Jeksenbi, 8 Qyrkýiek 2024
Aybyn 2558 7 pikir 7 Qarasha, 2023 saghat 13:11

Namysty qazaq jastary jaraly qasqyrday edi...

Býginde Otangha degen sýiispenshilik, patriotizm taqyryby óte ózekti mәselege ainalyp túr. Álemdi sharpyghan soghys órtimen birge biz de elimizding bolashaghy turaly kóptep oilana bastadyq: «Tәuelsiz memleketimizding irgesi berik pe?», «Bir jaghdaylar tua qalsa, biz ony qorghay alamyz ba?», «El bolashaghy jastarymyz oghan dayyn ba?» degen súraqtar әrkimdi de jii mazalaytyn boldy... Býgingi kóteretin mәselemiz osy taqyrypqa arnalady. Sizderge belgili filosof‑publisist Bәkirúly Ábdirashit pen Halyqaralyq qazaq tili qoghamynyng Almaty qalalyq filialynyng tóraghasynyng orynbasary, Qazaqstan sadaqshylar federasiyasynyng preziydenti, QR Mәdeniyet qayratkeri Múhtarhan Mamyrbekúly Abaghannyng patriotizm turaly, eldigimiz turaly dialogiyasyn úsynamyz.

Ábdirashit Bәkirúly: Armysyn, Múhtarhan! Bayqasam, bizding tanystyghymyzgha da jiyrma jylgha juyqtap qalghan eken. Sonau 2000-shi jyldardyng basynda ýiindi kepildikke qoyyp, sol qarajatqa «Úly dala tynysy» atty gazet ashyp, últ mýddesin kózdeudi qolgha alghanyng bar edi. Sol gazetke meni de shaqyrdyn, biz jazushy aghamyz Ernest Tórehanovtyng bas redaktorlyghymen birshama júmys jasadyq. Kóptegen ótkir mәselelerdi qozghadyq... Osy mysaldan‑aq, ózinning qanday azamat ekenindi bilushi edik. El ýshin, jer ýshin, Otan ýshin osynday qadamdargha siyrek azamattar ghana bara alady. Mine, sodan beri talay jyldar ótti. Zaman degen bir orynda túrmaydy. Býgin ekeumiz aragha jyldar salyp, otanshyldyq mәselesin talqylaugha otyrdyq: ne ózgerdi, ne ózgermedi, salystyrmaly týrde nege kónil tolady, nege kónil tolmaydy... Osy turaly bir ashyq әngime kótereyik.

Múhtarhan Mamyrbekúly: Ábeke, esinde bolar, 2000-shi jyldardyng basynda qoghamda mynaday bir súraq kóterildi, ol «Bәrimiz pasporttaghy últy «qazaq» degennen bas tartyp, qújatymyzgha últy «qazaqstandyq» dep jazayyq» degen... Osy mәsele qoghamdy qatty dýrliktirdi. Osyghan baylanysty qoghamnyng ózi ekige jaryldy: biri – azamattyq qogham ýshin últ atynan bas tartudy qoldaushylar, ekinshi top – «Qazaqstan qazaq últynyng qúrghan memleketi» dep sanaushy últshyldar toby. Eki tarap ta óz argumentterin aityp, әjepteuir dau‑damaygha bardy. Mine, osy kezde biz Ernest Tórehanov aghamen aqyldasa otyryp, ýnimizdi jetkizetin gazet ashudy úighardyq. Úzaq oilanyp, onyng atyn «Úly dala tynysy» dep atadyq  Qarjydan qysyldyq. Sondyqtan, ýiimdi kepilge qoyyp, sol qarjygha gazetti ashqanymyz ras. Ol gazette  ózing de redaktor orynbasary bolyp qyzmet jasadyn,  maqalalaryng shyqty.. Men ózim keyin sol kreditten әzer qútyldym ghoy... Ol bólek әngime.

Ábdirashit Bәkirúly: IYә, esimde. Osy mәsele boyynsha dóngelek ýstel ótkizip, onda «Azamattyq qogham memleketi men Unitarly memleketting týbegeyli aiyrmashylyghy turaly» bayandama jasaghan bolatynmyn. Aqyry, abyroy bolghanda «Qazaqstan – qazaq memleketi» degen ústanym jendi ghoy...

