بيىلعى جىلدىڭ 18 ساۋىرىندە الماتى قالاسىندا ۇلت جاناشىرى، «جۇماداعى جۇزدەسۋ» گازەتىنىڭ باس رەداكتورى قاجىمۇقان عابدوللانىڭ ۇيىمداستىرۋىمەن ەلدىڭ ەرتەڭىن ويلاپ، ۇلتتىڭ ءۇمىتىن ۇكىلەگەن قازاق ازاماتتارىنىڭ ءبىر توبى باس قوستى.

قازاق ۇلتى مەن ەلىنىڭ كەلەشەگى تۋرالى اششى دا اشىق اڭگىمە قوزعالعان وسى وتىرىستا، ەڭ الدىمەن، قابىرعالى قازاقتى بىرلىككە شاقىراتىن رەسپۋبليكالىق ۇيىمنىڭ قاجەتتىگى، ۇلتىمىزدىڭ تاعدىرىن ءدۇيىم ەل بولىپ ويلاساتىن ۋاقىتتىڭ جەتكەندىگى كەڭىنەن تىلگە تيەك ەتىلىپ، ناتيجەسىندە «قازاق ەلى» حالىقتىق قوزعالىسى قۇرىلدى.

كەلەلى جيىلىستىڭ ۇيىتقىسى ءھام ۇيىمداستىرۋشىسى بولعان قاجىمۇقان عابدوللامەن جاڭا ۇيىمنىڭ ماقسات-مۇددەلەرىنە تەرەڭىرەك توقتالعان اڭگىمە-دۇكەن قۇردىق.

- قاجەكە، وسىدان ءبىرشاما ۋاقىت بۇرىن ءسىز باتىس وڭىرىندە «قازاق قۇرىلتايىن وتكىزەمىن» دەپ، ءدۇيىم ەلدى دۇركىرەتىپ، بۇل شاپقىننىڭ اقىرى پارلامەنتتى شارپىپ ەدى. ءتىپتى، بيلىك «كىشى ءجۇز بولىنگەلى جاتىر» دەگەن سىڭايدا بايبالاپ سالىپ، ءماجىلىسشى ءۋاليحان قاليجان ۇلتتىق قاۋىپسىزدىك كوميتەتىنىڭ باسشىسىنا وسى ماسەلەنى ەگجەي-تەگجەيلى تەكسەرۋدى تاپسىرىپ، دەپۋتاتتىق ساۋال جولداعان بولاتىن.

مۇنىڭ ءوزى، مەنىڭشە، اقوردانىڭ شىرت ۇيقىسىنان شوشىپ ويانىپ، شۇعىل پرەزيدەنت سايلاۋىن وتكىزىپ جىبەرۋىنە تۇرتكى دە بولعان سياقتى. قازىر ەسكى مەملەكەت باسشىسىن جاڭالاپ، قىزمەت مەرزىمىن سوزدىرىپ الدىق. ءسىزدىڭ ەندىگى ەكپىنىڭىز: «جاۋ كەتكەن سوڭ، قىلىشىڭدى تاسقا شاپتىڭ» كەرى ەمەس پە؟

بيىلعى جىلدىڭ 18 ساۋىرىندە الماتى قالاسىندا ۇلت جاناشىرى، «جۇماداعى جۇزدەسۋ» گازەتىنىڭ باس رەداكتورى قاجىمۇقان عابدوللانىڭ ۇيىمداستىرۋىمەن ەلدىڭ ەرتەڭىن ويلاپ، ۇلتتىڭ ءۇمىتىن ۇكىلەگەن قازاق ازاماتتارىنىڭ ءبىر توبى باس قوستى.

قازاق ۇلتى مەن ەلىنىڭ كەلەشەگى تۋرالى اششى دا اشىق اڭگىمە قوزعالعان وسى وتىرىستا، ەڭ الدىمەن، قابىرعالى قازاقتى بىرلىككە شاقىراتىن رەسپۋبليكالىق ۇيىمنىڭ قاجەتتىگى، ۇلتىمىزدىڭ تاعدىرىن ءدۇيىم ەل بولىپ ويلاساتىن ۋاقىتتىڭ جەتكەندىگى كەڭىنەن تىلگە تيەك ەتىلىپ، ناتيجەسىندە «قازاق ەلى» حالىقتىق قوزعالىسى قۇرىلدى.

