بەيسەنبى, 31 قازان 2024
ءجون-اق 2981 0 پىكىر 22 قاراشا, 2016 ساعات 11:23

"ادەبيەت كۇنىن" بەلگىلەپ، "ادەبيەت جىلىن" جاريالاۋ كەرەك

مەنىڭ ويىمشا، بىزگە ۇلتتىق ادەبيەت كۇنى كەرەك. نەگە، سەبەبى ءاربىر حالىقتا ونىڭ رۋحاني جانە ادەبي بايلىقتاردى، ۇلكەن جەتىستىكتەر مەن باعىندىرعان شىڭداردى قامتىپ كورسەتەتىن ۇلى تۇلعالار مەن ادەبي شىعارمالار بار. قازاق ۇلتتىق ادەبيەت تۋرالى ءسوز قوزعاساق، بىرىنشىدەن قىز جىبەك ەپوسى، سوسىن ۇلى اباي ەسىمىزگە تۇسەدى. قىز جىبەك ەپوسى ءبىزدىڭ تاريحىمىزدىڭ بەينەسى بولسا، ۇلى اباي ءبىزدىڭ مادەنيەتىمىزدىڭ جارقىن بەينەسى.

كەزىندە ۇلى اباي "عىلىم تاپپاي ماقتانبا" دەپ ءبىزدى قازاقتاردى ەۋراپالىق عىلىمداردى ۇيرەنۋگە شاقىرعان، ونىڭ وسى وسيەتى ءالى ءوز ءمان-ماعىناسىن جوعالتقان جوق. ءوز زامانىندا ۇلى اباي الەمدىك ادەبيەتتىڭ قازىنالارىن اۋدارىپ ءبىزدى الەمنىڭ مادەنيەتىنە قاتىستىرعان. وسى اباي اتامىز كەزىندە ءبىزدى گەتە مەن پۋشكيننىڭ شىعارمالارىمەن تانىستىردى، ماسەلەن تاتيانانىڭ ەۆگەني ونەگينگە جازىلعان حاتى قازىر ءبىزدىڭ ەڭ سۇيىكتى اندەرىمىزدىڭ ءبىرى. ياعني اباي ءوز ءومىر جولىمەن قاي جاققا قاراي جىلجۋىمىز كەرەك ەكەنىن ء(بىلىم، عىلىم مەن مادەنيەت) كورسەتىپ بەردى. 

ءبىز قازاقستاندىقتار، قازاق حالقىنىڭ رۋحاني بايلىعى مەن ادەبيەتىمەن ماقتانۋعا تولىق قۇقىلىمىز. ءبىزدىڭ ۇلتتىق مادەنيەتىمىز ءبىزدىڭ ەلىمىزبەن بىرگە وسكەن جانە نىعايعان. ول ءبىزدىڭ حالقىمىزدىڭ تاريحىن، ۇمىتتەرىن جانە ارماندارىن قامتىپ كورسەتكەن، سونىمەن قاتار قوعامدا تاربيەلىك جانە اعارتۋشىلىق ءرولىن اتقارعان. ءبىزدىڭ ادەبيەتىمىزدىڭ كوزقاراسىمىزدى كەڭەيتكەن، الەمنىڭ ۇلى ويشىلدار مەن جازۋشىلارىنىڭ تۋىندىلارىمەن جانە باسقا حالىقتاردىڭ مادەنيەتىمەن تانىستىرعان. ءبىزدىڭ ادەبيەت حالقىمىزدىڭ رۋحاني الەمىن بايىتىپ، ۇلتتىق مادەنيەتىمىزدىڭ جانە ونەرىمىزدىڭ دامۋىنىڭ ەڭ باستى نەگىزى بولىپ قىزمەت ەتكەن.

جۇزدەگەن جازۋشىلار ءبىزدىڭ ۇلتتىق ادەبيەتىمىزدىڭ دامۋىنا ءوز ۇلەسىن قوسقان. ءىلياس ەسەنبەرلين، مۇحتار اۋەزوۆ، ءسابيت مۇقانوۆ جانە تاعى باسقالاردىڭ ارقاسىندا ۇلتتىق ادەبيەتىمىز جوعارى دەڭگەيگە كوتەرىلىپ، دامىدى.

مەنىڭ ويىمشا، مەملەكەت ءبىزدىڭ حالقىمىزدىڭ رۋحاني مۇراسىن ساقتاۋعا جانە زەرتتەۋگە ەرەكشە كوڭىل ءبولۋ كەرەك. مەملەكەتتىك ءتىلدى دامىتۋ ءۇشىن ناقتى قادامدار جاسالۋى ءتيىس دەپ بىلەمىن. مەملەكەت كوركەم ادەبيەتتىڭ دامۋىن جانە كىتاپ شىعارۋدى قولداۋ كەرەك. نەگىزگى الەمدىك تىلدەرگە قازاق ادەبيەتىنىڭ كلاسسيكتەرىنىڭ تۋىندىلارىن اۋدارۋعا مىندەتتىمىز. مادەنيەت مينيسترلىگىن وسى جۇمىستى قولعا الۋدى سۇرايمىن. مەن وسى اتاۋلى كۇن اياسىندا شەتەلدەگى قانداستارىمىز تۇراتىن جەرلەردە ءبىزدىڭ جازۋشىلارىمىزدىڭ شىعارماشىلىق كەشتەرىن، وقىرماندارمەن كەزدەسۋىن ۇيىمداستىرۋ كەرەك دەپ ويلايمىن، ويتكەنى وتانشىلدىق قۇندىلىقتاردى تەك ءبىزدىڭ ەلىمىزدە عانا ەمەس، شەتەلدەگى قانداستارىمىزدىڭ اراسىندا دا ناسيحاتتاۋ كەرەك.