Múhtarhyn, qalay oilaysyn, biz ekeumiz patriotizmning sabaghyn Kenes ýkimetinen aldyq, biraq, soghan qaramastan, bizde óz Otanymyzgha degen sýiispenshilik mol boldy. Mýmkin, búghan sol zamanghy iydeologiya da әser etken bolar: óitkeni,  KSRO memleketi jyl sayyn әr respublikalardyng ózara «sosialistik jarysyna» qatty kónil bóldi ghoy. Mysaly, býkilodaqtyq óner sahnasyna jarqyrap Roza Rymbaeva shyqqanda, bokstan Serik Qonaqbaev pen Serik Núrqazov, kýresten Jaqsylyq Ýshkempirov pen Shәmil Serikov shyqqanda tóbemiz kókke jetkendey bolushy edi. Biz óz halqymyzdyng tittey de bolsa jetken jetistigine bala siyaqty quanushy edik. Tipten, әskerge barghanda da, kóbimiz oryssha bilmegenning ózinde, qazaq atty últymyzdyng namysyna kir keltirmeyik dep barymyzdy salatynbyz... Býinde, tәuelsizdik alghannan son, osynday patriotizm – men ony «namysshyl otanshyldyq»  dep atayyn – ózgerdi me? Býgingi  jastardyng boyyndaghy patriotizmning «búrynghy patriotizmnen»  aiyrmashylyghy bar ma? Bar bolsa nede dep oilaysyn?

Múhtarhan Mamyrbekúly: Ábeke, әriyne, aiyrmashylyq bolady. Bolmauy mýmkin emes. Qazir jasy kelgen ýlken adamdardan  «Biz jas kezimizde patriot edik, biz jas kezimizde namysshyl edik, qazirgi jastar ózgergen» degen renish sózderin jii estiymiz. Mýmkin, kóptegen jastarymyz ol kisilerding sózderine mәn bermeytin shyghar, biraq, olardyng aityp otyrghany ashy shyndyq. Rasynda da, salystyryp kóreyikshi, kezindegi qazaq jastary qanday edi? Qazirgi qazaq jastary qanday? Barlyghymyzgha belgili, bizding ata-babamyzdyng boyynda, patriottyq sezim birinshi orynda túrghan. Eli ýshin, jeri ýshin óz jandaryn beruge dayyn bolghan. Olar ýshin ar-namys birinshi orynda bolghan. Qanday jaghday bolsa da, óz abyroylaryn týsirmegen. «Men patriotpyn» degen kezde, kókirekterin maqtanysh kergen. Mine, kezindegi qazaq jastary osynday edi. Al qazirgi qazaq jastary qanday? Kóptegen adamdardan «Elimizde patriot jastar kóbeyip keledi» degen sózdi jii estiymiz. Sonda biz kimderdi patriot deymiz? Osy jayly oiladyq pa? Ýlken jiyndargha ózderining ne ýshin baryp túrghanyn bilmeytin jastardy bilemiz – solardy ma? Álde sol jiyndarda tuymyzdy ne ýshin ústap túrghanyn bilmeytin jastardy ma? Nemese óz elin basqa elmen salystyryp, óz elin tómendetetin jastardy patriot deymiz be? Patriotizmning bastau negizderi – senim, ýmit, adaldyq. Bala bolashaghyna, eline senip ósui manyzdy.

Ábdirashit Bәkirúly: Sózinde shyndyq bar. Óitkeni, bizding úrpaq KSRO‑gha bodandyq jaghdayda ómir sýrdi. Al, býgingi úrpaq elimizding tәuelsizdigi jaghdayynda ósip jetilude. Tәuelsizdik joq kezdegi úrpaqtyng qylyghy da ózgeshe, olar – jaraly qasqyr siyaqty boldy. Óz últynyng namysy ýshin baryn saldy. Mysaly, Mәskeude oqityn jastarymyz oquda ýzdik boldy, әskerde – qaysar boldy jәne t.t. Ol kez, shynynda da, bilikti men bilektini silaytyn zaman edi. Al, tәuelsizdikten keyin bizdegi últtyq namystyng «belbeui bosap» qalghanday ma deymin. «Óz elimizde ózimiz qojayynbyz» degen kózqaras payda boldy. Áriyne, búl solay. Alayda, «qojayyn bolsan» onyng jauapkershiligin qatar alyp jýru kerek qoy. Osy jaghynan kelgende, bizde kóp jetispeushilik bar. Memleket toqyrady, últtyq tәrbie shashyrady, bilim azaydy... Sóitip, jastarymyz әri‑sәri kýige týsip qaldy. Búl – olargha taghar kinә emes. Búl – qogham mәselesi. Sodan beri qanshama jyldar ótip jatyr,.. Tek, óz jaghdayyn ghana oilaytyn avtoritarizm biylikten ketip, elde demokratiya belgileri payda bolghannan song ghana, últtyq patriotizm jana sipatqa ie bola bastady. Memleket te últtyq qúndylyqtargha bet búra bastady. Sebebi, Qazaqstanda halyqty biriktrushi kýsh – Qazaq halqynyng mәdeniyeti men dәstýri bolmaq!

