مۇحتار شاحانوۆ. مۇسىرەپوۆ جانە باسقالار
«جالىن» جۋرنالىنىڭ 2004-ءنشى جىلعى ءنومىرى بەسىنشى سانىنا جاريالانعان مۇحتار شاحانوۆتىڭ «جەلتوقسان اناتومياسى» دەرەكتى رومانىنىڭ كەزەكتى ءبىر تاراۋىنداعى «مۇسىرەپوۆ جانە باسقالار» دەگەن بولىگىندە قازاق ادەبيەتىنىڭ تاۋ تۇلعالارىنىڭ ءبىرى، ايگىلى جازۋشى عابيت مۇسىرەپوۆتىڭ 1931-1933-ءنشى جىلدارداعى جاپپاي اشارشىلىق كەزىندەگى قاسىرەتتى قازاقتىڭ ءحالىن جوعارىعا جەتكىزگەن تاريحتاعى «بەسەۋدىڭ حاتى» اتالعان حاتتى جازعانداردىڭ ءبىرى بولعانىن جانە قازاق اڭگىمەسىنىڭ اتاسى اتانعان بەيىمبەت مايلين «حالىق جاۋى» دەگەن جالامەن ۇستالعان شاقتا شىرىلداپ اراشا تۇسكەنى باياندالا كەلىپ، عابەڭنىڭ وسى ەكى ءىسى باسىن ولىمگە تىككەن ەرلىك دەپ باعالانعان. بىزدە وقىرمان رەتىندە اۆتورعا تولىق قوسىلامىز!
رەپرەسسيا جىلدارىندا قازاقتىڭ باس كوتەرەر سانالى ازاماتتارىن قىناداي قىرىپ جاتقان تۇستا عابەڭدى قارالاعان، سول ارقىلى قازاق ساناسىنىڭ جاس بۋىنىنا دەيىن ورىپ جىبەرمەك بولعان قانقۇيلى سوۆەت وكىمەتىنىڭ سۇرقيا ساياساتىنىڭ ءبىر بەتىن دالەلدەيتىن تاريحي قۇجاتتى مۇحتار شاحانوۆ ءوز دەرەكتى رومانىندا كەلتىرىپتى. بۇگىنگى قازاق زيالىسىنا عابەڭدەردىڭ كوزسىز ەرلىكتەرى مەن ازاماتتىق ۇستانىمى ۇلگى بولسىن جانە سوۆەت وكىمەتىنىڭ قازاققا جاساعان وراسان زور قياناتى جاس بالالار جادىندا تاريح بولىپ جاتتالسىن دەگەن نيەتپەن دەرەكتى رومانداعى قۇجاتتى ۇسىنىپ وتىرمىز.
«اباي-اقپارات»
«جالىن» جۋرنالىنىڭ 2004-ءنشى جىلعى ءنومىرى بەسىنشى سانىنا جاريالانعان مۇحتار شاحانوۆتىڭ «جەلتوقسان اناتومياسى» دەرەكتى رومانىنىڭ كەزەكتى ءبىر تاراۋىنداعى «مۇسىرەپوۆ جانە باسقالار» دەگەن بولىگىندە قازاق ادەبيەتىنىڭ تاۋ تۇلعالارىنىڭ ءبىرى، ايگىلى جازۋشى عابيت مۇسىرەپوۆتىڭ 1931-1933-ءنشى جىلدارداعى جاپپاي اشارشىلىق كەزىندەگى قاسىرەتتى قازاقتىڭ ءحالىن جوعارىعا جەتكىزگەن تاريحتاعى «بەسەۋدىڭ حاتى» اتالعان حاتتى جازعانداردىڭ ءبىرى بولعانىن جانە قازاق اڭگىمەسىنىڭ اتاسى اتانعان بەيىمبەت مايلين «حالىق جاۋى» دەگەن جالامەن ۇستالعان شاقتا شىرىلداپ اراشا تۇسكەنى باياندالا كەلىپ، عابەڭنىڭ وسى ەكى ءىسى باسىن ولىمگە تىككەن ەرلىك دەپ باعالانعان. بىزدە وقىرمان رەتىندە اۆتورعا تولىق قوسىلامىز!
