراق اقىمنىڭ جارتىسىن تولتىرعاندا ايەل تاۋەكەلگە بەل بۋىپ كوردەن شىعۋعا تالپىندى. دەرەۋ كىرپىشتەردى وپىرا جانىنا جيناي بەرگەندە سالماقپەن تومەنگە شوككەن توپىراق اقىمنىڭ ىشىنە لاپ قويدى. مول توپىراق ايەلدى باسىپ قالا جازدادى. وسى قاس پەن كوزدىڭ اراسىندا ايەل كەبىندى جىرتىپ، اۋزىن بايلاپ، جوعارى ۇمتىلدى. قوس قولىمەن توپىراقتى تومەن ءتۇسىرىپ، جانۇشىرا جانتالاستى. قىسىلتاياڭ ساتتە اۋا جەتپەي، تۇنشىعىپ بارا جاتقانىن سەزدى دە، قۇيىلىپ جاتقان توپىراققا جۇرەسىنەن وتىرىپ، تىزەرلەي جوعارى ۇمتىلدى. وسىناۋ قاس-قاعىم ساتتە قابىردىڭ اۋزىن جاپقان بوس توپىراق گۇر ەتىپ تومەن قۇلادى.  اۋزى-مۇرنىن جاپقان كەبىنگە توپىراق جابىسىپ، تىنىس الۋىن ونان ارمەن قيىنداتىپ جىبەردى. الاسۇرا القىنعان ايەلدىڭ وكپەسى مەن القىمى كۇيىپ بارادى. ءبىر كەزدە جاندارمەن قولدارىن سوزىپ ەدى، كەنەتتەن الاقاندارى جىلىپ سالا بەردى. «جەل! و، تىرشىلىك! جەل عوي مىناۋ!». دەرەۋ بويىن تىكتەپ، ءوزىن جانشىعان اۋىر توپىراقتان سۋ استىندا تۇنشىققان ادامداي باسىن شىعارىپ، القىنا دەم الدى. ول ومىرىندە العاش رەت جۇلدىزدار جامىراعان ايلى اسپاننىڭ كەرەمەتتىگىن سەزىندى. مىنا جالعان دۇنيەنىڭ شىبىن جانى شىققانشا ءناپسى قوزدىرىپ، كوزدى ارباۋىن-اي! ايەل بوستاندىققا شىققانىنا قۋانىپ، ەكى كوزىنە ەرىك بەردى.

   تىرىدەي كومىلۋ قورقىنىشى سەيىلدى، ەندى اينالادا ايدىڭ جارىعىمەن شاعىلىسىپ تۇرعان بەيىتتەردەن شوشىعان جوق. سىرتقا شىقپاق بولىپ ەدى، بويىنان ءال قۇرىپ، ءوزىنىڭ تىم شارشاعانىن سەزدى. ءسال تىنىعىپ العان سوڭ شۇڭقىردان جوعارى شىعۋعا ارەكەتتەندى. نازىك ساۋساقتارىنىڭ تىرناعى كەرتىلگەنشە قابىرعاعا ورمەلەدى. قۇمعا كىرگەن قوس اياعىن سۋىرىپ، جوعارى ورشەلەنە ءتۇستى. جەر بەتىنە شىعىپ كەتە الماي، بىرنەشە رەت قۇلادى. كۇنبيكە سوڭعى كۇشىن سارپ ەتىپ، اۋپىرىمدەپ قولدارىن قابىر شەتىنە ىلىكتىردى. اياقتارىن قابىرعانىڭ قوس بۇرىشىنا تىرەپ، تىسقا شىقتى-اۋ! ول جەر بەتىنە شىققان سوڭ قابىرىنىڭ قاسىنا جاتا كەتىپ، ۇزاق دەم الدى. قاتتى قينالعاننان ەكى وكپەسى ءوشىپ، القىنىپ كەتكەن ەكەن. ءوڭ مەن ءتۇستىڭ اراسىندا جاتقانداي باسى مەڭ-زەڭ بولعان. «سوندا مەن قانشا ۋاقىت قابىردە جاتتىم؟» دەپ ءوز-وزىنە سۇراق قويدى ايەل.

