رەسەي – «يزگوي» مەملەكەت جانە ەلىمىزدەگى ورىستار قازاقتارمەن ءبىر ۇلت بولعىسى كەلمەيدى.

ورىستار قازاقپەن ينتەگراتسياعا بارمايدى، قازاقپەن بىرىگىپ ءبىر ۇلت بولعىسى كەلمەيدى! بۇل تۋرالى بەلگىلى ساياساتتانۋشى ءازىمباي عالي «qazaquni.kz» سايتىنا ايتىپ بەردى.
شىنداپ ايتسا، – دەيدى ساياساتتانۋشى، – بۇل بىزگە جامان ەمەس، 43 مىڭ ورىس تەكتەس ادام ءبىر جىلدا بىرەۋلەرى و دۇنيگە، باسقاسى نەگىزىنەن رەسەيگە اتتانادى. قازاقتىڭ ءوسىمى ەكى ساناق 1999-2009 جىلدارداعى ارالىقتا 26% استى. ەندى ورىس پەن قازاقتىڭ ۇلەس جانە سان اراقاتىناسى: 20% بەن 68% جەتتى.

ورىستىڭ جاستارى رەسەيگە كوشىپ، قارتايعاندارى و دۇنيەگە كەتىپ جاتقاندا، ورىس مەكتەپتەرى تەز قىسقارا بەردى. قازاقتىڭ ءىرى قالاعا كەلۋى قالانى تەز قازاقتاندىرا باستاعان. بىراق بۇل جاعداي رەسەيگە قولايسىز ەدى.

بۇل ترەندتى توقتاتۋ جانە كەرى جۇرگىزۋ ماقساتىمەن: لاتينيتسانى ەڭگىزۋ ۇسىنىلدى. سونىڭ ناتيجەسىندە لاتينيتسا قازاق ءتىلىن اقساتىپ، مەملەكەتتىك ىسكە قازاق ءتىلىن جارامسىز قىلۋ كەرەك بولعان-تىن.
كەيىن «قازاقستاندىق ۇلت» دەگەن ءدۇبارا ۇلت جاساماقشى بولدى. بۇنىڭ ماقساتىن قازاقتى ۇلتتىق يدەنتيفيكاتسيادان اجىراتۋ ەدى. «قازاقستاندىق ۇلت» يدەياسى – ول مارگينالدىق ۇلتتىق يدەنتيفيكاتسياسىمەن قازاقتى اداستىرۋ ماقساتىندا جاسالعانى انىقتالدى.

اقىرى، باسى قاتقان ايلاكەر ساياساتكەرلەر ء«ۇش تۇعىرلى ءتىل» دەگەندى ويلاپ تاپتى. وسىلايشا بيلىكتەگى رەسەيدىڭ ىقپالدى اگەنتتەرى – مينيسترلەر، كوميتەت جانە دەپارتامەنت باسشىلارى وزدەرىنە جۇكتەلگەن ءتيىستى فۋنكتسيالارىن رەسەي مۇددەلەرىنە سايكەس ىستەپ كەلەدى.
سونىمەن قاتار، ءازىمباي عالي قازىرگى ۋاقىتتا ورىستاندىرۋ پروتسەسى قايتادان كۇش العانىن دا اتاپ ءوتتى. قازاق ورىستىڭ تەلەديدارى جانە ءوزىمىزدىڭ ورىس ءتىلدى تەلەديدار ارقىلى زوبمي-حالقىنا اينالىپ بارادى. بۇل ءىستى قازاقستاننىڭ بيىك لاۋازىمدى ادامدارى قولداۋعا كوشتى. مينيسترلىككە ءۇش تۇعىرلى باعدار مىندەتتەلدى. ءبىز ءۇش تۇعىرلى ءتىلدىڭ ورنىنا ەكى تۇعىرلىنى ۇسىنامىز – قازاق جانە اعىلشىن تىلدەرى. باسقاسى كەرەك ەمەس!

مەنىڭ رەسەيگە قانىم قاس ەمەس، ءوزىم ورىس مەكتەبىن بىتىرگەنمىن. ءبىر كەزدە اعىلشىن باعىتىنداعى مەكتەپتە وقىپ قازاقشامنان ايىرىلىپ قالا جازداعان كەزىم دە بولعان. قۇدايعا شۇكىر قازاقشامدى جوندەدىم.

رەسەي – «يزگوي» مەملەكەت. بۇگىنگى تاڭدا رەسەيگە شەت بانكتەرى نە كرەديت بەرمەيدى، نە جاڭا تەحنولوگيا بەرمەيدى. رەسەي ۋكراينامەن سوعىس جاعدايىندا، باتىس قاۋىمداستىعى (اقش پەن ەۆروپالىق وداق جانە ولاردىڭ وداقتاستارى، ماسەلەن، جاپونيا ت.س.س.) رەسەيمەن «ەكىنشى قىرعي قاباق سوعىس» جاعدايىندا. ەستەرىڭىزگە سالايىن: ءبىرىنشى قىرعي قاباق سوعىسى 1946-1991 جىلدارى كسرو-نىڭ كۇيرەۋىمەن اياقتالعان، – دەپ اياقتادى ءسوزىن ءا. عالي.

Abai.kz