Múhtarhan Mamyrbekúly: Sózinizben kelisemin, Ábeke.

Ábdirashit Bәkirúly: Endi, myna bir mәselege nazar audarayyq. Jalpy, patriotizm, aldymen otbasylyq tәrbiyege, odan әri – últtyq tәrbiyege, odan  әri adamnyng bilimi men óresine tәueldi qúbylys pa dep oilaymyn. Búl ózi tabighy qúbylys bolsa kerek. Mәselen, alysqa barmay‑aq, otbasylyq deengeyde alyp qarayyq: eger otbasyda bereke‑birlik bolsa, ol otbasynyng balalary da ózderin baqytty sezinedi, tatu bolady, bir‑birin bilimge tartyp, ózara syilastyghy kýshti bolady. Onday otbasynyng әrbir mýshesi óz yntymaghy men  berekesin saqtaugha baryn salugha әzir. Búl qogham turaly ilimdegi aksioma. Endi, osyny últtyq jәne otandyq  dengeyge proeksiyalasaq neni kóremiz? Mysaly, biz ekeumiz tәuelsizdikting tolyq kuәsimiz – onyng bizge qalay kelgeni, qalay damyghany (ne damymaghany), qanday baghytqa qozghalghany ‑  bәri de kóz aldymyzda. Bastapqy kezde patriotizm búqaralyq sipat aldy. Men ony  «tәuelsizdik eyforiyasy» dep ataghym kelip otyr. Sondyqtan KSRO qirauymen oryn alghan alapat daghdarys kezinde de bizding halyq jappay pessimizmge boy úrmay, «Erteng bәri jaqsy bolady – eng bastysy tәuelsizdigimizge ege  bolayyq» dep ómir sýrdi.  Moyymady. Alayda,  qirap qalghan ekonomikamyz olardy ala dorba arqalap, bala‑shaghany asyrau ýshin kýnkóristing qamymen ketuge mәjbýrledi.  Mine, eger biz qazirgi kezde jastardyng otansýigishtigi turaly jaghymsyz aitqymyz kelse, onda onyng bastauy sol kezdegi «qarausyz qalghan úrpaqtan» bastalady degenmen kelisesing be?

Múhtarhan Mamyrbekúly: Ábeke, manadan beri sozbaqtap, aita almay otyrghandy aitqyzayyn deding au!.. Ayt desen, atayyn, ashy bolsa da aitayyn: Býgingi jastar arasyndaghy patriotizmning dengeyin bilu ýshin olardyng qay tilde sóilep jýrgenine qarau jetkilikti. Bala kóp til bilse de bir ghana ana tilin jetik biluding ornyn toltyra almaydy. Patriottyqtyng irgetasy tilmen qalyptasady. Til arqyly dil, dәstýr, mәdeniyetke, sportqa  degen sýiispenshilik oyanyp, onyng negizinde patriottyq sezim oyanady. Sonymen qatar jastardyng patriottyq sezimi elding últtyq iydeologiyasyna tikeley baylanysty Áriyne, zamanauy qazaq jastaryn osylay ghana sipattay alatynymyz ókinishti. Biraq shyndyqqa tura qaramastan basqa amal joq. Qazirgi kezde qazaq jastarynyng boyynda patriottyq sezimning joyylyp bara jatqandyghy ótirik emes. Jastarymyzdyng «Ana eldi qarashy, myna eldi qarashy, qalay damyp ketken, al bizding elimiz artta qalyp qoyghan, auyl siyaqty» dep óz elderin tómendetetini ókinishti. Sóite túra júrttyng aldyna shyqqanda «Men patriotpyn» dep kókirekterin qaghyp túrghanyn kórgen kezde ishing kýiedi eken. Tek qana ol emes, qazirgi qazaq jastary namys degenning ne ekenin úmytqan sekildi. Tepse temir ýzetin jigitterimizding andyghany ósek, әieldershe úrsysyp, basqalardy tómendetuden basqa týk bilmeydi. Nәpsisin tyydyng ornyna, әr qyzdy jylatyp, qanshama qyzdyng abyroyyn tógip, sol tirligi ýshin úyaludyng ornyna, maqtan tútyp jýredi. Tipti keybireuleri qyz sekildi kiyinip, ýiinde jatyp alyp, ata anasyna masyl bolyp jatqanymen sharuasy joq, sóite túra «Men erkekpin, meni syilandar» dep kókirek kerip túrghanyn kórgen kezde, oiyna «úyat-ay» degennen basqa týk kelmeydi eken.  Olar ýshin kókirekterin ashyp qoyyp, kóshede temeki shegip jýru týkte emes. Aqsha ýshin aryn satyp jýrgen qyzdarymyz qanshama. «Ana» degen ayauly atqa layyq boludyng ornyna, balasyn qoqys sekildi laqtyryp ketip jýr. Salt-dәstýr turaly aitsan, saltymyzdy mazaq qylyp, shetelge eliktep jýrgen jastarymyz az emes. Ata-anasynyng ýmitin aqtaudyng ornyna, olardy kemsitip, ata-anasyn tastap ketip jatqan jastarymyzdy kórgen kezde, jýreging auyrady. Jap jas bolyp, bolashaqqa qaray jyljudyng ornyna, andyghandary týngi klub, oiyn sauyq ortalyqtary bolyp, óz jastyq shaghyn bosqa qúrtyp jýrgen qazaq jastary da jetkilikti. Eline tiygizip jatkan paydasy joq, sóite túra ýkimetke auyzdaryn ashyp, óz elin tómendetip, óz elin jamandaudan basqa týk bilmeydi. Mine, qazirgi qazaq jastarynyng kýii osynday.

