كاسكالار  مەن  ماسكالار

كاسكانى جاۋىنگەرلەر جاۋدان قورعانۋ ءۇشىن، قۇرىلىسشىلار كەزدەيسوق  اپاتتان ساقتانۋ ءۇشىن كيەتىنى بەلگىلى. ۆەلوسيپەدشىلەر، موتوتسيكلشىلەر، حوككەيشىلەر دە كاسكا كيمەي جارىسقا شىقپايدى. ءورت سوندىرۋشىلەر مەن سۋدان قۇتقارۋشىلار كاسكاسى دا ءومىردى ساقتاۋ ماقساتىن كوزدەگەن. تانكيستەر مەن ۇشقىشتاردىڭ باس كيىمدەرى (شلەمدەرى) دە كاسكا مەن ماسكانىڭ قوسىندىسى.   

ماسكانى كىسىنىڭ بەتى-ءجۇزىن جاسىرۋ ماقساتىندا كارناۆالداردا، تەاتردا، مەديتسينادا جانە سپورتتا قولدانعان. جىن شاقىرعان باقسىلار دا بەتپەردە كيىپ زىكىر سالاتىن. 

قازىر كاسكانى پوليتسەيلەردىڭ باسىنان كورەمىز. ويتكەنى، ولار كوشەدەگى ازاماتتاردان قورعانادى. 

ماسكانى قاراقشىلاردىڭ بەتىنەن كورەمىز. ويتكەنى، ولار بەتتەرىن كورسەتۋگە ارلانادى. 

كەيبىر ايارلار جولىققاندا بەتىنە قاراپ كۇلىپ تۇرادى. بىراق، بەتىنە ماسكا كيمەسە دە، ماسكا كيىپ العان ادامداي، ار جاعىندا بىلىق تۇرادى. 

كاسكانى دوس قانا، ماسكانى قاس قانا كيەدى ەكەن دەپ تە ويلاماڭىز. ماسكا مەن كاسكانى قاتار قولداناتىندار ءتىپتى كوبەيىپ كەتكەن سەكىلدى. كاسكا مەن ماسكانى باسقالار كيسىن، مەنەن اۋلاق ءجۇرسىن دەۋ دە قيىن.  

جار استىندا جاۋ جوق دەمەڭىز. باسىڭىزدا كاسكا بولسىن.

ەلدىڭ ءبارىن دوس ساناماڭىز. بەتىڭىزدە ماسكا بولسىن.

تيىن مەن تەڭگە

ءبىر وتىرىستا ءجۇز تەڭگەلىك تيىن مەن ون مىڭدىق تەڭگە سوزگە كەلىپ قالدى. وتىرىستى جۇرگىزىپ وتىرعان تيىننىڭ: «تەڭگە تيىننان قۇرالادى» – دەپ ءسوز باستاۋى تەڭگەگە جاقپاي قالدى.

–  ءاي، بالاقاي! – دەدى اشۋعا بۋلىققان تەڭگە. مىنا ءسوزدى مەنەن باسقا ەشكىم ەستىمەيتىن بولسىن.  دۇكەندەردىڭ ساتۋشىلارى الدىمدا قۇراق ۇشادى. ءتىپتى بانكتىڭ ءوزى مەنى قۇرمەتتەيدى. سوندا سەن ءوزىڭدى كىم دەپ بىلەسىڭ.

تيىن دا بىربەتكەي ەدى.

– اعاتاي-اۋ! تيىن بولماسا، ءسىز ەكى اياعىڭىز اسپاننان سالبىراپ تۇسپەگەن شىعارسىز، – دەپ ەدى، تەڭگە ءتىپتى قۇتىرىنىپ كەتتى.

– مەن باسپاحانا بوياۋى ءالى كەۋىپ ۇلگەرمەگەن تەڭگەمىن. سۋداي جاپ-جاڭامىن. مەن بايلاردىڭ جانقالتاسىندا جۇرەمىن. سەن بولساڭ قايىرشىنىڭ دورباسىندا جۇرەسىڭ.

تيىن نە كۇلەرىن، نە جىلارىن بىلمەدى.

– مەنەن اتاعىڭىز باسىم بولسا دا، قۇنىڭىز كوپ بولسا دا، ءسىز ەۋرو مەن دوللاردان اسا المايسىز عوي، – دەپ ەدى.

– ءجا، ءتىل مەن جاعىڭا سۇيەنبە. قازىر مەنىڭ داۋرەنىم. ال سەنىڭ قولىڭنان شىلدىرلاعاننان باسقا نە كەلەدى. كوپ بولسا دۇكەننەن شىرپى نەمەسە ساعىز الۋعا عانا شاماڭ كەلەر، – دەدى تەڭگە.