   ارادا ءسۇت ءپىسىرىم ۋاقىت وتكەن. كەبىنگە ورالعان ايەل ويراندالعان قابىرگە كوز سالماۋعا تىرىستى. جاڭا ءبىر ازىردە عانا قوس دۇنيەنىڭ قاقپاسى بولعان قابىردىڭ ۇڭىرەيگەن اۋزىنا قاراعىسى جوق. قاراسا بولدى، تۇبىندەگى قويۋ قاراڭعىلىق مۇنى عانا ەمەس، كۇللى الەمدى جۇتىپ جىبەرەردەي. بويىن تىكتەپ، ءىلبىپ ءجۇرىپ كەتتى. انشەيىندە ايسىز ءتۇندى مەڭىرەۋ دەۋشى ەدى. سويتسە ناعىز مەڭىرەۋ قاراڭعىنى كورمەگەن ەكەن. جۇلدىزدار سامساعان تۇندە جاپادان جالعىز كەلەدى. جازدىڭ جىلى ءتۇنى بويىن جاۋراتپاسا دا، الدەبىر بەيمازا وي ونە-بويىن قالتىراتىپ بارادى. مىنە، كوزىنە تانىس قورىم شالىندى. مۇندا باقيلىق بولعان اكە-شەشەسى جاتىر. بالكىم، ولار مۇنىڭ قابىردەن امان-ەسەن شىققانىنا قۋانىپ، كوزگە كورىنبەي ىشتەي تىلەكشى بولىپ تۇرعان دا بولار.

   كۇنبيكە كەنەت سولق-سولق ەتىپ جىلاپ جىبەردى. كوزىنەن بۇرتىك-بۇرتىك جاس اقتى. قارا جەرگە تىزەرلەي وتىرا كەتىپ، قوس الاقانىن قويىپ، ماڭدايىن تيگىزدى.

- كەشىرشى! كەشىرشى! – دەدى جانارىنان جاس سورعالاعان كۇيى. – و، جاراتقان! وزىڭنەن كەشىرىم سۇرايمىن! وسى جارىق دۇنيەدە سەنىڭ بار ەكەنىمدى بىلسەم دە، قۇلشىلىق قىلماپپىن-اۋ! سەن بىزگە ريزىق-نەسىبەڭدى بەردىڭ. ۇرپاعىمدى كوبەيتتىڭ. ال مەن ءاربىر جۇتقان اۋا ءۇشىن شۇكىرلىك جاساماپپىن. ساعان قايىرىمسىزدىق قىلىپپىن. سەن مەنى تاۋبەگە كەلتىردىڭ. مىنا جالعان دۇنيەنىڭ قىزىعىنا كوزىم بايلانىپ، اقىرەتتى ۇمىتقان ەكەنمىن. و، اللا! سەن اسا قامقور، ەرەكشە مەيىرىمدىسىڭ. پەندەڭنىڭ كۇنالارىن كەشىرە گور! مەن ەندى كۇن سايىن ساعان عانا قۇلشىلىق قىلامىن.

   اي ساۋلەسى اينالانى اپپاق نۇرعا بولەپ تۇر. جازعى جىلى سامال كەبىندى جەلپىپ جاتىر. ەڭىرگەن ايەل قارا جەرگە ماڭدايىن توسەپ، ۇزاق ساجدە جاسادى. قوس الاقانىن كوككە جايىپ، بەتىن سيپادى. وسى ساتتە كۇنبيكەنى ارقاسىنان اۋىر جۇك تۇسكەندەي بويى جەڭىلدەپ سالا بەردى. كوز جاسىن ءسۇرتتى. ورنىنان تۇرىپ، كولىك جولىن بويلاي ءىلبىپ ءجۇرىپ كەتتى.      

   كۇنبيكە ءوزىنىڭ كوردەن ءتىرى شىققانىنا قاتتى قۋاندى. ەندى تەزدەتىپ ۇيگە جەتىپ الۋ كەرەك دەپ شەشتى. ءۇي دەمەكشى، وتباسى، اعايىن-تۋىس، دوس-جاران كوز جاسىن كولدەتىپ، مۇنى جەرلەپ تاستاعان جوق پا؟ ەندەشە، ۇيگە قالاي بارماق؟ وتباسىنا قالاي ورالماق؟ بۇل و دۇنيەلىك بولىپ كەتكەندە سوناۋ الماتى، سەمەيدەگى تۋىستار تەگىس جينالىپ، قابىرىنە ءبىر ۋىس توپىراق شاشىپ، «يماندى بولسىن!» دەپ اق تىلەگىن ايتقان جوق پا! ءتىپتى، وتباسىنىڭ مولشىلىعىن كورە المايتىن سارانىڭ ءوزى كوڭىلى بوساپ، كۇڭىرەنبەدى مە؟ سوندا دەيمىن-اۋ، قاي بەتىمەن ەل-جۇرتقا كورىنبەك. ءبارىن قويشى، ومىرلىك سەرىگى  سابىردىڭ ءوزى مۇنىڭ ءتىرى ەكەنىنە سەنە قويار ما؟ قايدام، كوردەن كەبىنمەن سوپاڭ ەتە شىعا كەلگەن ايەلىن كورگەندە جۇرەگىنىڭ تالماسى ۇستاپ، سۇلاپ تۇسپەي مە؟ بالالارى شە؟ شەشەلەرىنىڭ اسپان جاققا كەتكەنىن ەستىرتكەن بولار ۇلكەندەر جاعى. بالا ەكەش بالا دا، قورىققانان ءبىر-بىرىنە ۇيلىعىسىپ، بۇرىنعىداي باۋىرىنا تىعىلا ما؟ وسى تاقىلەتتەس ويلار كۇنبيكەنىڭ مازاسىن قاشىرىپ كەلە جاتتى. مىنە، بەيىتتەردى ارتقا تاستاپ، سوقپاق جولمەن اياڭداپ كەلەدى. توبەنىڭ ۇستىنە شىققاندا اياگوز قالاسىنىڭ سامالاداي جارقىراعان شامدارى كورىندى. قازىرگى بار ويى – وتباسىنىڭ قالاي قابىلدايتىنى.