كەلەلى جيىلىستىڭ ۇيىتقىسى ءھام ۇيىمداستىرۋشىسى بولعان قاجىمۇقان عابدوللامەن جاڭا ۇيىمنىڭ ماقسات-مۇددەلەرىنە تەرەڭىرەك توقتالعان اڭگىمە-دۇكەن قۇردىق.

- قاجەكە، وسىدان ءبىرشاما ۋاقىت بۇرىن ءسىز باتىس وڭىرىندە «قازاق قۇرىلتايىن وتكىزەمىن» دەپ، ءدۇيىم ەلدى دۇركىرەتىپ، بۇل شاپقىننىڭ اقىرى پارلامەنتتى شارپىپ ەدى. ءتىپتى، بيلىك «كىشى ءجۇز بولىنگەلى جاتىر» دەگەن سىڭايدا بايبالاپ سالىپ، ءماجىلىسشى ءۋاليحان قاليجان ۇلتتىق قاۋىپسىزدىك كوميتەتىنىڭ باسشىسىنا وسى ماسەلەنى ەگجەي-تەگجەيلى تەكسەرۋدى تاپسىرىپ، دەپۋتاتتىق ساۋال جولداعان بولاتىن.

مۇنىڭ ءوزى، مەنىڭشە، اقوردانىڭ شىرت ۇيقىسىنان شوشىپ ويانىپ، شۇعىل پرەزيدەنت سايلاۋىن وتكىزىپ جىبەرۋىنە تۇرتكى دە بولعان سياقتى. قازىر ەسكى مەملەكەت باسشىسىن جاڭالاپ، قىزمەت مەرزىمىن سوزدىرىپ الدىق. ءسىزدىڭ ەندىگى ەكپىنىڭىز: «جاۋ كەتكەن سوڭ، قىلىشىڭدى تاسقا شاپتىڭ» كەرى ەمەس پە؟

- قازىر قازاق دالاسىن ءبىر ەلەس كەزىپ ءجۇر، ول - دەموكراتيا ەلەسى. كەشە عانا پرەزيدەنت سايلاۋى ءوتتى. سوعان ەكىنىڭ ءبىرى قاتىسقان جوق. سەبەبى، بۇگىنگى قازاق ناعىز دەموكراتيا مەن ءادىل سايلاۋعا سەنبەيدى، ونىڭ ەلەسىنە عانا سەنەدى.

تاۋەلسىز ەل بولعانىمىزعا بيىل جيىرما جىل تولادى. بۇل - از ۋاقىت ەمەس: قازاق تىلىندە تازا سويلەۋ ءۇشىن; الەمدىك كەڭىستىكتە ءوز ورىنىمىزدى ءسوز جۇزىندەگى بوس كەۋدەمسوقتىقپەن ەمەس، ناقتىلاپ ءارى مىقتىلاپ بەلگىلەپ الۋ ءۇشىن; شيكىزات بايلىقتارىمىزدى، مىسالى، مۇناي مەن ءتۇرلى-ءتۇستى مەتالداردى وڭدەيتىن زاۋىتتار مەن فابريكالاردى ءوز ەلىمىزدە كوپتەپ سالىپ، ءونىمىن ون، ءجۇز ەسە قىمبات باعامەن ساتۋ ءۇشىن; جالپى، ۇلتتىق قۇندىلىقتارىمىزدى ىقتياتتاپ، تۇگەندەپ الۋ ءۇشىن از ۋاقىت ەمەس.

قازاق: «ءولى رازى بولماي، ءتىرى بايىمايدى» دەپ، بەكەر ايتپاعان. انشەيىندە ورىسپەن كورشىلىگىمىزدى كولدەنەڭ تارتا بەرەمىز، ءىس جۇزىندە وسىناۋ 20 جىلدا، تىم قۇرىسا، كەنەسارى بابامىزدىڭ سانكت-پەتەربۋرگتەگى عازيز باسىن تۋعان توپىراعىنا اكەلىپ، ءباھادۇردىڭ رۋحىن تىنىشتاندىرىپ، قۇران باعىشتاي المادىق.

ال، سىزدەر، قيت ەتسە، ەل ىشىنەن جاۋ ىزدەپ، ءوزى جايباسار، بەيقام، كەڭقولتىق قازاقتىڭ قولتىعىنا سۋ بۇركيسىزدەر.

