قازىرگى تاڭدا قازاقستاندا 674 مىڭنان استام مۇگەدەك تۇرادى. مۇگەدەكتەر مەن ولارعا كۇتىم جاسايتىندارعا رەسپۋبليكالىق بيۋدجەتتەن جاردەماقى قاراستىرىلعان. قازاقستاندا جارىمجان جاندارعا مەملەكەت تاراپىنان تولەنەتىن جاردەماقىنىڭ مولشەرى مەن ولارعا قانداي جاعداي جاسالىپ جاتقانىن جازامىز، بۇگىن.  

قازاقستاندا قانشا مۇگەدەك بار؟

قازىرگى تاڭدا قازاقستاندا 674,2 مىڭ مۇگەدەك تۇرادى. ونىڭ 417,7 مىڭى نەمەسە 62%-ءى – ەڭبەككە قابىلەتتى جاستا، 171,3 مىڭى نەمەسە 25,4%-ءى – زەينەت جاسىندا، 85,1 مىڭى نەمەسە 12,6%-ءى — 18 جاسقا دەيىنگى بالالار.

سوڭعى بەس جىلدا مۇگەدەكتىگى بار ادامداردىڭ سانى 7,5%-كە كوبەيگەن.

ەرەسەكتەر اراسىندا مۇگەدەكتىكتىڭ كەڭ تاراۋىنىڭ نەگىزگى سەبەپتەرى:

*قان اينالىم جۇيەسى اۋرۋلارى;

*ونكولوگيالىق اۋرۋلار;

*جاراقات.

سوڭعى جىلدارى قازاقستاندا بالالار مۇگەدەكتىگى ءورشىپ بارادى.

نەگىزگى سەبەپتەرى:

*تۋا بىتكەن انوماليا;

*جۇيكە جۇيەسى اۋرۋلارى;

*پسيحيكالىق اۋىتقۋلار.

مۇگەدەكتەر مەن ولارعا كۇتىم جاسايتىندارعا تولەنەتىن جاردەماقى

بالاعا بەرىلەتىن جاردەماقى: كىمگە، قالاي جانە قانشا تولەنەدى؟

قازاقستاندا مۇگەدەكتەر مەن ولارعا كۇتىم جاسايتىندارعا رەسپۋبليكالىق بيۋدجەتتەن جاردەماقى قاراستىرىلعان.

مۇگەدەكتىگى بويىنشا مەملەكەتتiك الەۋمەتتiك جاردەماقىنىڭ مولشەرى مۇگەدەكتىك توبىنا، اۋرۋ سەبەبىنە جانە ەڭ تومەنگى كۇنكورىس دەڭگەيىنىڭ شاماسىنا بايلانىستى بەلگىلەنەدى. ەڭ تومەنگى كۇنكورىس شەگىنىڭ وسۋىنە قاراي جاردەماقى مولشەرى دە جىل سايىن ۇلعايىپ وتىرادى.

وسى جىلدىڭ 1 قازانىنداعى مالىمەت بويىنشا، قازىر 508 700 ادام مەملەكەتتىك الەۋمەتتىك جاردەماقى الادى.

مۇگەدەكتىگى بويىنشا بەرىلەتىن مەملەكەتتiك الەۋمەتتiك جاردەماقىنىڭ مولشەرى ەڭ تومەنگى كۇنكورىس شەگىن ءتيىستى كوەففيتسيەنتكە كوبەيتۋ ارقىلى ەسەپتەلەدى. قازىر ەلىمىزدە ەڭ تومەنگى كۇنكورىس دەڭگەيى – 28 284 تەڭگە.