 كۇنبيكە ەلدى-مەكەنگە اپاراتىن اسفالت جولعا جەتتى. ءال-دارمەنى قۇرىپ، اق كەبىنىن سامال جەل جەلپىپ كەلەدى. اق كەبىن دەگەن اتى عانا، ايتپەسە الگىندە عانا توپىراق ساۋلاعان قابىرىنەن جانتالاسا شىققاندا ءۇستى الەم-جالەم بولعان جوق پا! ءدال قازىر زيراتتاردىڭ اراسىنان بەزەك قاعىپ، سەلكىلدەپ كەلە جاتقانىن بىرەۋ كورسە، جۇرەگى تابان استىندا جارىلىپ كەتەر مە ەدى؟ ايەل ارتىنا قارايلاعان جوق، ءدال قازىر شىڭقاي شىمنان سوعىلعان بيىك مولادان بىرەۋ شىعا كەلسە دە، ەلەۋسىز ءىلبي بەرۋگە بار.

  تۋ سىرتىنان اۋىر كولىكتىڭ داۋىسى ەستىلدى. كۇنبيكە يەن دالادا يت-قۇسقا جەم بولعانشا، تاۋەكەلگە بەل بۋىپ، كولىكتى توقتاتپاقشى بولدى. كوپ ۇزاماي «گاز-53» جۇك كولىگىنىڭ قوس فارى جانارىن وسقىلادى. جول جيەگىنەن قول بۇلعاپ قالدى. جۇرگىزۋشى جولدىڭ وڭ جاعىندا قول كوتەرىپ تۇرعان ايەلدى كورىپ، تاڭ قالدى. بۇل – قالاعا كەلە جاتقان كولىك ەدى.  جەتى قاراڭعى تۇندە ۇستىنە ءشالى، الدە ورامال جامىلعان ايەل نە ىستەپ ءجۇر؟ جامىلعىسى سامال جەلمەن جەل-جەلپ ەتەدى. ءسال ارىرەك اي بەلگىسى جارقىراپ، جۇلدىزدارداي سامساپ جاتقان بەيىتتەر بويىن ۇرەي ۇيالاتتى. بالكىم كۇندىز جاقىن اۋىلعا جاياۋ جەتپەك بولىپ، جۇرەك تالماسى ۇستاپ قۇلاپ قالعان بىرەۋ شىعار؟ جوق، الدە... كوزىمە جىن-شايتان كورىندى مە؟ كونە كوز قاريالاردان يەن دالادا جالقى قالىپ قويعان ەشكىنىڭ باقىرىپ، ونى «بيسميللا» دەپ ۇستاي بەرگەندە ۇشتى-كۇيلى جوعالىپ كەتكەنى جونىندە قورقىنىشتى اڭگىمەلەردى كوپ ەستىگەن. ەندى بىردە «قاراڭعى تۇندە سايدا وت جانىپ جاتىر ەكەن، بارسام تۇك تە جوق» دەگەن جانتۇرشىگەرلىك وقيعالار ەسىنە ورالدى. «وسىنىڭ ءبارى ادامدى قورقىتۋ ءۇشىن شىعارىلعان اڭىز عانا» دەپ ويلادى. نەگە ەكەنى بەلگىسىز، تۇندە الدىنان كەزىككەن بەيتانىس ايەلدەن قاۋىپتەندى. «ەگەر بۇل ايەلدى الا كەتپەسەم، وبالىنا قالارمىن. ءارى ەل-جۇرت مۇقتاجعا كومەك بەرمەي دالاعا تاستاپ كەتكەنىمدى بىلسە، پارتبيلەتتەن ايىرىلارمىن. مەيلى، وكىمەتتىڭ قىزىل قاعازىنسىز دا ءومىر سۇرەرمىن، بىراق  قول ۇشىن بەرمەگەنىم ءۇشىن ءومىر بويى وكىنىپ وتپەيمىن بە؟   ءيا، بۇل جانعا قازىر مەنىڭ كومەگىم اۋاداي كاجەت. وندا نەسىنە ىركىلەمىن؟ ءبىر بالەسى جابىسىپ قالماسى بولدى دا» دەدى وزىنە ءوزى ەستىلەر-ەستىلمەس.

