Kóktemde memleket shaghyn jәne orta bizneske 6-8 payyzben kredit beremiz, pandemiya kezinde osylaysha biznesti qútqaramyz degen jeleumen qyruar qarjy bólgen bolatyn. Aqsha bankterge jetti. Biraq 3-4 ay ótti bankter búl aqshany bizneske beruge asyqpaytyn siyaqty. Biznes josparmen, osenkasy jasalghan zalogpen, kredit tóleuge qabilettilikti dәleldeytin qarjylyq esebimen kreditke tapsyrys bere almay jýrgen tanystarym óte kóp. Sonau mamyr aiynan bastap bankterding aitatyny mynaday: «bizde júmys isteytin adam joq, býkil otdelda bir-eki adam ghana qaldy, olar ýlgermeydi, biz 80% júmysshylardy udalenkagha jiberdik. Qashan júmysshylar shyghatyny belgisiz». Býkil júmysty toqtatyp túrghan osy migha siymsyz syltau.

Bir tanysym tamyz aiynda mal satyp almaqqa kredit alsam degen. Tamyzdan keyin satylymda asyl túqymdy mal qalmaydy eken. Taghy bir jyl kýtu kerek kelesi tóldi. Ol da «myna bankter zayavkamdy qaramay otyr, ýlgermeytin boldym» dep zar jylauda.

Endi bir dosym kondiyterlik seh saluym kerek, jabdyqtaryn tauyp kelisip qoygham, kredit alyp kýn jylyda qysqa deyin ghimaratyn salyp alsam, jana jylda búiyrsa otyz adamdy júmysqa alyp, ónim shyghara bastaymyn dep josparlaghan. Endi ol da qauqarsyz otyr.

Taghy bireui kishigirim kýrketauyq fabrikasyn ashugha kredit kýtip jýr. Ol da eluge juyq adamgha júmys tauyp berer edim deydi. Búlardyng bәri mening ainalamdaghy mysaldar ghana. Osylay bankterge telmirip jýrgen kәsipkerler óte kóp. Sonda memleket bólgen aqshanyng ary qaray kәsipkerlerge jyldam jәne onay jetuin nege qadaghalamaydy?!

Krizisten shygharatyn, jana júmys oryndaryn ashatyn, memleketke salyq tóleytin osy shaghyn jәne orta biznes ókilderi. Bankter kerisinshe onday kәsipkerlerge kredit beruge ózderi tәueldi boluy kerek qoy. Biyl bólingen aqsha kәsipkerge kelesi jyly jetip, ol biznesin ayaqqa túrghyzghansha taghy bir jyl ótse, sonda krizisten qashan shyghamyz?! Joq jerden uaqyt sozyp, qoldan ózimizge bóget jasap otyrmyz. Qazir memlekettik «Damu» qory da bankterge avtoriytet emes. Olardyng beretin 70% garantiyasyn eshbir bank qabyldamaydy. Bәri qaghaz, sóz jýzinde. Últtyq bankten de, "Atamekennen" de bir qauqar joq, Búnyng bәrin óz basymnan ótkergendikten aityp otyrmyn.