ءبىز جاس دارىندى جازۋشىلار مەن اقىندارعا كومەكتەسۋگە ءتيىسپىز دەپ بىلەمىن، جاس دارىندى جازۋشىلار مەن اقىنداردى ماراپاتتاۋ ءۇشىن ارناۋلى مەملەكەتتىك سىيلىق جاريالاۋ كەرەك. سونىمەن قاتار، ءبىزدىڭ شەتەلدەگى قانداستارىمىزدىڭ اراسىندا دا دارىندى جازۋشىلار مەن اقىندار بار، ياعني ءبىز ولاردىڭ تۋىندىلارىن جارىققا شىعارىپ ونىمەن وتاندىق وقىرماندى تانىستىرۋعا ءتيىستىمىز.  قازاق ادەبيەتىنىڭ قلاسسيكتەرىنىڭ مۇراسىن ناسيحاتتاۋ ءۇشىن ءبىز كوپتەپ شىعارماشىلىق كەشتەردى، دوڭگەلەك ۇستەلدەردى، اقىندىق فەستيۆالداردى، كىتاپپەن تانىستىرۋلاردى وتكىزۋىمىز كەرەك، ءبىز حالىقارالىق كىتاپ جارمەڭكەلەرىنە بەلسەندى قاتىسىپ، سول جاقتا قازاق ادەبيەتىنىڭ كلاسسيكتەرىنىڭ شىعارمالارىن ناسيحاتتاۋمىز كەرەك. وتاندىق ادەبيەتتى كەڭ ناسيحاتتاۋ ءۇشىن ادەبيەت جىلىن وتكىزۋ وتە پايدالى بولار ەدى، سوندىقتان ادەبيەت جىلىن جاريالاۋ كەرەك. بىزگە ادەبي جوسپارلارعا جاراتىلاتىن ماقساتتى گرانتتاردى تولەۋدى ۇيىمداستىرۋ كەرەك. اقپاراتتى قولجەتىمدىلىگىن ارتتىرۋ ءۇشىن ءبىز ەلىمىزدە كوبىرەك كىتاپحانالاردى سالۋىمىز كەرەك دەپ ويلايمىن. مادەنيەت جانە سپورت مينيسترلىگىنەن وسى جۇمىستاردى قولعا الۋدى سۇرايمىن.

قازىرگى جاھاندانۋ، تىنىشسىز كەزەڭدە، ينتەرنەت كەڭ پايدالاناتىن كەزەڭدە ءبىزدىڭ ۇلتتىق ادەبيەتتىڭ الدىندا ۇلكەن جاۋاپتى مىندەتتەر تۇر. ول حالىققا شىندىقتى جەتكىزۋ، حالقىمىزدى وتان ءۇشىن ەرەن ەڭبەك ەتۋگە، ەلىمىزدى دامىتۋعا شابىتتاندىرۋ جانە دە حالقىمىزعا ءۇمىت پەن سەنىم بەرۋ. ءبىز جانە بۇكىل وركەنيەتتى ادامزات ماقتان تۇتاتىن جاڭا تۋىندىلاردى، جاڭا دارىندى ادەبيەتشىلەردى كۇتۋدەمىز.

ءبىز قازىرگى بۋىن، ءوز ادەبيەتىمىزدى، مادەنيەتىمىزدى، بابالارىمىزدىڭ رۋحاني مۇراسىن ءبىلىپ قۇرمەتتەۋگە ءتيىستىمىز جانە ارقاشاندا ءبىزدىڭ ءازىز بابالارىمىزدى ىستەرىنىڭ لايىقتى جالعاستىرۋشى بولۋىمىز مىندەتتىمىز دەپ ەسەپتەيمىن. ءبىز ۇلى ابايدىڭ ەڭ نەگىزى وسيەتىن ورىنداۋعا ءتيىستىمىز، ول ەلىمىزدىڭ بىرلىگىن جانە حالقىمىزدىڭ بىرتۇتاستىعىن كوزىمىزدىڭ قاراشىعىنداي ساقتاۋ. ءبىزدىڭ حالقىمىزدىڭ كوپتەگەن بۋىندارى عاسىرلار بويى ارمانداعان مىقتى، الەۋمەتتىك، وركەنيەتتى، دامىعان مەملەكەتتى قۇرۋعا مىندەتتىمىز!

رۇستەم دوسىمقۇلوۆ

Abai.kz

0 پىكىر