  اۋىر كولىك كىلت توقتادى. «بيسميللا» دەدى جىگىت. وڭ جاق بۇيىرىندەگى ەسىكتىڭ كىشكەنە تەرەزەسىنەن داۋىستاپ:

- قايدا باراسىز؟ - دەدى.   

- قالاعا. الا كەتىڭىزشى. ءالىم قۇرىپ بارادى. جارتى جولعا دەيىن بولسا دا.

- مەن دە قالاعا بارا جاتىر ەدىم. جولىڭىز بولدى، - دەپ ەسىكتى اشتى. – وتىرىڭىز.

- راحمەت، ءىنىم، - دەدى ايەل ەرنى بولماشى جىبىرلاپ. ء«ىنىم» دەگەنى قۇلاعىنا جىلى ەستىلگەن. ايەل كولىككە تەڭسەلىپ ارەڭ ءمىندى. كولىك جۇرگىزۋشى بەيتانىس ايەلدىڭ ۇستىنە قاراپ، اۋزىن اڭقيتىپ اشىپ قالدى. ءۇندى سەريالدارىندا قىزدار كيەتىن ساري دەگەن كيىم بولۋشى ەدى، ءۇستىن ىلگەنى سوعان ۇقساس بىردەمە. «بالكىم، قاڭعىباس بىرەۋ شىعار» دەگەن وي قىلاڭ بەرگەن.

- قورىقپا، ءىنىم، - دەدى كۇنبيكە. – مەن جالماۋىز كەمپىر ەمەسپىن. – مەنى تەزىرەك قالاعا جەتكىزشى.

جىگىت ۇندەمەستەن كولىكتى وت الدىرىپ، ءجۇرىپ كەتتى. كابينا جارىعىن ءسوندىردى. ەكەۋى قالاعا جەتكەنشە ءلام-ميم دەمەدى. جول بويى جىگىتتىڭ ويى سان-ساققا جۇگىردى. تەك شامدارى سامالاداي جارقىراعان اياگوزگە كىرگەندە ايەل جوتكىرىنىپ سويلەپ كەتتى.

- ەسىمىڭ كىم، ءىنىم؟

- ەلسەرىك، - دەدى بۇل ەكى كوزىن جولدان الماستان. ايەلگە قارايلاۋعا باتپادى.

- ەلسەرىك، سەن مەنى ۇيگە اپارىپ تاستا. مەنىڭ ۇستىمدەگى كەبىندى كورىپ، تىكسىنىپ وتىرعانىڭدى بىلەم. بىراق بۇل تاعدىردىڭ جازۋى. ءيا، مەن ءولىپ، قايتا تىرىلگەن اداممىن. تاڭدانباي-اق قوي، اششى دا بولسا شىندىق وسى. كوردەن شىققان ءتۇرىم مىناۋ. مىنا بەتىممەن ۇيگە قالاي بارام؟

- نە؟ نە دەيسىز؟ كەبىن دەيسىز بە؟ كوردەن شىققانى نەسى؟ – جىگىتتىڭ ءتۇسى بۇزىلىپ كەتتى. كەنەت اۋىر كولىك ىرعاتىلا شايقالىپ بارىپ، قايتا قالپىنا ءتۇستى. اۋدارىلىپ كەتە جازداعان. شوپىر ءرولدى قالاي بۇرىپ جىبەرگەنىن بايقاماي قالدى.  

- قورىقپا ءىنىم، قۇلاققا جاعىمسىز ەستىلەتىنىن بىلەم.  بىراق شىندىق وسى. كوردەن جاڭا شىققان بەتىم...

- ا-ا، سولاي ما!؟ - دەدى ەلسەرىك اۋىزىنا ءجونى ءتۇزۋ ءسوز تۇسپەي. – ماناۋىڭىز  سۇمدىق ەكەن!