وسىنداي وسەك-اياڭدى بۇرقىراتۋشىلار قازاقتىڭ جاناشىرلارى ما؟

راس، تاياۋدا پرەزيدەنت سايلاۋى ءوتتى. ەندىگى جەردە: «جاۋ كەتكەن سوڭ، قىلىشىڭدى تاسقا شاپتىڭ» دەگەنىڭىزبەن كىمدى جاۋعا بالاپ وتىرسىز؟..

- بۇل ءسوزدىڭ رەتى عوي. ەگەر كەشەگى سايلاۋ ءادىل وتپەسە، الدىن-الا نەگە قيمىلدامادىڭىزدار دەگەن ەمەۋرىنىمىز ەمەس پە؟

- ءوزىڭىز جاڭا عانا سايلاۋ جايىندا، ءتىپتى، اڭگىمە كوتەرىلمەي تۇرىپ، مەن باتىس وڭىرىندە «قازاق قۇرىلتايىن وتكىزەمىن» دەپ تالپىنعانىمدا، بيلىك ءماجىلىسشى ءۋاليحان قاليجاننىڭ اۋىزىمەن: «كىشى ءجۇز بولىنگەلى جاتىر» دەگەن سىڭايدا بايبالاپ سالعانىن ايتتىڭىز...

سوندىقتان، مەنىڭ تابيعاتىمنىڭ ءوزى جوق جەردەن جاۋ ىزدەۋشىلىككە، تۋرا جولدا دۇشپان تابۋشىلىققا قارسى. تەك قازاقتىڭ كەلەشەگى كۇڭگىرتتەنبەۋى ءۇشىن ءبىزدىڭ ىشكى بيلىك قانا ەمەس، اۋزى اپانداي ايداھار دا، قۇلاشى قاۋىپتى ايۋ دا، تابانى تايعاق الاتاقيا دا، الاشاپقىن ايىر قالپاق تا «اياز ءالىڭدى ءبىل، قۇمىرسقا جولىڭدى ءبىلدى» ۇمىتپاسىن دەگەن نيەت.

جالپى، قازاق جايباسار بولعانمەن - جويقىن، بەيقام بولعانمەن - باتىر، كەڭقولتىق بولعانمەن - كەكشىل حالىق. مۇنى قازاقتىڭ عاسىرلار قويناۋىنداعى تاريحى دالەلدەگەن. قازاقتىڭ ماڭگىلىك دوستارى جوق، قازاقتىڭ ماڭگىلىك مۇددەلەرى بار. ماسەلەن، ءبىزدىڭ دۇشپاندارىمىز قازاقتىڭ جەرىندە «قىرعىز قىرعىنى» بولسا دەپ ارمانداپ، ءتۇن ۇيقىسى ءتورت بولىنەدى.

ازعىنداعان امەريكاڭ دا، ەسەڭگىرەگەن ەۋروپاڭ دا، جان-جاعىمىزداعى مىسىقتىلەۋ كورشىلەرىمىز دە قازاقتىڭ شاڭىراعىنىڭ شايقالىپ، بايلىعىنىڭ تالان-تاراجعا ءتۇسۋىن اڭسايدى.

وسىنىم وتىرىك پە؟ مۇرىنى ساياساتتىڭ ءيىسىن سەزەتىن ادام مۇنى تۇسىنەدى. ءبىز بولساق، ءۇي ىشىنەن ءۇي تىگىپ، ءوز ارامىزدان جاۋ ىزدەپ، ارامتەر بولىپ ءجۇرمىز...

- قازىر نە كوپ - قوزعالمايتىن قوزعالىس كوپ، نە كوپ - بىرلەسپەيتىن بىرلەستىك كوپ، نە كوپ - جىلجىمايتىن جيىن كوپ...

- «بولىنگەندى - ءبورىنىڭ جەيتىنىن» دە ءبىزدىڭ قازاق ايتقان. تۇياق سەرپپەي، تاستاي قاتقاننان گورى، بىرىگىپ قام جاساعان دۇرىس.

ءبىزدىڭ قوزعالىستىڭ ەڭ باستى ەرەكشەلىگى: باسقارما مۇشەلەرى قاراپايىم ادامدار. «سەركە» بولامىن دەپ سەكىرمەيتىن، قازاقتىڭ مۇددەسىنە قىزمەت ەتۋگە قۇشتار ازاماتتار. كەرەك دەسەڭىز، قازىردىڭ وزىندە باسقارمانىڭ ءبىر مۇشەسى جالت بەرىپ، قارسى جاققا شىقتى. ابىلايداي اقىلمان حانى بولماسا، قابانبايداي قاھارمان باتىرى بولماسا، توزبايتىن حالىق جوق. قازاقتى قاشاندا «ىشتەن شىققان جاۋ جامان» دەيتىن ءماندى ماتەل ساقتاندىرىپ وتىرۋعا ءتيىس.

