كەشە ەڭبەك جانە حالىقتى الەۋمەتتىك قورعاۋ ءمينيسترى مادينا ابىلقاسىموۆا  سولتۇستىك قازاقستان وبلىسىندا بولاشاعى جوق 40 قا جۋىق اۋىل جويىلاتىنىن مالىمدەدى.

ءمينيستردىڭ ايتۋىنشا، سولتۇستىك قازاقستان وبلىسى تىم ۇلكەن. جانە، ارقايسىندا 50-دەن اسا تۇرعىنى بار 100-دەن استام ەلدىمەكەن بار ەكەن. سول شاعىن ەلدى-مەكەندەردى ءىرى اۋىلدارعا قوسۋ ارقىلى بيۋدجەتتىك شىعىنداردى ۇنەمدەۋگە بولاتىنىن ايتتى.

ءيا، قازىر اۋىلداعى جاپپاي جۇمىسسىزدىق جاستاردى قالاعا كەلۋگە ماجبۇرلەيدى. ال، جاستار كەتكەن سوڭ، اۋىلداعى تىرشىلىك تە باسەڭدەيتىنى بەلگىلى.  تاۋەلسىزدىك العان جىلداردان بەرى ەلىمىزدە بىرنەشە اۋىلداردىڭ بولاشاعى جوق دەپ تانىلعان. ماسەلەن، باتىس قازاقستان وبلىسىندا  2003 جىلى 47 اۋىلدىڭ “بولاشاعى جوق” بولسا، ۋاقىت وتە كەلە ول اۋىلداردىڭ سانى 52-گە جەتكەن. ال، 2015 جىلى اقتوبە وبلىسىنداعى بوگەتكول، تاسقوجا  جانە قازاقستان اۋىلدارى كارتادان جويىلعان. سوندا اۋىلداردىڭ احۋالىن وڭالتامىز دەگەن كەشەندى شارالاردىڭ ەش ناتيجە بەرمەگەنى مە؟

ال، شىعىس قازاقستاندا وسى ۋاقىتقا دەيىن 69 اۋىل مەن ەلدى-مەكەن قاڭىراپ بوس قالعان. قازىر ودان دا كوپ بولۋى مۇمكىن.

جالپى، قازىر ەلىمىزدە 7 مىڭعا جۋىق اۋىل بار ەكەن. ولاردى ۇكىمەت “بولاشاعى بار”، “جاعدايى ورتاشا” جانە “بولاشاعى جوق” دەپ ءۇش ساناتقا بولگەن.  ارينە، “بولاشاعى جوق” دەگەن اسا اۋىر ءسوز. بىراق، بۇگىندە ەلىمىزدە 1500 اۋىلعا وسىنداي قارا تاڭبا باسىلعان.

كورشىمىز رەسەيدەن ءبىر مىسال. 2016 جىلى پرەمەر-مينيستر د.مەدۆەدەۆ حالىقتى شەكارا ماڭىنداعى ايماقتارعا قونىستاندىرۋ تۋرالى ارنايى قاۋلى قابىلدايدى. جانە جۋرناليستەرگە بەرگەن سۇحباتىندا “رەسەيدە قاراۋسىز قالعان بىردە-ءبىر ەلدىمەكەن بولماۋى ءتيىس. كورشىلەس قازاقستاننان كەلەتىن ورىستار شەكارا بويىنداعى اۋىلدارعا قونىستانادى” دەگەن.

ال، وڭتۇستىكتەگى كورشىمىز وزبەكستاندا  اۋىلدارعا قاتىستى “بولاشاعى جوق ” دەگەن ۇعىم مۇلدە كەزدەسپەيتىن كورىنەدى.

بىزدە اۋىلداردىڭ ءال-اۋقاتىن ارتتىرۋعا تىرىستىق. ءتىپتى، مەملەكەتتىك باعدارلامالار  دا  قابىلداندى. بىراق، ودان ناتيجەنىڭ شامالى بولعانىن كورىپ وتىرمىز.

ءتىپتى، بولاشاعى بار دەگەن اۋىلداردىڭ كەيبىرى جارىق پەن سۋعا، جول مەن الەۋمەتتىك نىساندارعا مۇقتاج بولىپ وتىرعانى ايتىلىپ تا، جازىلىپ تا جاتىر. باسقا وڭىرلەردى بىلاي قويعاندا، مۇنداي اۋىلدار الماتى مەن استانانىڭ توڭىرەگىنەن دە كوپ كەزدەسەدى.

قورىتا كەلگەندە، ەلىمىزدەگى 1500 اۋىلدىڭ كەلەشەگى كۇماندى دەدىك. دەمەك، ەندى ول جەرلەرگە ۇكىمەت نازار اۋدارمايدى. بىراق، ەل كەتكەنمەن جەر قالادى عوي. سونداعى جەردىڭ تاعدىرى نە بولماق؟  ول جەرلەر جەكەمەنشىككە ساتىلىپ، لاتيفۋنديستەردىڭ  “يگىلىگىنە” اينالماي ما؟

نۇربيكە بەكسۇلتانقىزى

Abai.kz