   جىگىتتىڭ ونە بويىن سۋىق تەر جاۋىپ كەتتى. جۇرەگى اتقاقتاي سوعىپ، دۇرسىلدەي جونەلدى. ومىرىندە ءدال مۇنداي كۇيگە ءتۇسىپ كورمەپتى. ەلسەرىك كوز قيىعىمەن بەيتانىس ايەلگە قاراپ، جۇرەگى شايلىعىپ قالدى. وسىناۋ قاراڭعى تۇندە قاسىندا قۇددى قۇبىجىق وتىرعانداي شوشىندى. ونىسىن بىراق ايەلگە سەزدىرگىسى كەلمەدى. ءدال قازىر بولىپ جاتقان جاعداي ءوڭى ەمەس، ءتۇسى سەكىلدى. بەيتانىس ايەلدەن كۇدىكتەنىپ، بەيمازا ويلارعا بەرىلدى. ەندى بايقادى، ءرۋلدى ۇستاعان قولدارى قالتىراپ كەتىپتى. ايەلدىڭ سوزىنە قالاي سەنبەسىن، ۇستىنە كيگەنى اناۋ... ءسوزى دە نىق. تۇلا بويى تۇرشىگىپ، ايەلدىڭ جانىندا تىم كىشىرەيىپ بارا جاتقانداي سەزىندى. ءدال قازىر تارپا باس سالارداي سەكەمدەنىپ وتىردى. قۇلاعىنىڭ تۇبىندە بەيتانىس ايەلدىڭ ءسوزى ءالى جاڭعىرىپ تۇر: «كوردەن شىقتىم، ءىنىم».

  «استاعفيراللا! كوردەن دە ادامدار شىعادى ەكەن-اۋ! بۇل دۇنيە نە بوپ كەتتى ءوزى؟ بۇل كۇندە ەشنارسەگە تاڭعالمايتىن بولدىق قوي» دەدى ەلسەرىك ىشتەي.  كولىكپەن ۇزاق جول ءىسساپاردا بولاتىن ارىپتەستەرى «قاراڭعى تۇندە كوزىمىزگە ءار ءتۇرلى ەلەستەر كورىنەدى» دەگەندە سەنبەيتىن. ال قازىر... قازىر سول ەلەس ءدال جانىندا وتىر. 

 بۇل كەزدە كولىك قالاعا دا كىرگەن ەدى.  

- ءىنىم، ماعان ۇلكەن قىزمەت جاساپ، قالاعا جەتكىزدىڭ. «سىي قىلساڭ، سىپىرا قىل» دەگەن. ءوزىڭ جۇرەگىڭنىڭ تۇگى بار جىگىت كورىنەسىڭ. ءۇي ىشىمە مەنىڭ اماندىعىمدى ايتىپ، قايتا تابىستىر. «كۇنبيكە قايتا ءتىرىلدى» دەپ ءسۇيىنشى سۇرا! مەن ولگەن جوقپىن، ءتىرىمىن، تەك ءسال ۇيىقتاپ كەتسەم كەرەك. ءسويت ءىنىم، قولىڭنان كەلگەن كومەگىڭدى اياما، - دەپ اشىعىن ايتقان.

 ەلسەرىكتى تەر باستى. ماڭدايىنداعى شىپ-شىپ تەردى جەڭىمەن ءسۇرتىپ تاستادى. جىگىت ءوز قۇلاعىمەن ەستىگەنگە جۇرەگى بىردەن يلانا قويمادى. ايەل ايتقان مەكەنجايعا كەلىپ، كوك قاقپانىڭ الدىنا ءبىر-اق توقتادى. بىراق كابينا شامىن جاققان جوق. كورشى-قولاڭ، بىرەۋ-مىرەۋ كۇنبيكەنى تانىپ قويسا، شوشىپ كەتەر دەپ ويلاعان.

- ءىنىم، مەنى ءتۇسىندىڭ بە؟ – دەدى كۇنبيكە.

- ءتۇسىندىم، - دەدى ەلسەرىك ەلەۋسىز ءتىل قاتىپ. ءسويتتى دە كولىكتەن سەكىرىپ ءتۇسىپ، ۇيگە بەتتەدى. بۇل كەزدە  ءۇي سىرتىندا شام جانىپ تۇر ەدى. قوناقاسىعا ارناپ تىگىلگەن بەرزەنت شاتىرلار ءالى جينالماپتى. جىگىت قاقپانى تارتىپ كورىپ ەدى، اشىق ەكەن. شاۋىلدەپ ۇرەتىن يتتەردىڭ داۋىسى ەستىلمەدى. بۇل كەزدە ءتۇن ورتاسى اۋعان بولاتىن. دالاداعى قازان-وشاقتىڭ باسىندا جۇرگەن ەشكىم كورىنبەدى. بالكىم، ەل-جۇرتتى ەكى-ءۇش كۇن اياعىنان تىك تۇرىپ كۇتكەننەن شارشاپ، شالدىققان ءۇي يەلەرى ۇيىقتاپ قالعان بولار دەپ ءتۇيدى. ەسىكتى اقىرىن تىقىلداتىپ، ءۇنسىز كۇتتى. سىرتقى ەسىكتى سىقىر ەتكىزىپ وتاعاسى سابىر اشقان. الىستان كوڭىل ايتۋعا كەلگەن ءبىر تۋىستار دەپ ويلاعان. قارسى الدىنداعى بەيتانىس جىگىتتى كورىپ، توسىلىپ قالدى.

