«التىن ۋنيتاز» ءھام اباقتى
كەشە 31 ارنانىڭ جاڭالىقتارىنان استانادا ساتىلىپ جاتقان التىن جالاتىلعان ۋنيتازدار جايلى سيۋجەتتى كورىپ قاتتى قۋاندىم. قۇدايعا شۇكىر، ءبىر كەزدەرى بابالارى التىننان كيىم كيگەن بۇل قازاقتىڭ ساناسى ءوسىپتى. بۇ قازاق (قازاق بولماۋى دا مۇمكىن) جەتى ءجۇز مىڭ تەڭگەگە كاستوم ساتىپ الىپ، التىن ۋنيتازدا «اجەتىن» وتەسە نەسى ايىپ؟ قۇداي-اۋ، بۇل كەرەمەت قوي.
«داعدارىس» دەيدى بىرەۋلەر... قايداعى داعدارىس، بىزدە ەشقاشان داعدارىس بولماق ەمەس. قارجى تابا الماي قالساق، جەر ساتا سالامىز. وندا تۇرعان نە بار؟ ءبارىبىر ەرتەڭ نە بولاتىنىن بىلمەيمىز؟. ىرگەدەگى قىتاي الا ما، جەلكەدەگى ورىس الا ما، ايتەۋىر بىرەۋ يە بولاتىن جەردى قازىر ساتىپ جىبەرىپ، اقىسىنا التىن ۋنيتازدا مارقايىپ وتىرعانعا نە جەتسىن؟ مىنا جۇرت قىزىق... وسىنى دا تۇسىنبەي مە؟
«حالقىمىز اش-جالاڭاش وتىرعان كەزدە ءبىر ميلليونعا ۋنيتاز ساتىپ الۋ – ماسقارا» دەپ ايعايلاپ جاتىر، اۋەيىلەر. شىنىن ايتايىنشى، حالىقتى اش-جالاڭاش قالدىرعان ۋنيتاز ساتىپ العاندار ەمەس، حالىقتىڭ ءوزى...
بۇل ويىمىزدى دالەلدەۋ ءۇشىن كىشكەنە تالداۋ جاسايىق...
ءبىزدىڭ ەلدە «التىن ۋنيتازدا» تەربەلىپ وتىرا الاتىندار كىمدەر دەپ ويلايسىزدار؟
ءبىرىنشى نۇسقا – بيزنەسمەندەر.
«بىزدە ءوزى بيزنەسمەندەر بار ما؟» دەيتىن شىعارسىز كۇلىپ. ارينە، بيزنەسمەندەر بار. ولاردىڭ دەنى قۇدايعا شۇكىر، ءتۇرلى مەملەكەتتىك تەندەرلەرگە قاتىسىپ، مەملەكەت دەگەن ءداۋ «سيىردى» ساۋدى جاقسى مەڭگەردى. قولىنان كەلگەن سوڭ، قونىشىنان باسىپ ءجۇر. ءدال سول بيزنەسمەندەردەي بولا الماعان ادام (حالىق) نە دەمەيدى؟ دەي بەرسىن! ءسۇتتى «سيىردىڭ» ءسۇتىن ىشكەن ادامنىڭ كەيدە ءىشى وتپەيدى دەيمىسىز؟ ىشكەنىڭ اق ەكەن دەلىك، ول اقتىڭ باراتىن جەرى التىن بولۋى زاڭدىلىق قوي.
ەكىنشى نۇسقا – شەنەۋنىكتەر.
قازاقستاننىڭ بار بايلىعىن جۇمسا جۇدىرىعىندا، اشسا الاقانىندا ۇستايتىن مەملەكەتتىك قىزمەتكەرلەردى قۇداي جاساعان دا ءوزىمىزبىن. ءبىر سەكۋنتتا قويىلار قول ءۇشىن ميلليونداپ پارا بەرىپ جۇرگەن كىم؟ باسقا ەمەس، حالىقتىڭ ءوزى. سول پارانى كوپ بەرىپ قويدىق-اۋ دەيمىن. ەندى سول وڭاي كەلگەن اقشانى قايدا جۇمسارىن بىلمەي، بايقۇستار دال بولىپ جۇگىرىپ ءجۇر. اقىرى مىنە، تابىلدى... «التىن ۋنيتاز»... اجەتىنە جاراتسىن، ءىشىن بوساتسىن! وندا تۇرعان نە بار؟
كورىپ وتىرسىز با، ءبىزدىڭ قوعامدا جۇرەگى داۋالاپ «التىن ۋنيتازدا» وتىرا الاتىن ادامدار وتە از. مەنىڭشە، بۇلار ەرەكشە قۇرمەتكە لايىق. قۇرمەتتەي بىلەيىك، ولاردى؟
قۇرمەتتەگەندە دە، بىلاي عوي... عۇمىردىڭ بار قىزىعىن كورىپ تاستاعان مۇنداي ادامدار رۋحاني اشتىققا ءتۇسىپ قينالاتىنى بار. سوندىقتان، ءبىر-اق رەت بەرىلەر ومىردە ويىنا كەلگەنىن جاساپ، رۋحىن تىنىشتاندىرارلىق جول ىزدەپ اۋرە سارساڭعا تۇسەدى. التىن ۋنيتازدا مارقايىپ وتىرعاندار ءسىز بەن ءبىزدىڭ كومەگىمىزگە مۇقتاج. ولارعا شامادان تىس پارا بەرىپ، ەل مەن جەردىڭ بايلىعىن توناۋعا ەرىك بەرگەن مىنا – ءبىزبىز. ەندى مىنە، سول كىنامىزدى جۋىپ-شايار كەز كەلدى. سول ازاماتتارعا ءسال-ءپال كومەك جاساپ، جاعدايىن ويلاسىپ، تۇرمەدەن ورىن تاۋىپ بەرۋگە بولادى عوي.
«ات جاقسىسى – كەرمەدە تۇرادى، ەر جاقسىسى – تۇرمەدە وتىرادى» دەيدى قازاق. ال، اباي جارىقتىڭ: «ادام ءبىر بوق كوتەرگەن بوقتىڭ قابى، بوقتان ساسىق بولارسىڭ، ولسەڭ-داعى» دەيدى.
ءبىز «ەردىڭ جاقسىلارىن» التىن ۋنيتازعا وتىرعىزىپ قويدىق. ەندى ولار ساسىماي تۇرعان كەزدە ءبىر قايلا جاساماق كەرەك؟ نە ىستەگەن ءجون؟ ءبىز ەمەس، ونى ءسىز ايتىڭىز...
ءشارىپحان قايسار
Abai.kz