ءبىزدىڭ ماقساتىمىز - توپالاڭ توڭكەرىس ەمەس، كەرىسىنشە، ۇلتىمىزدى ءبىر تۋدىڭ استىنا بىرىكتىرىپ، ەل يگىلىگى ءۇشىن كۇرەسۋ. قىرعىز بەن ليۆيادا جانە باسقا دا جەر-جەرلەردە جالعىز ۇلت ءوز-وزىمەن قىرعيقاباق مايدان اشتى.

وسىنداي وپاتتىڭ الدىن الۋىمىز كەرەك. قايسىبىر ساياسي ساۋەگەيلەر: «بۇل وتتىڭ ۇشقىنى ورتا ازيانى قامتيدى» دەپ، «قول شاپالاقتاۋدا». مۇنداي مالىمدەمە جاساۋشىلار ءبىزدىڭ ناعىز جاۋلارىمىز. دۇشپان ەشقاشان قامسىز جاتپايدى.

قازاق ەلى ءوزىنىڭ وركەنيەتكە ۇمتىلۋىندا كەرى كەتپەۋى ءۇشىن تۋعان توپىراعىمىزدا ساياسي تىنىشتىق پەن تۇراقتىلىق اسا قاجەت. سول سەبەپتى، قوزعالىسىمىزدىڭ تاساسىندا ەشقانداي ساياسي پارتيا نەمەسە وليگارح جوق.

«قوزعالىس قۇردىق، ەندى قوزعالۋ كەرەك» دەپ، وڭدى-سولدى قيراتىپ، اۋىزىنا كەلگەندى ايتاتىن اقىماعىڭىز ءبىز ەمەس. ءاربىر ءسوزىمىز سالماقتى، ءار قادامىمىز انىق بولۋعا ءتيىس.

- قاجەكە، جۇرت اتالعان جينالىس: «قىتايدىڭ «التىن ايداھار» ("زولوتوي دراكون")  مەيرامحاناسىندا ءوتىپتى» دەپ، شۋلاپ ءجۇر...

- تىرناق استىنان كىر ىزدەگەندەر نە دەمەيدى؟!. ۇلتشىلدار باس قوسقان "التىن ايداھار" مەيرامحاناسىنىڭ ءدال الدىندا قازاقتىڭ اتىشۋلى 1-ءشى تۇرمەسى تۇر. سول قاپاستاعىلاردىڭ 90 پايىزى قازاقتار...

الگى بايبالامشىلار سول تۇستان وتكەندە: «وسى تۇرمەدەگىلەردىڭ 90 پايىزى نەگە قازاقتار؟» دەپ، ءبىر مارتە بولسا دا، ويلاندى ما ەكەن؟!.

بۇرىن قازاقتىڭ دالاسىندا تۇرمە بولماعان. قازاق ەسىگىنە قۇلىپ سالماعان... قازىر ەسىگىڭدى ون مينۋت اشىق تاستاساڭ، تۇپتەپ، دۇنيەڭدى تۇبىمەن كوتەرىپ كەتەدى.

سوندا بۇگىنگى قازاققا نە بولدى؟ نەگە قازاقتىڭ بولمىسى بولجىراپ، ءتارتىبىن تالاق تاستاپ، قانى مەن قاسيەتى بۇزىلدى؟

نەگە دەسەڭىز، ءبىز دالانىڭ كەڭدىگىندەي ەركىندىگىمىز بەن دارحاندىعىمىزعا داق ءتۇسىرىپ الدىق. بىتىراپ-بىلجىراپ كەتتىك. بۇل - ءبىزدىڭ دۇشپاندارىمىزعا كەرەك بولدى.

ەندى بىرىگەتىن كەز كەلدى. ەلى ءۇشىن ەشتەڭەدەن تايىنبايتىن ازاماتتاردى كوپتەپ قاتارىمىزعا تارتامىز. جاستاردىڭ ەرىك-جىگەرىن وتانى ءۇشىن، ۇلتى ءۇشىن جۇمساۋعا باعىتتايمىز.