- اسسالاۋماعالەيكۋم! – دەدى ەلسەرىك قاباعىن جازباعان كۇيى.

- الىكسالام.

- كۇنبيكەنىڭ ءۇيى وسى ما؟ مەن شوپىر ەدىم.

- ءيا، وسى بولاتىن، - دەدى سابىر جەڭىل كۇرسىنىپ.  – قاپىدا ايىرىلىپ قالدىق قوي.

  «وسى جۇرت تۇندە دە كوڭىل ايتۋعا كەلە بەرەتىن بولدى عوي. قايتسىن ەندى، ۇزاق جولدان كەلە جاتقان شىعار. قايعىنى ءبولىسىپ، ازايتقىسى كەلگەن شىعار» دەپ ويلادى سابىر.

- كىمدەردى الىپ كەلدىڭىز؟ ۇيگە كىرسىن، - دەدى سۇلەسوق كۇيى.

- مەن كوڭىل ايتۋعا كەلگەم جوق، - دەدى ەلسەرىك وتاعاسىنىڭ جۇزىنە تۋرا قاراپ. – ۇيگە كىرىپ سويلەسەيىك.

سابىر توسىرقاپ قالدى. «بۇل كىسى نە ءۇشىن كەلدى ەكەن؟ بالكىم، ءتىرى كۇنىندە كۇنبيكە بىرەۋلەردەن قارىز الىپ، سونى داۋلاپ كەلگەن بولار. ءاۋ، سوندا دا ادامنىڭ كوڭىلى ءۇشىن يماندى بولسىن دەپ ايتا سالماي ما؟».

   ەلسەرىك ءمىز باقپاي ءالى قاراپ تۇر ەكەن.

-  ءجۇرىڭىز، ۇيگە كىرىڭىز، - دەدى وتاعاسى قۇدايى قوناقتى تورگە باستاپ. بۇل كەزدە بالالار شىرت ۇيقىدا بولاتىن. تۇپكى بولمەدەن كوزىن ۋقالاپ شىققان ەركەجان قارىنداسىنا ء«شاي قويىپ جىبەر» دەدى. بۇل كەزدە باۋىرى شانجارحان مەن كەلىنى كۇناي دا ۇيگە كىسىلەر كەلگەنىن ءبىلىپ، ۇيىقتاپ كەتە الماي، توسەكتەن تۇرعان. تۇندەلەتىپ كەلگەن بەيتانىس قوناققا سالەم بەرگەن. ەلسەرىك داستارحان باسىنا جايعاسقان سوڭ وتاعاسىنا قاراپ:

-  ءسىز – كۇنبيكەگە كىم بولاسىز؟ – دەدى.

- كۇيەۋى، سابىر بولام. ءيا، ءسىز قانداي شارۋامەن كەلىپ وتىرسىز؟

- قالاي ايتسام ەكەن؟

- ايتا بەرىڭىز.

- بىراق سىزدەر شوشىماڭىزدار. مەن وسى قالاداعى ءبىر مەكەمەدە شوپىر بولىپ جۇمىس ىستەيمىن. مەن ايتقالى وتىرعان جاعدايدى ەستىپ، مەنى الاياق، وتىرىكشى ەكەن دەپ قالماڭىزدار. مىنە، سىزدەرگە پاسپورتىمدى، كولىك جۇرگىزۋ كۋالىگىمدى، جولساپارعا بەرىلگەن جولدامانى كورسەتەيىن، - دەپ توسقالتاسىنان قۇجاتتارىن سۋىرىپ الىپ شىقتى.

- تۇك تۇسىنسەم بۇيىرماسىن، مۇنى بىزگە نە ءۇشىن كورسەتىپ وتىرسىز؟ - دەپ سابىر تاڭدانىس ءبىلدىردى.

- سىزدەر قازىر مەن ايتاتىن جاڭالىققا سەنبەي، قورقىپ قالۋلارىڭىز مۇمكىن.