جالپى جانە كاسىبي اۋرۋلاردان، ەڭبەكتە مەرتiگۋدەن مۇگەدەك بولعاندارعا:

*I توپ – 54 306 تەڭگە (1,92 كوەف)

*II توپ – 43 275 تەڭگە (1,53)

*III توپ – 29 416 تەڭگە (1,04)

ون التى جاسقا دەيىنگى مۇگەدەك بالالارعا – 39 598 تەڭگە (1,4)

بالا كەزىنەن بەرى مۇگەدەك جاندارعا:

*I توپ – 54 306 تەڭگە (1,92)

*II توپ – 44 972 تەڭگە (1,59)

*III توپ – 33 941 تەڭگە (1,20)

بيىل 1 شىلدەدەن باستاپ مەملەكەت باسشىسىنىڭ تاپسىرماسىمەن كامەلەتكە تولعان، بالا كەزىنەن ءبىرىنشى توپتاعى مۇگەدەكتەردى باعىپ وتىرعان اتا-انالارعا نەمەسە ولاردىڭ قامقورشىلارىنا قوسىمشا مەملەكەتتىك جاردەماقى تولەنەدى. بۇگىنگى كۇنى اتالعان جاردەماقى 10 مىڭ وتباسىعا تاعايىندالدى، ونىڭ مولشەرى – 29 699  تەڭگە.

جالپى، بيىل مۇگەدەكتىگى بار ادامداردى الەۋمەتتىك قامسىزداندىرۋ مەن ولارعا كومەك كورسەتۋگە 302,8 ميلليارد تەڭگە قاراستىرىلعان.

مۇگەدەكتەرگە قانداي جاعداي جاسالىپ جاتىر؟

*2010 جىلدان باستاپ ءبىرىنشى، ەكىنشى توپتاعى، وزدىگىنەن قوزعالا المايتىن، ارباعا تاڭىلعان مۇگەدەكتەرگە كومەك رەتىندە "ينۆاتاكسي" قىزمەتى ەنگىزىلدى. قازىرگى تاڭدا ينۆاتاكسي قىزمەتى پاركىندە مۇگەدەكتەردى تاسۋ ءۇشىن ارنايى جابدىقتالعان 280-نەن استام كولىك بار. "ينۆاتاكسي" مۇگەدەكتەردى جۇمىس نەمەسە وقۋ ورنىنا، مەديتسينالىق مەكەمەلەرگە، الەۋمەتتىك سالا نىساندارىنا، اۋەجايلار مەن تەمىرجول، اۆتوۆوكزالدارعا جانە تاعى باسقا ورىندارعا جەتكىزەدى;

* جۇمىس بەرۋشىلەردى مۇگەدەكتەردى جۇمىسقا الۋعا ىنتالاندىرۋ ءۇشىن بيىلدان باستاپ جۇمىس بەرۋشىلەردىڭ مۇگەدەكتىگى بار ادامدار ءۇشىن ارنايى جۇمىس ورىندارىن جابدىقتاۋعا جۇمساعان شىعىندارى سۋبسيديالانادى;

*جەرگىلىكتى اتقارۋشى ورگاندار (اكىمدىكتەر) اۋىر، زياندى، قاۋىپتى ەڭبەك جاعدايلارى بار جۇمىس ورىندارىن ەسەپكە الماي، مۇگەدەكتەر ءۇشىن جۇمىس ورىندارى سانىنىڭ 2-4 پروتسەنتى مولشەرىندە جۇمىس ورىندارىنىڭ كۆوتاسىن بەلگىلەيدى;

* جەكە كاسىپكەرلىكتى، شاعىن جانە ورتا بيزنەستى دامىتۋ ارقىلى مۇگەدەكتەر ءۇشىن قوسىمشا جۇمىس ورىندارى، الەۋمەتتىك جۇمىس ورىندارى قۇرىلۋدا;

*26 وڭىرلىك تەلەارنادا جاڭالىقتار سۋردو-اۋدارمامەن قامتاماسىز ەتىلگەن;

*مۇگەدەكتەردى مىندەتتى گيگيەنالىق قۇرالدارمەن قامتاماسىز ەتۋ نورماسى ەكى ەسە (360-تان 730 داناعا دەيىن) ۇلعايتىلدى;

*ەستۋ قابىلەتى ناشار 4 مىڭ ادام ءۇشىن ىمداۋ ءتىلى مامانىنىڭ قىزمەت كورسەتۋ ۋاقىتى ەكى ەسەگە (30 ساعاتتان 60 ساعاتقا) ءوستى;