Ábdirashit Bәkirúly: Jaqsy. Onyng da bir sebebi bar shyghar. Ol – korrupsiya der edim. Áytse de, eger biz qazir korrupsiya turaly aityp, onyng Qazaqstan azamattarynyng otansýigishtigine, patriotizmge tiygizip jatqan orasan ziyany turaly aita bastasaq, tym úzaqqa ketip qalarymyz anyq. Sebebi, qazaq dýniyetanymy boyynsha bizdegi korrupsiyanyng «atasy basqa»: qazaqtyng jan dýniyesi ayarlyqty, dýniyeqonyzdyqty, saudalasudy qabyldamaydy. Ótirik pen jalghandyqqa da jany qas. Alayda, úzaq jyldar biylik etken korrupsiyalyq sybaylasqan jýie halqymyzdyng mentaldyghyna, nemese, diline, odan qalsa – bolmysyna ýlken tyrtyq saldy. El arasynda jaghympazdyqty qalypty jaghdaygha balaytyn ústanym oryn ala bastady. Tipten soraqysy – biz ony  «biylikke ne baylyqqa aparatyn baspaldaq» dep sanay bastadyq. Al, jaghympazdyng ekinshi jaghy «kólgirsu» emes pe ‑ yaghni, ótirik. Olay bolsa, qoghamda sóz ben tirlik arasy osy kólgirsu men ótirikting arqasynda ajyrap, sózden de, tirlikten de bereke ketti... Osyny kórip otyrghan úrpaq boyynda shynayy patriotizm boluy mýmkin be? Ony qalay qalpyna keltiremiz, mýmkin sport arqyly ma? Sen qalay oilaysyn?

Múhtarhan Mamyrbekúly: Sport adamzat mәdeniyetining erteden kele jatqan onyn bir salasy . Kóptegen ghalymdar onyng tarihiy-filosofiyalyq mәni men manyzy turaly birshama enbekter men parasatty pikirler jazghan. Sporttyq óner – fenomen.   Kóne dәuirden bastap  adamnyng fiziologiyalyq jetilui halyqtyq dýniyetanymdy negizge ala otyryp baghamdalady. Demek, týrki  jәne qazaq halqyndaghy  sport ónerining shyghu tegin ashu ‑ qazirghi zamandaghy  otansýigishtikpen úshtasady dep sanau kerek. Býginde kóneden kele jatqan sport týrlerin últtyq dýniyetanymgha introeksialau ózekti bolyp otyr. Sport jәne otansýigishtik prinsipteri sabaqtastyghy ‑ tóltuma dýniyetanymymyzdy, onyng gumanistik sipatyn, patriotizmdi qalyptastyrady. Sport jәne basqa da óner týrleri bizding ruhany kenistigimizdi nyghaytatyny haq.   Men ózime keletin bolsam dәstýrli sadaq atudy Qazaqstangha әkelgen azamattardyng biri bolyp sanalamyn. Oghan qyzyqqan jerim mynau boldy – sadaqtan ótken birinshi Dýniyejýzinde jarysqa tek qana últtyq kiyimdi kiyip baru kerek eken. Sol maghan qatty únady. Ekinshiden, sadaq óneri bizge atadan qalghan múra. Osyny men janymmen qabyldaghan song ghana, sadaq sportyna keldim. Býginde Federasiyany basqaramyn, әri, Halyqarlyq tóreshi retinde onyng damuyna atsalysyp jýrmin...