- ادامنىڭ زارەسىن ۇشىرماي، توقەتەرىن ايتساڭىزشى. ونىسىز دا سىركەمىز سۋ كوتەرمەي وتىر، - دەدى ەركەجان داۋىسى وزگەرىپ.

- جوق، ءبارى دۇرىس. ايتايىن دەگەنىم كۇنبيكە...

- نە، ول سىزگە قارىز با ەدى؟

- جوق. كۇنبيكە... ول... ول... ءتىرى!

- نە؟! نە دەپ تۇرسىز! – دەپ ايەلدەردىڭ كوزدەرى اتىزداي بولىپ، ورىندارىنان اتىپ تۇردى.

 - باۋىرىم، بۇل نە مازاق؟! جەڭگەمدى بۇگىن عانا ءوز قولىممەن جەرلەدىم. ءوزىڭ ءىشىپ العاننان ساۋمىسىڭ؟ – دەدى شانجارحان داۋىسىن قاتايتىپ.

- جوق، ساپ-ساۋمىن! يمانداي شىنىم.

- سوندا ءبىزدىڭ قايعىرىپ وتىرعانىمىز وتىرىك پە؟

- مەن دە تۇندەلەتىپ بوتەن ەسىكتى قاققىم كەلگەن جوق.

ء ىستىڭ ناسىرعا شاۋىپ بارا جاتقانىن بايقاعان سابىر:

- توقتاڭدار، بۇل جىگىتتىڭ ءسوزىن سوڭىنا دەيىن تىڭدايىق، - دەدى.

- جاڭا قالاعا كەلە جاتقانىمدا، بەيىتتەردىڭ جانىنان ءوتتىم، - دەدى ەلسەرىك ءسوزىن جالعاپ. – ءبىر ايەل قول كوتەرىپ توقتاتتى. قالاعا الا كەتۋىن ءوتىندى. جەتى قاراڭعى تۇندە جالعىز ادامدى جولدا قالدىرمايىن دەپ كابيناعا وتىرعىزىپ الدىم. ۇستىنە ماتا ورالعان ايەلدى كورگەندە تاڭدانىپ قالدىم. شوشىپ قالعانىم دا راس. ول جولدا ماعان باسىنان وتكەن جاعدايدى ايتتى.

   سابىر توبىق جۇتقانداي سۇپ-سۇر بولىپ كەتتى. ايەلدەردىڭ ازۋى اشىلىپ، اڭتارىلىپ قالدى.

- قازىر كۇنبيكە قايدا؟ – دەدى شانجارحان شىداماي.

- كابينادا وتىر.

- نە دەيسىڭ؟! كوزىڭە جىن-شايتان كورىنگەن شىعار. ولىك شىعىپ كۇڭىرەنىپ وتىرعان ۇيگە كەلىپ، مازامىزدى الاتىنداي ساعان نە ىستەدىك؟ قازىر سازايىڭدى بەرەم، - دەپ ول ورشەلەنە ۇمتىلماق بولدى.

- توقتا! جەتەر! – دەدى سابىر اقىرىن. - كانى، ايتقانىڭ راس بولسا، ايەلىمدى ەرتىپ كەل!

  ەلسەرىك ۇندەمەستەن سىرتقا شىعىپ، كولىكتىڭ كابيناسىن اشتى. ايەلگە ء«بارى دۇرىس، ۋايىمداما» دەدى. كۇنبيكەنى كولىكتەن ءتۇسىرىپ، ۇيگە ەرتىپ كەلە جاتقاندا ايەلدەردىڭ ءتىلى بايلانىپ قالدى. شانجارحان ءبىر ورنىندا مەلشيىپ قالعان. شامنىڭ جارىعى بەتىنە تۇسكەن كۇنبيكەنى انىق كوردى.

-  جەڭگە، بۇل سەنبىسىڭ؟ – شانجارحان ايەلدى قاپسىرا قۇشاقتاپ، كوزىنە جاس الدى. ايەلدەر دە بوتاداي بوزداپ قايتا كورىستى. ءۇي ىشىندە قالعان سابىردىڭ جۇرەگى سۋىلداپ، سىرتتان كۇڭىرەنە ەستىلگەن داۋىستان بايىز تاۋىپ وتىرا المادى. نە ىستەرىن بىلمەي، ءۇي ىشىندە شىر كوبەلەك اينالىپ ءجۇردى. كۇنبيكە ۇيگە كىرگەندە ەركەجان اۋىز ۇيدەگى ەسكىلەۋ حالاتتى ۇستىنە جابا سالدى. ولگەن ايەلىن قارسى العان سابىر ءوز كوزىنە ءوزى سەنبەي، تابالدىرىقتا سوستيىپ تۇرىپ قالدى.