– ۇساق ءىرى بولمايدى دەپ ويلاما. الىپتار مايدالانبايدى دەپ ويلاما، ءسىزدىڭ ءتۇبىڭىز قاعاز، مەنىڭ ءتۇبىم قالايى، – دەدى تيىن. تەڭگە اۋزىن اشا الماي قالدى. تيىن بولسا:

– تيىن اۋىر ما؟ تەڭگە اۋىر ما؟ تەڭگەنى تيىنعا اينالدىرۋ وپ-وڭاي. تيىننان تەڭگە جاساۋ قيىن. ۇساقتالۋ  وڭاي. ىرىلەنۋ قيىن. ۇساق-تۇيەكتى ۇساق اقشاعا دا ساتىپ الۋعا بولادى. تيىندى جاقتىرماساڭ، تەڭگەڭ كوبەيمەيدى. تيىننان تەڭگە قۇرالادى. تەڭگە تيىن بولماسا سۋالادى، – دەپ باستىرمالاتىپ بارىپ توقتادى.

تالاس سوڭى نە بولدى دەيسىز بە؟

تەڭگە دە توزدى. اقىرى جىرتىلدى.

تيىن بولسا وزدى. جىلدار وتكەندە مۇراجايدان ورىن الدى.

ۆيزيتكا

كەزدەسۋ باستالۋعا بىرەر مينۋت قالعاندا استانادان كەلگەن قۇرمەتتى قوناق جۇرگىزۋشىگە ۆيزيتكاسىن ۇسىندى. باسقالاردىڭ مۇنداي تانىستىرۋ قاعازى تىلدەي بولۋشى ەدى، بۇل ۆيزيتكا جىپ-جىلتىر، ونىڭ ۇستىنە ا-4 فورماتىنداعى قاعازدىڭ تۇتاس ءبىر بەتىن الىپ جاتىر ەكەن. وعان كوز جۇگىرتىپ وتكەن كەش جۇرگىزۋشىسى: «كورسەتىلگەن اتاقتار مەن لاۋازىمدارىڭىزدى قىسقارتىپ ايتقانىم دۇرىس شىعار»،- دەپ ەدى، وعان قوناقتىڭ قاباعى ءتۇيىلىپ كەتتى.

- جوق، - دەدى ول، - مۇنداعى اۋديتوريا مەنى تانىماي قالۋى مۇمكىن، سوندىقتان، قاعازدا جازىلعاندى تۇگەل ايتۋ كەرەك.

جينالىس تا باستالدى. جۇرگىزۋشىنىڭ جۇرتپەن امانداسۋىنان كەيىن قوناقتى تانىستىرۋى ون مينۋتقا سوزىلدى.اراسىندا قول شاپالاقتاۋلار دا ءجيى بولدى. ويتكەنى، اتاعى دارداي قوناقتىڭ ءاربىر اتاعىنا قول سوعۋ وتىرعاندارعا مىندەت سەكىلدى كورىنگەن.