Ábdirashit Bәkirúly: Maghan mynaday bir oy keldi: «Sen Otannan qashsang da, Otan senen qashpaydy» degen. Shynynda da, adam Otanyna «ókpelep», alysqa shyghandap ketui mýmkin. Al, endi, soghan bola Otan ózgermeydi ghoy? Áriyne, onda biz «Úrpaq nege ókpeleydi?» dep ózimizden ózimiz súraymyz. Tipten, qajet bolsa Otannyng ózin ózgertuge kýsh salamyz. Sóitip, týpting týbinde әlgi bala óz Otanyna bәribir qayta oralady. Ol shette jýrip Otannyng qadirin bile týskendikten de «U ishseng de elinmen birge ish» degenning ne ekenin úghady. Yaghni, әrbir adam sóitip, Otanyna oralady... Osy túrghydan meni bir mәsele qyzyqtyrady: mysaly, ózing sadaqshy retinde әlemning kóptegen elderine baryp jýrsin. Sol kezdegi boydaghy patriotizm qanday, «ýidegi patriotizm» qanday? Ara‑jigin saraladyng ba? Odan ózge, kóptegen jastarymyz shet elderge oqugha ketip jatyr. Taghy bir ýlken top jaqsy ómir izdep, júmysqa ketip jatyr. Mine, osy toptardyng ortasynda qalyptastatyn patriottyq sezim bir‑birine úqsay ma? Ayyrmashylyghy bar bolsa, ol nede? Yaghni, múny biz «sportshy», «oqugha ketken jas», «júmys izdep ketken jas» dep ýshke bóleyik. Osyny zerttegen bireu bar ma? Ne aitar edin?

Múhtarhan Mamyrbekúly: Patriot jas – óz Otanyn sýietin, keshegisin bilip, ertenin oilap, býgin onyng damuy ýshin óz salasynda kishken¬tay bolsyn ýlesin tiygizuge әrekettenip jýrgen adam. Mening oiymdaghy patriot jas optimist, enbekqor jәne bilimge qúshtar adam. Aytuymsha, patriot boludy әr jas ózinen bastap, kez kelgen әreketining astarynda el mýddesi men últ mýddesi boluyna basa nazar audaru kerek. Mýmkin mendegi patriotizm kóbining oiyndaghymen say kelmeytin de shyghar. Biraq sózding maghynasyna qaraytyn bolsaq, «otansýigishtik» degendi bildiredi. Men Otanymdy sýiemin, memlekettik tilding damuyna ýlesimdi qosugha tyrysyp jýrmin. biraq ózim bilgen әrbir nәrseden tәjiriybemmen bóliskim keledi.,

Ábdirashit Bәkirúly: Patriotizmdi oyatushy, ony túghyryna bekitushi eng quatty ruhany qúndylyqqa neni jatqyzugha bolar edi?

Múhtarhan Mamyrbekúly: Maghjan Júmabaev «Arystanday aibatty, jolbarystay qayratty, men jastargha senemin» degen sózining qadiri qayda?? Kókeyimizde jauaby joq, osynday sansyz súraqtar kóp bolyp túrghany, ókinishti әriyne. Jastardy óz Otanynyng azamaty retinde tәrbiyeleu belgili bir әleumettik- mәdeny ortada jýredi, onda onyng adamy qúndylyqtar jýiesi, kózqarasy, aqyl-oyy qalyptasady. Qazaqstandyq patriotizm qazaqstandyq aqyl oidyng nemese últtyq dәstýrding ajyramas bólshegi bolyp tabylady. Bizding respublikamyzdyng jastarynyng oiy, ar-újdany, ghylym-bilimi azat boluy kerek. Qazaq jastarynyng birinshi mindeti – Qazaqstan respublikasyn mәngi saqtau jәne qorghau bolyp tabylady. Bolmysy men bolashaghynyng negizi osy jaghdaygha baghyttaluy kerek. Al, qúndylyqtar satysynda eng bastapqy oryndy tilge beremin. Til bolsa – barlyq qúndylyqtar shashu shyqpay óz qyzmetin atqarady.

