سەنبى, 23 قاراشا 2024
جاڭالىقتار 2505 0 پىكىر 13 قاڭتار, 2011 ساعات 07:55

مۇرات الماسبەكۇلى. ءبارى قىمبات، تەك قازاقتىڭ مۇددەسى ارزان

قۇدايعا ءتاۋبا، ەكپىندەپ ءجۇرىپ ەقىۇ-عا دا توراعا بولدىق. اتاعىمىز تاۋداي. باتىستىڭ وزىنە باستاماشى بولىپ، بارىمىزدى كورسەتتىك. ءبارى ماقتاپ، ءبارى دەيمىز-اۋ، ءوزىمىزدى ءوزىمىز ماقتاپ ماسايراپ جاتىرمىز. ءيا، ول وتكەن جىلدىڭ جاراپازانى. «بىتكەن ىسكە سىنشى كوپ دەگەن». ءوتتى، كەتتى...

سونىمەن، قۇلاعى قالقيعان قويان جىلىندا دا جارعاق قۇلاعىمىزدىڭ جاستىققا تيەر ءتۇرى كورىنبەيدى. اتتانداتىپ اق ازيادا كەلىپ قالدى. كەشە عانا ارابتار جاقتان الاۋدى الىپ جەتتىك. ايتپاقشى، بۇل جولى دا باسقالاردان بولمىس-ءبىتىمىمىزدىڭ بولەك ەكەنىن ءبىلدىرىپ باقتىق. جارىستى باياعىدان بەرى وتكىزىپ كەلە جاتقان جاپون مەن كورەي، ءتىپتى، قىسىق كوز قىتاي دا الاۋ جاعىپ الاۋلاتىپ-جالاۋلاتپاعان كورىنەدى. ءبىز ءۇشىن بۇل دا ابىروي. «ازيادانىڭ وتىن العاش جاقتىق» دەپ كەۋدە كەرۋگە كەرەك تە شىعار. بۇيىرتسا، ازيادا باستالعانشا اتتىلى-جاياۋلى، ءارتىسى مەن اكىمى بار توپ سول الاۋدى الىپ، قازاقستاننىڭ باستى قالالارىن ارالاپ قايتپاق. ارينە، ەلباسىنىڭ «ەرەن ساياساتىن» حالىقتىڭ ميىنا قۇيا تۇسەتىن بۇنداي ءساتتى قۇر جىبەرۋ - «جاعىمپازدار جارىسىنىڭ» مايتالماندارى مەن جارىستىڭ جازىلماعان ەرەجەسىنە قايشى بولارى داۋسىز.

قۇدايعا ءتاۋبا، ەكپىندەپ ءجۇرىپ ەقىۇ-عا دا توراعا بولدىق. اتاعىمىز تاۋداي. باتىستىڭ وزىنە باستاماشى بولىپ، بارىمىزدى كورسەتتىك. ءبارى ماقتاپ، ءبارى دەيمىز-اۋ، ءوزىمىزدى ءوزىمىز ماقتاپ ماسايراپ جاتىرمىز. ءيا، ول وتكەن جىلدىڭ جاراپازانى. «بىتكەن ىسكە سىنشى كوپ دەگەن». ءوتتى، كەتتى...

سونىمەن، قۇلاعى قالقيعان قويان جىلىندا دا جارعاق قۇلاعىمىزدىڭ جاستىققا تيەر ءتۇرى كورىنبەيدى. اتتانداتىپ اق ازيادا كەلىپ قالدى. كەشە عانا ارابتار جاقتان الاۋدى الىپ جەتتىك. ايتپاقشى، بۇل جولى دا باسقالاردان بولمىس-ءبىتىمىمىزدىڭ بولەك ەكەنىن ءبىلدىرىپ باقتىق. جارىستى باياعىدان بەرى وتكىزىپ كەلە جاتقان جاپون مەن كورەي، ءتىپتى، قىسىق كوز قىتاي دا الاۋ جاعىپ الاۋلاتىپ-جالاۋلاتپاعان كورىنەدى. ءبىز ءۇشىن بۇل دا ابىروي. «ازيادانىڭ وتىن العاش جاقتىق» دەپ كەۋدە كەرۋگە كەرەك تە شىعار. بۇيىرتسا، ازيادا باستالعانشا اتتىلى-جاياۋلى، ءارتىسى مەن اكىمى بار توپ سول الاۋدى الىپ، قازاقستاننىڭ باستى قالالارىن ارالاپ قايتپاق. ارينە، ەلباسىنىڭ «ەرەن ساياساتىن» حالىقتىڭ ميىنا قۇيا تۇسەتىن بۇنداي ءساتتى قۇر جىبەرۋ - «جاعىمپازدار جارىسىنىڭ» مايتالماندارى مەن جارىستىڭ جازىلماعان ەرەجەسىنە قايشى بولارى داۋسىز.