ءبىز حالىقتىڭ مۇددەسىن ويلايتىن ۇيىم قۇردىق. حالىقتىڭ تۇرمىسىنا تىكەلەي قاتىستى ماسەلەلەردى قوزعايتىن بولامىز. ادام بالاسى ءبىر يدەياعا عانا بىرىگەدى. كوپ ادامدار: «قازىرگى بيلىكپەن كۇرەسەيىك» دەپ جاتادى. كەلەسى بىرەۋلەر ەلباسىنىڭ اتىنا: «جەرىم ساتىلدى، ءتىلىم ءولدى» دەپ، حات جازۋدان جالىقپايدى.

مەنىڭ ويىمشا، بيلىكپەن كۇرەسۋدىڭ قاجەتى جوق. ءبىز بيلىكسىزدىكپەن كۇرەسەمىز. جىل وتكەن سايىن حالىق پەن بيلىكتىڭ اراسىندا الشاقتىق پايدا بولىپ، قاراپايىم جۇرتشىلىقتىڭ قامىن ويلايتىن بيلىك جويىلىپ بارادى.

قازاق حالقى بۇرىن-سوڭدى بولماعان رۋحاني داعدارىسقا ءتۇستى. ۇلتىمىزدىڭ ەرتەڭى بۇلىڭعىرلاپ، كەلەشەگى كۇڭگىرتتەنە باستادى. وسىنداي اششى شىندىقتى مويىنداپ، ۇلتى ءۇشىن ورە تۇرەگەلگەن ازاماتتار ءار جەردە، ءار ۋاقىتتا، ءارتۇرلى جولدارمەن بيلىككە ءوز ۋاجدەرىن ايتىپ جاتادى.

بىراق، ايتاتىن اۋىز بولعانىمەن، ەستيتىن قۇلاق جوق. ال، بيلىكتىڭ نازارىن وزىمىزگە اۋدارۋ ءۇشىن، حالىقتىڭ جوعىن جوقتاۋ ءۇشىن ۇلتشىلدار اراسىندا بىراۋىزدىلىق پەن بىرىككەن كۇش بولۋى كەرەك. قازاقتا «كوپ قورقىتادى، تەرەڭ باتىرادى» دەگەن اتالى ءسوز بار. بىزدەر بىرىككەندە عانا كوزدەگەن ماقساتىمىزعا جەتەمىز.

الەمگە قاراساق، ەشتەڭەسى جوق ۇيعىرلار دا كۇرەسىپ جاتىر. ينتەرنەتتىڭ مۇمكىندىگىن كەڭىرەك قولدانامىز. جاستارمەن جۇمىستا ينتەرنەتتىڭ ىقپالى وتە جوعارى.

- «ينتەرنەت» دەمەكشى، ءبىر بەلگىلى پورتالدا سالمىرزا ەسىمدى بىرەۋ سىزدەردىڭ قوزعالىستى اياۋسىز سىناپتى عوي؟

- مەن دە مايموڭكەلەمەي، تۋراسىن ايتايىن. وسى سالمىرزا سەكىلدى سالبوكسەلەر وزدەرىنىڭ قامپاق قارىنىن تولتىرسا عانا باقىتتى. مال ەكەش مالدىڭ ءوزى جەمگە تويسا، تورسىقتاي بولىپ، مۇرىنى پىسىلداپ، ۇيقىعا كوشپەي مە؟ سالمىرزانىكى دە سول جىرتقىشتىق ءناپسى. قۇلقىنىنىڭ قۇلى بولۋدان اسپاعان - ۇلتىڭدى قايتسىن؟!.