پالەنشەەۆ پالەنشە پالەنشەۇلى – قولعا تۇسپەيتىن، ارنايى شاقىرماسا، ەلگە كەلمەيتىن قادىرمەندى مەيمان دەپ باستاعان جۇرگىزۋشى ونىڭ اتاقتارىن جىپكە تىزە باستادى: بىرىككەن ۇلتتار ۇيىمى جانىنداعى يۋنەسكو حالىقارالىق ۇيىمىنىڭ التىن مەدال يەگەرى، بىرىككەن الەم حالىقتارى جازۋشىلار وداعىنىڭ مۇشەسى، قازاقستان جانە رەسەي جازۋشىلار وداعىنىڭ مۇشەسى، قازاقستاننىڭ جانە قىرعىزستاننىڭ حالىق جازۋشىسى، مەملەكەت جانە قوعام قايراتكەرى، فيلوسوفيا عىلىمدارىنىڭ كانديداتى، الەۋمەتتانۋ عىلىمدارىنىڭ دوكتورى، ەۋرازيا ۇلتتىق ۋنيتۆەرسيتەتىنىڭ قۇرمەتتى پروفەسسورى، قازاق رەسپۋبليكاسىنىڭ ۇلتتىق  اكادەمياسىنىڭ تولىق مۇشەسى، حالىقارالىق اقپاراتتاندىرۋ اكادەمياسىنىڭ اكادەميگى، رەسەي ۇلتتىق عىلىم اكادەمياسىنىڭ  كوررەسپوندەنت-مۇشەسى، رەسەي پەداگوگيكا جانە الەۋمەتتىك عىلىمدار اكادەمياسىنىڭ اكادەميگى، تۇركيانىڭ ادەبي سىيلىعىنىڭ جەڭىمپازى، قازاقستاننىڭ تۇڭعىش كوپپارتيالىق كاسىبي پارلامەنتى – جوعارعى كەڭەستىڭ ەكس-دەپۋتاتى، قازاقستاننىڭ ەڭبەك سىڭىرگەن قايراتكەرى، م.شولوحوۆ اتىنداعى حالىقارالىق سىيلىقتىڭ لاۋرەاتى، قىرعىزستان رەسپۋبليكاسىنىڭ «التىن قالام» ادەبي سىيلىعىنىڭ يەگەرى، رەسپۋبليكالىق «تاۋەلسىزدىكە تارتۋ» جابىق بايگەسىنىن گران-پري يەگەرى،تاۋەلسىز «تارلان» بايقاۋىنىڭ لاۋرەاتى، نومەر ءبىرىنشى «حالىقتار دوستىعى» وردەنىنىڭ يەگەرى، قر مەملەكەتتىك سىيلىعىنىڭ لاۋرەاتى، قازاقستاننىڭ قۇرمەتتى ءجۋرناليسى، رەسپۋبليكانىڭ ەڭبەك سىڭىرگەن قايراتكەرى، مادەنيەت قايراتكەرى، ء«تىل جاناشىرى» توسبەلگىسىنىڭ يەگەرى.

وسى اراعا كەلگەندە دەمى جەتپەي قالعان جۇرگىزۋشى ەلدىڭ قول سوققان قوشەمەتىن پايدالانىپ، ءبىر تىنىستاپ الدى دا، ءسوزىن ودان ءارى جالعاستىردى: تۇركسوي حالىقارالىق ۇيىمىنىڭ تورالقا مۇشەسى،اقش-تىڭ نەۆادا شتاتىنىڭ، تاتارستاننىڭ قازان قالاسىنىڭ، باشقۇرتستاننىڭ ۋفا قالاسىنىڭ، رەسەيدىڭ سانكت-پەتەربۋرگ قالاسىنىڭ، الماتى جانە استانا قالالارىنىڭ، سولتۇستىك قازاقستان وبلىسىنداعى شال اقىن اتىنداعى اۋدانعا قاراستى ماعجان اۋىلىنىڭ قۇرمەتتى ازاماتى، شىعىس قازاقستان وبلىسىنىڭ ءۇرجار اۋدانىنىڭ، الماتى وبلىسىنىڭ كەربۇلاق اۋدانىنىڭ قۇرمەتتى ازاماتى، رەسپۋبليكانىڭ شاحماتشىلار كلۋبىنىڭ پرەزيدەنتى، فۋتبول فەدەراتسياسىنىڭ ۆيتسە-پرەزيدەنتى، ۇلتتىق سپورت فەدەراتسياسى پرەزيديۋمىنىڭ مۇشەسى، قاليبەك قۋانىشباەۆ اتىنداعى استانا تەاترىنىڭ كوركەمدىك كەڭەسىنىڭ مۇشەسى، قر مادەنيەت مينيسترلىگى جانىنداعى كوركەمدىك كەڭەس توراعاسىنىڭ ورىنباسارى، اگرارلىق ۋنيۆەرسيتەتتىڭ قامقورشىلار كەڭەسىنىڭ توراعاسى.

جۇرگىزۋشى ماڭدايىنىڭ تەرىن ءسۇرتىپ، ورنىنا وتىرعان سوڭ كەزەك قوناققا كەلدى. ونىڭ نە ايتىپ، نە قويعانىن تاپتىشتەپ جازعىم كەلمەدى. ويتكەنى، «ەتىكشى قايراعىن ايتادى، ۇستا سايمانىن ايتادى» دەمەكشى، تولىپ جاتقان قىزمەت اسۋىنان اسقان بەلسەندى قايراتكەر ءوزىنىڭ وسى اتاق، دارەجەگە قالاي جەتكەنىن اسىقپاي، ساسپاي بايانداعان بولاتىن.

مەنىڭ تاپقان ولجام، كەزدەسۋ سوڭىندا الگى ءبىر جاپىراق قاعازدىڭ بىرەۋى ماعان دا بۇيىردى. ۇيگە  اپارىپ، ارحيۆكە كەرەك بولىپ قالار دەپ قاعازدارىمنىڭ اراسىنا سالىپ قويدىم.

Abai.kz