Beysenbi, 28 Nauryz 2024
Didar-ghayyp 2866 0 pikir 31 Nauryz, 2020 saghat 12:30

Jýregine adamgershilikting asyl qasiyetterin úyalatqan agha

Kózining tirisinde-aq qazaq әdebiyeti tarihyna esimi ýlken әriptermen jazylghan, poeziya degen qúdiretting qaymaghyn qalqyghan aqyn aghamyzdyng mәngilik ghúmyry bastaldy.

Amanhan Álimúly – poeziya әleminde naghyz qalamgerge tәn shynshyl, eshkimge úqsamaytyn ózindik qoltanbasy bar, әlemdegi jyrqúmar barsha qazaqqa tanymal túlgha edi. Qazaq poeziyasyn últtyq túrghyda janghyrtyp, damytyp, óz dәuirining biyik satysyna kótergen, tektiligi joghary, adamilyq bolmysy bólek, últjandy aqyn boldy. Jyrlarynan azamattyq ústanym men talgham biyiktigi aiqyn seziletin. Órshil aqyn poeziya, syn, jurnalistikany sabaqtastyryp, boyyndaghy erekshe qabiletteri arqyly úshtastyra bildi. Erekshe sóz naqyshymen ruhany baylyghyn, oi-pikirin esh býkpesiz ortagha salyp ketti. Endi, esh kýmәn joq, ómir joly ólenmen órilgen asa talantty túlghanyng jarqyn beynesi men óshpes múrasy sónbes sәulege ainalady!

...Amanhan aghamen agha-ini bolyp aralas bolghan uaqytym osydan on bes jylday búryn bastaldy. Parasattylyghy men biliktiligi, zerdeliligi men bilimdiligi joghary aghamyzben birer jyl qyzmettes boldym. Á degennen aqjarqyn peyilimen ózine baurap alyp edi. «Zan» media-korporasiyasynyng ayasyndaghy qyzmettes qúrdastary Qalbay Ádil, Eleusiz Múrat ýsheui onashalanghanda meni de erte ketetin. Ángime men jyrgha qúmar men ýshin sol otyrystar zor quanysh edi. Ángimening tiyegi aghytylatyn, jyr oqylatyn.

Birde kórshi stolda otyrghan bir top jigittermen tanysa otyrdyq. Qytay elinen Atajúrtqa qonys audarghaly jýrgen qandastar eken. Amanhan aghanyng esimi atalghanda ana jigitter ornynan atyp túryp: «Rasymen de siz Amanhan aghasyz ba?» dedi jamyrasyp. Sodan bir keremet sәt bastaldy deysin! Qytaydan kelgen jigitter Amanhan aghanyng jyrlaryn jarysa oqydy. Sondaghy Amanhan aghanyng janary jarqyldap, erekshe bir baqytty kýige engeni әli esimde.

Amanhan aghamen aralasqan kýni-aq men jerles aqyn Ómirzaq Qojamúratov turaly aita bastagham. Ózimdi «Ómirzaqtanushy» dep jýrgen meniki qúr dalbasa eken. Amanhan agha Ómekenning birneshe jyrlaryn jatqa aityp, key ólenderining astaryn aqtaryp, jiliktep taldap bergende eriksiz tanday qaqqanmyn.

Aragha 4-5 jyl salyp, Ómekenning kitabyn baspadan shygharyp, Jazushylar odaghynda túsaukeserin ótkizu oiym baryn aittym. Aman agham quana qoldady. Sol jiynda ózi bayandama jasap, Ómekenning jyrlary talay aqyngha ýlgi bolghanyn dәiekpen dәleldep, shygharmalaryna joghary bagha berdi. Sodan keyin  marqúm aqynnyng shygharmashylyghy turaly birneshe gazet-jurnaldarda maqalalar jariyalap, tele-radiolargha shyghyp, Ó.Qojamúratovtyng qazaq әdebiyetindegi  mandayaldy aqyndardyng biri ekendigin kýlli qazaqqa moyyndatty desem asyra aitqandyghym emes!

Qúday-au, Amanhan aghamyzdyng bilmeytini joq edi. Ýzengiles inileri, bizder, aghanyng janynda bolugha qúshtar edik. Biz estimegen shetel aqyndary men filosoftarynyng jyrlary men qaghidalaryn aitqanda, auzymyzdyng suy qúryp tyndaytynbyz. Aydan anyq, Amanhan abyz bizding sanamyzgha janghyrtu jasady!

Mezgil jandy keletin órtedige,
Qylyn kónil kýiimning shertedi me?
Eske alyp otyrmyn kezderimdi,
Kórinetin úqsastau ertegige,-dep ózi jyrlaghanday, aghanyng janynda jýrgen ertegidegidey erekshe kýnderding qayta oralmaytynyn sezip, bilip múnayyp otyrmyn.

Jýregine adamgershilikting asyl qasiyetterin úyalatqan aghamyzben syrlas, súqbattas bolghan kezder – men ýshin ómir boyy maqtanysh sezimmen eske alatyn estelik bolyp qalmaq.  Alla aldynnan jarylqasyn, Aman agha!

Qaly Joldasov,

әdebiyet zertteushisi, baspager.

Abai.kz

0 pikir

Ýzdik materialdar

Alghys aitu kýni

Alghys aitu kýni jәne onyng shyghu tarihy

Jomartbek Núrman 1562
Alashorda

Qojanov mejeleu nauqanynda (Jalghasy)

Beybit Qoyshybaev 2253
Ghibyrat

Qaysar ruhty ghaziz jan

Múhtar Qúl-Múhammed 3516