ايتپەسە، قازىر قازاقتىڭ بارار جەر، باسار تاۋى قالماعانىن اركىم تۇسىنەدى. وقىعاننىڭ دا، وقىماعاننىڭ دا كەلەشەگى كۇڭگىرت، بولاشاعى بۇلدىر. قازىرگى بيلىكتە رۋشىلدىقتىڭ ەڭ سوراقى ءتۇرى ەتەك الدى، بيلىك رۋشىلدىق پەن جەرشىلدىك سىرقاتىنا مىقتاپ ماتالدى. مەملەكەتتىك ءتىل - قازاق ءتىلى بارلىق تىلدەردەن باسىم بولۋدىڭ ورىنىنا، كۇن قۇرعاتپاي بەدەلى ءتۇسىپ، ماڭىزى كەمىپ بارادى. ءدىننىڭ وزىندە بەيبەرەكەتتىك ورىن الدى. بۇگىنگى تاڭدا قازاقستاندا 4 مىڭنان استام سەكتا بار كورىنەدى. مۇنىڭ ءوزى مەملەكەتىمىزدىڭ قاۋىپسىزدىگىنە قاۋىپ توندىرە باستادى. تاريحتان ساباق الۋىمىز كەرەك. ءدىن ارازدىعىنىڭ كەسىرىنەن بۇرىنعى، مىسالى، ۇلى تۇران مەملەكەتى مەن التىن وردانىڭ شاڭىراعى ويىلىپ، ورتاسىنا ءتۇستى. قازاقتىڭ سالت-ءداستۇرىنىڭ، تاريحىنىڭ، ءدىلى مەن راسىمدەرىنىڭ قاجەتتىلىگى كەمشىن كۇيدە. ەڭ باستىسى، ءبىز ابىلاي ءولىپ، قابانباي مەرت بولعاننان كەيىن دە ەس جيىپ، ەتەك جيعان ەلمىز. قازىرگى باستى كەمشىلىگىمىز - ەگەر كوش باستايتىن تۇلعا پايدا بولا قالسا، ەڭ الدىمەن الگى سالمىرزا سىندىلارعا تالاتىپ قويامىز. قازاقتىڭ قامىن جەگەن تۇعىرلى تۇلعانى ۇلت بولىپ قورعاۋىمىز كەرەك.

- تۇلعانىڭ توپ جارىپ، سۋىرىلىپ شىعۋى ۇزاڭقىراپ كەتكەن جوق پا؟

- ساباقتى ينە ساتىمەن بولادى. جاڭا تۇلعا تاۋىپ، توپقا قوسۋ ءۇشىن كۇللى قازاقتىڭ قۇرىلتايىن وتكىزۋىمىز كەرەك. قازاق قۇرىلتايىن ەڭ جوعارعى ينستانتسيالىق دەڭگەيگە كوتەرۋىمىز كەرەك.

قۇرىلتايدا (قۇرىلتايدىڭ) كوشباسشى مەن باسقارما مۇشەلەرىن سايلايمىز. كوشباسشى مەن باسقارما مۇشەلەرىنىڭ كەلەسى قازاق قۇرىلتايىنا دەيىن قوعامدىق سەنات دەڭگەيىندە قۇرىلتاي القاسىنا كىرەتىن بارلىق ۇلتتىق ۇيىمدار مەن پارتيالارعا ءسوزى جۇرەدى.

قازاق قۇرىلتايىنا ۇلكەن دايىندىق، جاسامپاز جوسپار جاساۋىمىز كەرەك. قۇرىلتاي وتكىزۋ ءۇشىن اۋەلى مىقتى جۇيە قۇرىپ، باياندى باعدارلاما ارقىلى ارلى دا ادۋىندى ازاماتتاردى تارتۋىمىز قاجەت. قازىر قازاق وسىنداي ءبىر ۇيىمعا مۇقتاج.

- جاسىراتىنى جوق، قازاقتىڭ بايلىعى اياۋسىز تالان-تاراجعا ءتۇسىپ كەتتى. مۇنى قالاي قايتاراسىزدار؟ جالپى، قۇردىمعا كەتكەندى قايتارۋ مۇمكىن بە؟

- وركەنيەتتى ەلدەر ءبىراۋىزدان كەلىسىپ، تۇگەلى قول قويعان حالىقارالىق ەرەجەلەر بار. وسىلارعا سۇيەنىپ، سوتتاسساق تا، وتتاساق تا قازاقتىڭ قازىناسىن دا، كەگىن دە قايتاراتىن بولامىز. ەلدەگى ستراتەگيالىق نىسانداردىڭ 100 پايىزدىق اكتسياسى ءبىرىنشى كەزەكتە مەملەكەتكە ءوتىپ، ەكىنشى كەزەكتە ونىڭ 20 پايىزىن حالقىمىزعا تەگىن ۇلەستىرەمىز. ءسويتىپ، «حالىقتىق كاپيتاليزمنىڭ» وركەندەۋىنە جول اشامىز. بۇل - ادىلەتتىلىكتى ورنىقتىرۋ بولادى. قازاق ۇلتى ءوز ەلى مەن جەرىنىڭ قوجاسى ەكەندىگىن سەزىنبەي، جان-تانىمەن وتانشىل بولا المايدى، ياكي، مەملەكەت تە ءتيىستى دارەجەدە وركەندەي المايدى.