*مۇگەدەكتىگى بار 55,2 مىڭنان استام ادامدى قازىرگى زامانعى گادجەتتەرمەن قامتاماسىز ەتۋ ءۇشىن وڭالتۋدىڭ تەحنيكالىق قۇرالدارىنىڭ تىزبەسى 32-دەن 55-كە دەيىن كەڭەيتىلدى;

*الەۋمەتتىك قىزمەتتەر پورتالىن ەنگىزۋ جۇمىسى باستالدى. پورتال مۇگەدەكتەرگە وڭالتۋ قىزمەتى مەن قۇرالدارىن جەتكىزۋشىلەردى ءوز بەتىنشە تاڭداۋ مۇمكىندىگىن ۇسىنادى; *مۇگەدەكتەر كەز كەلگەن مەديتسينالىق ۇيىمدا امبۋلاتورلىق جانە ستاتسيونارلىق كومەك الۋعا قۇقىلى;

ءبىلىم سالاسىنداعى مۇگەدەك بالالارعا جاسالاتىن جەڭىلدىكتەر

قازاقستاندا مۇگەدەك بالالار باسقا بالالارمەن بىردەي ءبىلىم الۋعا قۇقىلى.

قازىرگى تاڭدا بالاباقشالاردا ەرەكشە ءبىلىم بەرۋگە قاجەتتىلىگى  بار 27 مىڭعا جۋىق ءبۇلدىرشىن تاربيە الۋدا. ونىڭ 1000-نان استامى – ينكليۋزيۆتى بالالار.

مەكتەپتەردە ەرەكشە ءبىلىم بەرۋگە قاجەتتىلىگى بار 63 مىڭنان استام بالا وقىپ ءجۇر. ولاردىڭ 27 مىڭى ينكليۋزيۆتى فورماتتا وقيدى.

تەحنيكالىق جانە كاسىپتىك ءبىلىم بەرۋ سالاسىندا 2500-دەن استام بالا ءبىلىم الۋدا.

ء*بىلىم جانە عىلىم مينيسترلىگى مۇگەدەك بالالار ءۇشىن 68 ماماندىق بويىنشا ارنايى باعدارلامالار ازىرلەمەكشى. بيىل 20 ماماندىق بويىنشا جۇمىستار باستالىپ كەتتى.

*مەكتەپتەر مەن كوللەدجدەرگە جان باسىنا قارجىلاندىرۋ ادىستەمەسىنە ەرەكشە ءبىلىم بەرۋگە قاجەتتىلىگى بار بالالار ءۇشىن ەكى ەسە تولەنەتىن كوەففيتسيەنت قاراستىرىلعان.

*ەلىمىزدىڭ 17 جوعارى وقۋ ورنىندا دەفەكتولوگيا ماماندىعى بويىنشا باكالاۆرياتقا گرانت سانى 250-دەن 400-گە دەيىن كوبەيدى. العاش رەت ماگيستراتۋراعا 110, دوكتورانتۋراعا 30 ورىن ءبولىنىپ وتىر.

*بارلىق پەداگوگيكالىق ماماندىقتار بويىنشا ينكليۋزيۆتى ءبىلىم بەرۋ ءپانى – مىندەتتى.

*العاش رەت پەداگوگيكالىق كوللەدجدەردە كوررەكتسيالىق دەنە شىنىقتىرۋ مۇعالىمى مەن مەكتەپكە دەيىنگى لوگوپەد كۆاليفيكاتسيالارى ەنگىزىلىپ، وسى جىلى وقىتۋ باستالدى. قازاقستاندا بۇعان دەيىن ونداي ماماندار بولماعان.

*تەحنيكالىق، كاسىپتىك جانە جوعارى ءبىلىم بەرۋ ۇيىمدارىندا I, II توپتاعى جانە بالا كەزىنەن مۇگەدەك بالالارعا ءبىر پايىزدىق قابىلداۋ كۆوتاسى ارقىلى گرانتتار قاراستىرىلعان.

*كورۋ، ەستۋ قابىلەتى بۇزىلعان بالالار جوعارعى مەملەكەتتىك شاكىرتاقى الۋعا قۇقىلى.

Abai.kz