رەپرەسسيا جىلدارىندا قازاقتىڭ باس كوتەرەر سانالى ازاماتتارىن قىناداي قىرىپ جاتقان تۇستا عابەڭدى قارالاعان، سول ارقىلى قازاق ساناسىنىڭ جاس بۋىنىنا دەيىن ورىپ جىبەرمەك بولعان قانقۇيلى سوۆەت وكىمەتىنىڭ سۇرقيا ساياساتىنىڭ ءبىر بەتىن دالەلدەيتىن تاريحي قۇجاتتى مۇحتار شاحانوۆ ءوز دەرەكتى رومانىندا كەلتىرىپتى. بۇگىنگى قازاق زيالىسىنا عابەڭدەردىڭ كوزسىز ەرلىكتەرى مەن ازاماتتىق ۇستانىمى ۇلگى بولسىن جانە سوۆەت وكىمەتىنىڭ قازاققا جاساعان وراسان زور قياناتى جاس بالالار جادىندا تاريح بولىپ جاتتالسىن دەگەن نيەتپەن دەرەكتى رومانداعى قۇجاتتى ۇسىنىپ وتىرمىز.
«اباي-اقپارات»
«ناق سول عابەڭ قايتار قىستىڭ كوكتەمىندە، قادىر تۇتاتىن قالامداس اعام سافۋان شايمەردەنوۆ مۇسىرەپوۆ تۋرالى سوناۋ ىلمىعايىپ زاماندا جاريالانعان، ءار سويلەمىنەن ءولىم ىزعىرىعى سەزىلگەن، بۇگىندە ساقالدى تاريحقا اينالعان ماقالانىڭ كوشىرمەسىن بەرگەن-ءدى:
«ۆ پارتينوي ورگانيزاتسي سويۋزا پيساتەلەي
دۆا-تري مەسياتسا نازاد ۆ رەسپۋبليكانسكوي پەچاتي پوياۆيليس ستاتي، رازوبلاچايۋششيە ناتسيونال-فاشيستسكۋيۋ اگەنتۋرۋ، ورۋدوۆاۆشۋيۋ ۆ سويۋزە سوۆەتسكيح پيساتەلەي كازاحستانا. پيساتەل كوممۋنيست گابيت مۋسرەپوۆ، بىۆشي ۆ تو ۆرەميا زاۆەدۋيۋششيم كۋلتپروسۆەتوتدەلوم تسك كپ (ب)ك، بيل سەبيا گرۋد، زاۆەريايا توگدا پارتينۋيۋ گرۋپپۋ پراۆلەنيا سويۋزا سوۆەتسكيح پيساتەلەي كازاحستانا ۆ توم، چتو ون نەسەت پولنۋيۋ وتۆەتستۆەننوست ي رۋچاەتسيا زا پوليتيچەسكۋيۋ بلاگونادەجنوست سۆوەگو سواۆتورا بەيمبەتا مايلينا.
ب. مايلين رازوبلاچەن كاك پودلىي پرەداتەل رودينى، كاك ودين يز سوۋچاستنيكوۆ ناتسيونال-فاشيستسكوي باندى.
ەتوت فاكت، ا تاكجە ۆسيا گنيلايا پوليتيچەسكايا پوزيتسيا مۋسرەپوۆا، پوكرىۆاۆشەگو ۆ تەچەنيە دولگوگو ۆرەمەني زاكلياتىح ۆراگوۆ نارودا، ورۋدوۆاۆشيح ۆ سويۋزە پيساتەلەي، ياۆيليس پرەدمەتوم وبسۋجدەنيا نا پوسلەدنەم سوبراني پەرۆيچنوي پارتورگانيزاتسي سويۋزا پيساتەلەي.
سوبرانيە پوستانوۆيلو ۆىرازيت پوليتيچەسكوە نەدوۆەريە مۋسرەپوۆۋ. نو تاك كاك ون ەششە سوستويت نا ۋچەتە ۆ پەرۆيچنوي پارتورگانيزاتسي تسك كپ (ب)ك، سوبرانيە پوستانوۆيلو پروسيت پارتورگانيزاتسيۋ وبسۋديت ۆوپروس و پارتينوستي مۋسرەپوۆا».
«كازاحستانسكايا پراۆدا» 11.09. 1937 گ.»
گازەت حابارىنىڭ كوشىرمەسىن عابەڭنىڭ وزىنە كورسەتىپ ەدىم: «پاراساتى مەن پەندەلىگى ەگىز ءبىزدىڭ ورتانىڭ سول كەزگى ءبىر كورىنىسى عوي»، - دەپ جىميدى دا قويدى».
«جالىن» جۋرنالى, №5, 2004 جىل