Ábdirashit Bәkirúly: Qazaq tilining әli de óz túghyryna qona almay jatuynyng obiektivti jәne subektivti sebepterine toqtalayyq.

Múhtarhan Mamyrbekúly: Memleket basshysy Qasym-Jomart Kemelúly Toqaev Halyqqa Joldauynda memlekettik tilimizding qoldanys ayasyn ghylym-bilim salasynda, mәdeniyet pen is jýrgizu salasynda keneytu jóninde naqty tapsyrmalar bere kele, «Ata Zang boyynsha Qazaqstanda bir ghana memlekettik til bar. Búl – qazaq tili» dep shegelep túryp aitqany belgili. Preziydentimizding memlekettik sayasattyng basym baghyttarynyng biri qylyp aitqan osy tapsyrmasyn barlyq ókimettik mekemeler men ýkimettik emes úiymdar iske asyryp, elimizding ishki túraqtylyghynyng kepili әri Qazaqstandaghy barlyq diasporalardy bir iydeyanyng manynda toptasyp, ortaq memlekettik iydeologiyany iske asyratynday birlikke keltiretin kýsh – memlekettik til ekeni belgili. Tilimizding tausylmaytyn jyryn otyz jyldan beri tolghap kelemiz. Ata zanymyzda memlekettik tilding mәrtebesin alghan ana tilimizding shyn mәninde ózining últtyq bolmysyn iyelengenine shýbәsiz kónilmen quanghanymyzgha da otyz jylgha juyqtady. Kenestik jýiening óktemdigimen esikten syghalap qalghan tilimizdi tórge shygharudyng keleli amaldaryn jasau tirligine el bolyp, júrt bolyp belsene aralasyp kettik. Ýkimettik ýlken dengeyde memlekettik is-sharalar josparlary jasaldy, tilimizdi damytudyng ne bir iygilikti qadamdaryn oilastyrghan boldy. Ghalymy bar, jazushysy bar, biylik basyndaghy kósem, auzy dualy túlghalary bar, til keleshegine oray sheshiluge tiyis ózekti mәselelerdi el aldynda tolghamyn senimmen aitty! Uaqytqa ýmit arttyq, óz kezegimen bolatyn iske ýstirttik, asyghystyq tanytpayyq, uaqyt bizge júmys istep jatyr degen ýmitpen, mine, shiyrek ghasyrdan astam mezgildi de artqa tastadyq. Tilimiz túghyryna qondy ma, bayyrghy syna jazudan bastau alghan dәstýri bay, týrkilik kórkem әuezdi tilimiz tórimizge shyqty ma?! Aldymen ózining úlan-baytaq otanynda qazaqtyng mereyin biyiktetti me?! Álemdik ayadaghy bolashaghy qanday?.. Oigha orala beretin osynday súraqtar ta otyz jyldan beri azayghan joq. Áriyne, býgingi uaqyt tynysy basqa desek, zamangha say amalyng bolu kerektigin atalarymyz aityp ketken. Sondyqtan әr qazaq óz balasynyng tilin ana tilinde shygharyp, osy tilde oiyn óristete alatyn jaghdaygha jetkizui tiyis. Búl bir. Mine, osydan keyin baryp ekinshi, ýshinshi tilderdi iygeruge úmtyltu qajet. Balanyng bolmysy qalyptasqannan keyin qazaqy qúndylyqtary zerdelengennen keyin, basqa tildi ýirenuge auysu kerek dep oilaymyn. Orys tilin ýiretip, oghan qosa aghylshyngha úmtyltyp, óz tili jayyna qalyp qoymauy qajet. Ózining tilin bilmegen adam ózining últtyq bolmysynan aiyrylady, sana dengeyindegi býtindikten, jan-jýrektik dengeyde sezim qúshtarlyghynan, ruhany dengeyde biyiktikke qúshtarlyqtan , “jan – tәn – aqyl” birlestiginde garmoniyalyq ýndestikten aiyryluy mýmkin. Osy kedergilerden ótsek qana Memlekettik til óz túghyryna qonady dep oilaymyn.

Dialogiyany jýrgizgen Ábdirashit Bәkirúly

Abai.kz

7 pikir