قازىر قازاقستانداعى 100-شاقتى وتباسى عانا كۇللى قازاق ەلىنىڭ بايلىعى مەن قازىناسىنا ناقتى يەلىك ەتىپ، باقۋاتتىلىققا بوگىپ وتىر. ال، اۋىلداعى كەمپىر-شال مەن ەمىزۋلى بالاسى بار انالار قارا نان مەن شايعا قاراپ قالدى. وسى ادىلەتتىلىك پە؟!.

- قاجەكە، بىزدىڭشە، قابىرعالى قازاققا اۋاداي قاجەت ۇيىمدارىڭىزدىڭ بولاشاعى جارقىن سياقتى. سوڭعى ساۋالىم: كۇرەستى قانداي وزەكتى ماسەلەدەن باستايسىزدار؟

- قازاقتىڭ وزەگىنە ءتۇسىپ، ىشتەگى كورتىشقانداي كەمىرگەن كاززاپ - سىبايلاس جەمقورلىق. قانشاما لاۋازىمدى ادامداردى تۇرمەدە توعىتساق تا، بۇل بالەنىڭ تامىرىنا بالتا شابۋ قيامەت بولىپ تۇر.

ەندى وسىناۋ وراسان سىرقاتتىڭ باستاۋى قايدا ەكەنىن بىلەسىز بە؟ ول -1500 گرادۋستىق ىستىقتىقپەن جانىپ تۇرعان رۋشىلدىق پەن جەرشىلدىكتە. سول شىرماۋىقتاي «بارماق باستى، كوز قىستىلىقتىڭ» اقىرى - ەۋروپانىڭ ەڭ قىمبات ەلدەرى مەن اراب امىرلىكتەرىنىڭ جانعا جايلى تەڭىزدەرىندەگى ءزاۋلىم سارايلار...

قازىرگى قازاقستان - ۇلتتىق مۇددەدەن ايىرىلعان، ايماقتىق اكيمات بولىپ قالدى. رۋشىلدىق پەن جەرشىلدىكتىڭ «ءونىمى» سىبايلاس جەمقورلىق -شەتەلدىك بايشىكەش-ساۋداگەرلەردىڭ قازاقتى قۇل قىلىپ جۇمساۋىنا اكەلىپ وتىر.

بيلىك ۇلت تاعدىرىن ويلايتىن ازاماتتاردىڭ قولىنا تيگەندە عانا ەلدىڭ  جاعدايى جاقسارادى. قازاق ەلىنىڭ ۇرلانعان قازىناسى حالقىنا قايتارىلۋعا ءتيىس. قازاقستاندا ادىلدىك ورناپ، بۇكىل بايلىق حالىق يگىلىگىنە جۇمسالسا، ءاربىر قازاق باي-قۋاتتى  بولادى.

ەلىمىزدە ادالدىق پەن ادامدىق، شىندىق پەن تۋرالىق، ادىلەتتىلىك پەن مەيىرىم سالتانات قۇرۋى كەرەك. ۇلتجاندىلار ۇلىقتالعاندا عانا جەمقورلاردىڭ جولى كەسىلەدى، شاتالاردىڭ قۇيرىعى ويىلادى، ساعى سىنادى، ۇلتتىڭ ەڭسەسى كوتەرىلىپ، باعى جانادى.

«ءبىز - قازاق ۇلتى» دەگەن ءسوز - اتا زاڭىمىزعا قايتا جازىلىپ، ونىڭ ەڭ ماڭىزدى ۇعىمىنا اينالعاندا عانا قازاق ەلىنىڭ ەرتەڭىنە سەرگەك سەنىممەن، ۇكىلى ۇمىتپەن قارايتىن بولامىز. ءبىز قازاقتى ماقتاماۋىمىز كەرەك، ءبىز قازاقپەن ماقتانۋىمىز كەرەك!

قاجىمۇقان عابدوللا, «قازاق ەلى» حالىقتىق قوزعالىسىنىڭ ۇيىمداستىرۋ توبىنىڭ جەتەكشىسى:

سۇحباتتاسحان: باقىتبەك قۇسمان،

الماتى - ورال - اقتوبە - استانا