Múhtar Shahanov: «Múnday hatqa biz qol qoyghan joqpyz»
Internette «El bolashaghyna alandaymyz» degen taqyrypta arandatushy ashyq hat payda boldy. Hatta el Tәuelsizdigine qauip tóndirip otyrghan Kedendik odaq, AES, Memlekettik til, kóshi-qon, jemqorlyq mәseleleri dey kelip, «Búl - kelesi preziydentting kim bolatynyna baylanysty óte manyzdy mәsele» dep kórsetip, biylik auysqan jaghdayda Astana qalasynyng әkimi Imanghaly Tasmaghambetovting Preziydent boluyna halyqty jan-jaqty qoldau kórsetuge shaqyrghan. Hattyng sonyna Múhtar Shahanov bastaghan ziyalylardyn rushyldyqqa, latyna әlipbiyine qarsy jazylghan ashyq hattarda qoyylghan qoldardy kóshirip bere salghan.
Bizding biluimizshe, arandatushy ashyq hat biyliktegi azamattargha da kýtpegen jaghday bolghangha úqsaydy. Dәl qazir ol jaqtaghy adamdar hattyng tegin tektep, qaydan shyqqany, kimder jazghany turaly zerttep jatqangha úqsaydy.
Al, biz osy mәselege oray Múhtar Shahanovtyng pikirin berip otyrmyz.
Múhtar Shahanov:
- El bolashaghyna alandaymyz degen ashyq hat jariyalanypty. Búl hatta bizding әrkezde aityp, biylikting aldyna qoyyp jýrgen mәselelerimiz kórinis tauypty. Jalpy kóterip otyrghan probelmalary negizinen dúrys. Biraq múndaghy әdiletsizdik mynada: Imanghaly Tasmaghambetovti Preziydenttik úsynady. Múnday hatqa biz qol qoyghan joqpyz. Tipti múnday әngime bolghan da emes.
Internette «El bolashaghyna alandaymyz» degen taqyrypta arandatushy ashyq hat payda boldy. Hatta el Tәuelsizdigine qauip tóndirip otyrghan Kedendik odaq, AES, Memlekettik til, kóshi-qon, jemqorlyq mәseleleri dey kelip, «Búl - kelesi preziydentting kim bolatynyna baylanysty óte manyzdy mәsele» dep kórsetip, biylik auysqan jaghdayda Astana qalasynyng әkimi Imanghaly Tasmaghambetovting Preziydent boluyna halyqty jan-jaqty qoldau kórsetuge shaqyrghan. Hattyng sonyna Múhtar Shahanov bastaghan ziyalylardyn rushyldyqqa, latyna әlipbiyine qarsy jazylghan ashyq hattarda qoyylghan qoldardy kóshirip bere salghan.
Bizding biluimizshe, arandatushy ashyq hat biyliktegi azamattargha da kýtpegen jaghday bolghangha úqsaydy. Dәl qazir ol jaqtaghy adamdar hattyng tegin tektep, qaydan shyqqany, kimder jazghany turaly zerttep jatqangha úqsaydy.
Al, biz osy mәselege oray Múhtar Shahanovtyng pikirin berip otyrmyz.
Múhtar Shahanov:
- El bolashaghyna alandaymyz degen ashyq hat jariyalanypty. Búl hatta bizding әrkezde aityp, biylikting aldyna qoyyp jýrgen mәselelerimiz kórinis tauypty. Jalpy kóterip otyrghan probelmalary negizinen dúrys. Biraq múndaghy әdiletsizdik mynada: Imanghaly Tasmaghambetovti Preziydenttik úsynady. Múnday hatqa biz qol qoyghan joqpyz. Tipti múnday әngime bolghan da emes.
Biz rushyldyqqa qarsy bir top adam hat jazghanbyz. Sol hatqa ýn qatqan adamdardyng qolyn birinen son, birin kóshirip bere salypty. Osynday әdiletsizdikke baru - baryp túrghan ziyankestik.
Internet degen jaqsy. Al, jaman jaghy osynday ósekterge jol beretindigi. Rushyldyq mәselesinde qanshama adam bizdi qoldap qol qoydy. Odan keyin latyn әlipbiyine qarsy da bas kóterdik. Óitken sebebi, býgingi tanda qazaq halqynyng 60 payyzy óz ana tilinde oqy almaydy, jaza almaydy. Onyng syrtynda qazaqtyng kóp bóligi auyldan qalagha kelip, bazarda arba sýiretip, mashinasymen әri-beri adam tasyp, kýzetshi bolyp kýn kórip jýr. Sonda latyn әlipbiyine kóshkende olar bala-shaghalaryn asyray ma, joq latyn әlipbiyin ýirene me? Mine, sodan kelip qazaqtyng ýlken bóligi kirillisada qalyp qoyady. Soghan qarsy biz ýn qattyq.
Biraq, bir mәselege týsinbeymin, biz qay kezende bolmasyn eldik, últtyq mýddege janymyzdy salamyz. Al, endi osy mәsele tónireginde mening estimegen sózim qalmady. Eshkim meni búlay balaghattaghan emes. Tipti bireu balama, nemere, shóberelerime olardyng úrpaghyna Shahanovtyng jyrlaryn oqytpaymyn depti. Nebir balaghat sózder jazylghan. Mysaly, men Qonaevtyng kezinde isti bolyppyn-mys. Bәri shylghy ótirik. Men eshuaqytta rugha bólinbegen adammyn.
Sondyqtan, mening úghymymsha,ghalamtorda eger bireu oy aitatyn bolsa, ar jaghynda kimning jazghany kórinip túruy kerek. Osynday qadamgha baruymyz kerek. Áytpese, nebir bylapyt sózderdi, tóbe shashyng tik túratyn ósekterdi estip jatyrmyz.
Al myna ashyq hatty kim úiymdastyrdy? Búl ne degen súmdyq! Biz osynday adamdardy tabatynday jaghdaygha keluimiz kerek. Árkim auzyna kelgenin aityp, bireuding syrtynan ghaybattap jatady.
Sheshimin tappay jatqan últtyq mәseleler jeterlik. Mәselen, memlekettik til kýni býginge deyin óristemey kele jatyr. Barlyq memleketterde memlekettik til turaly zang bar, bizde ghana joq. Tipten ýlken biylik basyndaghylar «qazaq tili basqa tilderdi basyp ozyp ketpeui kerek» degen pikir aitty. Búl baryp túrghan sauatsyzdyq. Basqada últtyq mýddelerge kereghar sharalar jýrip jatyr. Sonyng bәrin dúrys kóteru kerek. Biraq, hattyng negizinde bireudi qyzmetinen yghystyryp, onyng ornyna qoy degendi biz aitqan joqpyz. Múny kim jazdy? Álde bizding eldik, últtyq mýdde tóniregindegi pikirlerimizdi kýlkige ainaldyrghysy kelip, sony algha tartyp, sodan jiyrendirgisi kelip jazdy ma?
P.S.
Múhtar aghamen jogharydaghy ashyq hat turasynda әngimelesip otyrghanymyzda redaksiyamyzgha qonyrau shalyp habarlasqan aqyn Baqytjan Tobyaqov ta qatty keyigen ýnmen «mynau ne degen masqara? Men múnday hatqa qol qoyatyn adam emespin. Búl naghyz arandatu ghoy» dedi.
Abai.kz