  سابىر كوز الدىندا دۇنيە استاڭ-كەستەڭى شىققانداي كۇي كەشتى. ەسى اۋىپ، بويىنان ءال-دارمەنى قۇرىپ بارا جاتقانىن سەزدى. وسى كەزدە ءىنىسى قولتىعىنان دەمەپ، ديۆانعا وتىرعىزدى.

- جەڭگەمدى تۇپكى بولمەگە الىپ كەتىڭدەر، -  دەگەن شانجارحاننىڭ داۋىسى ەمەس-ەمىس ەستىلىپ بارا جاتتى. قۇلاعى شىڭىلداپ قويا بەردى. تىنىسى تارىلىپ، دەمىگىپ بارادى ەكەن. جۇرەك تۇسىن وڭ قولىمەن ۇستادى.

- ءاي، كۇناي، سۋ اكەل! ۆاليدول، تەزىرەك!

  ايەلى زىر جۇگىرىپ، اس ۇيدەن سالقىن سۋ مەن ءدارى اكەپ بەردى. سابىر ءۇنسىز تۇيمەدەي ءدارىنى جۇتا سالىپ، سۋدى ءسىمىردى. تۇڭعيىق ويعا باتىپ بارا جاتتى.

-  جوق، ول مەنىڭ ايەلىم ەمەس. ولاي بولۋى مۇمكىن ەمەس،  - دەپ ايعايلاپ، ورنىنان اتىپ تۇردى.

- سابىر، سابىر ەت! – دەدى شانجارحان.

   وتاعاسى قايتا سىلق ەتىپ وتىرا كەتتى. ارادا ءشاي قايناتىپ ۋاقىت وتكەن سوڭ عانا وزىنە كەلە باستادى. «كوردەەن شىققان ايەلمەن قالاي بىرگە تۇراسىڭ؟ بۇل سۇمدىق قوي! ولگەن اداممەن بىرگە جاتۋ دەگەن... ءتىپتى اقىلعا سىيمايتىن نارسە» دەگەن ويمەن سەزىمگە بەرىلسە، «بۇل سەنىڭ ءسۇيىپ قوسىلعان ايەلىڭ عوي. قايتىپ باس تارتاسىڭ؟.. مۇنداي كەلەڭسىز جاعدايعا تاپ بولعانىنا ول كىنالى ەمەس. اقىلعا كەل، ءسال مىزعىپ كەتكەن جارىڭنان جەرىنىپ نە كورىندى؟» دەپ جۇرەگى باسۋ ايتقانداي بولادى.    

  تاڭ اتىپ قالىپتى. سارى ۋايىمنان قاجىپ، كوزى ءىلىنىپ كەتتى. سابىر ورىنان تۇرعاندا جۇرتتىڭ ءۇي ىشىندەگىلەردىڭ قۋانىشىن ءبولىسىپ جاتقانىن ەستىدى. سىرتتان داۋىستاپ كەلگەن ادامداردىڭ ءۇنى ساپ تيىلعان.

    كۇنبيكە مونشاعا كىرىپ، جۋىنىپ، ۇستىنە ءتاۋىر كيىمدەرىن كيگەن سوڭ ايناعا قاراعان. تاڭىرقاپ قالدى. كەكىلىنىڭ ۇشتارىنا اق ءتۇسىپتى. الايدا، بۇعان وكىنگەن جوق، ءوزىنىڭ كوردەن امان-ەسەن شىققانىنا قۋاندى.  مەكتەپكە بارماعان بالالارى زىر جۇگىرىپ، شەشەلەرىنىڭ موينىنا اسىلدى. سابىر ايەلىنە تەسىلە قاراعانىمەن، ءتىل قاتپادى. ءتىپتى، توسەگىن بولەك سالدىرعان. كۇنبيكە كۇيەۋىنىڭ توسىن شەشىمىنە رەنجىگەن جوق، قايتا ساجدەگە جىعىلۋمەن بولدى. 

    اعايىن-تۋىس تەگىس جيىلىپ، كۇنبيكەنىڭ ءتىرىلىپ كەلگەنىنە ارناپ توي جاساعان.    قىسىلتاياڭ شاقتا قول ۇشىن بەرگەن ەلسەرىكتى ارنايى قوناق قىلىپ، ابدەن كۇتتى. كول-كوسىر داستارحان جايىپ، راحمەتىن جاۋدىرعان. جۇرەگىنىڭ تۇگى بار جىگىتتىڭ ەرلىگىن اۋىلداستارىنا جەتكىزگەن. كەشقۇرىم ەلسەرىك سۋ جاڭا جەڭىل كولىك جۇرگىزىپ بارا جاتتى.

Abai.kz