ارينە، بۇنداي «قويىلىمداردى» حالىقتىڭ قانىنا ءسىڭدىرىپ جىبەرگەلى قاشان. نەگىزى، باعانادان بەرگى ايتپاعىمىز - وسىنداي «دۋ-شوۋلارمەن» جۇرتتىڭ باسى «داڭ» بولىپ جاتقاندا، كورپە استىنان سۋماڭداعان سۋىق قولشا باعانىڭ سۇمدىق كوتەرىلىپ سالا بەرەتىنى. بۇعان تابيعي مونوپوليالاردى رەتتەۋ اگەنتتىگىنىڭ توراعاسى نۇرلان الدابەرگەنوۆ مىرزانىڭ الداماي ايتقان سوزدەرى كۋا. ارينە، الدابەرگەنوۆ ايتپاسا دا باعانىڭ الدەقاشان ايقاي سالىپ تۇرعانى ايدان-انىق. بىراق، قانشا دەگەنمەن «اق جاعالىنىڭ» اۋزىنىڭ «دۋاسى» بار عوي. سونىمەن، نۇراعاڭ اگەنتتىكتىڭ كەزەكتى القا ماجىلىسىندە ەلدەگى جىلۋ مەن سۋدىڭ باعاسى 12 پايىزعا قىمباتتايتىنىن قىمسىنباي جاريالادى. ال، رەسپۋبليكامىزدىڭ 11 ايماعىندا جارىققا تولەنەتىن اقشا جاعانى جىرتۋعا دايىن. جاڭا قۇن بويىنشا الماتىلىق اعايىن جارىق ءۇشىن 17 پايىز ارتىق تولەسە، استانالىقتاردىڭ ايىپتى بولعانى سونداي، بىردەن 41 پايىزدى كورسەتىپ قيقۋلعان باعا باسسالدى بايعۇستاردى. ازىق-تۇلىكتىڭ كۇن سايىن قۇبىلىپ، اپتا سايىن ار-ۇياتتان ايىرىلىپ جاتقان باعاسىن ايتپاي-اق قويدىق. دەسە دە، جانعا باتقان جاعارمايدىڭ باعاسى حالىقتى قان جىلاتىپ تۇر. ويتكەنى، بۇعان بىردەن-ءبىر كىنالى - كەدەندىك وداق كورىنەدى. سەبەبى، ورىستىڭ ماسكۋىندە اي-92 ماركالى بەنزيننىڭ باعاسى 122 تەڭگە كولەمىندە. ال، الگى كەدەن وداعىنىڭ تالاپتارىنا ساي ونىڭ قۇرامىنا كىرەتىن ەلدەردە باعا سايكەس بولۋى كەرەك. ول ءۇشىن قازاقتار جانارمايدىڭ باعاسىن قىمباتتاتۋى ءتيىس. جانارماي قىمباتتاعان سوڭ ەسەلەنە تۇسەتىن جول-كولىك باعاسىنا بارىڭدى سايلاي بەر. جىلۋ مەن سۋ قىمباتتادى دەگەن سوڭ وزگە دە قىزمەت كورسەتۋ تۇرلەرى قاراپ قالمايتىنى انىق. ازىق-تۇلىك پەن باسقا دا تۇتىنۋ بۇيىمدارىن قۋ ءىشىڭىز سەزىپ وتىر. ول قوتىردى قاسىساق قاندى ءىرىڭ «بۇرق» ەتەدى...

وسىندايدا پايىزى ۇستەمەلەنگەن جالاقىعا جىنىڭ كەلەدى. زەينەتاقى مەن شاكىرتاقىنىڭ دا شاڭىن شىعارساڭ شىركىن!.. قۇداي-اۋ، ءوزى ءبىر جىلدا  قايىرشىعا قالتىراپ تاستاعان تەڭگەدەي تام-تۇمداعان تيىننىڭ سىلدىرى ەستىلسە بولدى، باعا دەگەن سۇمىراي سۇعاناق تۇمسىعىن سۇيرەتىپ جەتىپ كەلەدى. سول سۇمپايى تۇمسىقتىڭ بيلىكتەگى شەنەۋنىكتەرگە نەسىمەن جاعاتىنىن قايدام!؟ ءماسىموۆ باستاعان باسشىلار حالىقتىڭ ءبۇيىرىن تەسكەن باعاعا «تەك» دەمەيدى. ەسەسىنە سۇلۋ مۇرتتارىن سىپايى سىلاپ قويىپ، سۇمپايى تۇمسىقپەن اۋىز جالاسىپ كەتە بارادى. دەسە دە، «قۇدايعا شۇكىر دەۋ كەرەك، قىرعىزدارعا قاراعاندا» (بۇل شەنەۋنىكتەردىڭ ءسۇيىپ ايتاتىن ءسوزى). بۇيىرتسا، كەدەننىڭ كومەگىمەن الەمدەگى ەڭ قىمبات قالا ماسكەۋدىڭ دە مارەسىنە جەتەرمىز. ءيا، بارىنە جەتۋ كەرەك. كەدەننىڭ ارقاسىندا كولىك تە قىمبات، بورىك تە قىمبات، ءبارى، ءبارى قىمبات. ءيا، قىرعىز باۋىرعا كۇلەمىز. ولاردى دا قىرىق پىشاق قىلعان وسى قىمباتشىلىق، كەدەيشىلىك پەن تەڭسىزدىك ەمەس پە ەدى؟.. جارىق قىرىق ءبىر پايىز ەمەس، قىرىق مىڭ پايىزعا كوتەرىلسە دە مايلانعان قارا مۇرتتاردى بالتا شاپپاس. ال، قاراپايىم حالىق، انىعىندا، قاعاجۋ كورۋمەن كۇنى وتكەن قازاق قايتپەك!؟

بيۋدجەتتەن بولىنگەن ميللياردتارعا جوندەلمەيتىن كوممۋنالدىق جىرتىق-تەسىك جۇرتتىڭ اۋزىنان جىرعان اقشاعا بۇتىندەلە قالار دەيمىسىڭ.  بويتە بەرسە، بار تاپقانى كۇندەلىكتى كەرەگىنەن اسپايتىن كەدەيدىڭ ىزا-كەگى كەڭىردەگىنە كەپتەلەتىنى بەلگىلى. ال كەك كەرنەگەن جەردە «جالاقىنى وسىردىك، كەدەن وداعى، رەفەرەندۋم» دەگەن اڭىزدارمەن ەشكىمدى الدارقاتا المايسىڭ.

قىسقاسى، قويان جىلىندا قىمباتشىلىق تاعى قىلبۇراۋىن سالدى. قىسىپ بارادى قوس وكپەدەن. ءبارى قىمباتتاپ جاتىر. ەسەسىنە قازاقتىڭ مۇددەسى تىم ارزان. ويتكەنى ول ەشكىمگە كەرەك ەمەس. قازاقتىڭ وزىنە دە. سەبەبى - جۇيە قازاققا قازاقتىڭ مۇددەسىن ەمەس، ءبىر كۇنگى قارنىنىڭ توقتىعىن عانا ويلاتاتىن تاسىلمەن توعىشارلىققا ابدەن باتىرىپ بارادى...

«اباي-اقپارات»

 

 

0 پىكىر

ۇزدىك ماتەريالدار

سىني-ەسسە

«تالاسبەك سىيلىعى»: تالقاندالعان تالعام...

اباي ماۋقاراۇلى 1472
بىلگەنگە مارجان

«شىعىس تۇركىستان مەملەكەتى بەيبىت تۇردە جوعالدى»

ءالىمجان ءاشىمۇلى 3248
ءبىرتۋار

شوقاننىڭ ءازىل-سىقاقتارى

باعدات اقىلبەكوۆ 5435