Beysenbi, 19 Qyrkýiek 2024
Kórshining kólenkesi 1934 20 pikir 3 Mausym, 2024 saghat 16:02

Dosym Sәtpaev: Tolstoydyng artynda Kremli túr!

Suret: gov.kz

Astana Resey Memlekettik Dumasynyng viyse-spiykeri Petr Tolstoydyng Qazaqstannyng egemendigi men aumaqtyq tútastyghyna qatysty sózderine narazy.

«Komsomoliskaya pravda» radiosyna bergen súhbatynda Tolstoy Qazaqstandy rusofobiyagha jol berude dep aiyptap, qazaq qalalary ejelgi orys qalalary ekenin, sondyqtan Resey Federasiyasynyng olargha tarihy qúqyghy bar ekenin aitqan bolatyn.

Memlekettik Duma viyse-spiykerining aituynsha, eger Mәskeu Ukraina taqyrybyn «jappasa», onda onyng Qazaqstanmen de, Armeniyamen de, Reseymen shekaralas basqa eldermen de problemalary tuyndaytyn bolady.

Reseyding Qazaqstangha shabuyly

«Býginde Qazaqstanda belgili bir qazaq memleketin qayta qúru túrghysynan ne bolyp jatqanyn qaranyzdar, - dep ashulandy Tolstoy. - Tәuelsizdik turaly, latyn әlipbiyine kóshu turaly últtyq mifologiya qanday... Men qazaqtardyng úmytqanyna qarsymyn: Alma-Ata - búl 1867 jyldan 1921 jylgha deyin osynday ataumen ómir sýrgen búrynghy Vernyy qalasy. Búl bizding kazaktar salghan orys bekinisi. Búl tarih últtyq sana-sezim ýshin óte manyzdy. Al tarihty oilap tabudyng qajeti joq!»

Sayasatkerding aituynsha, Qazaqstannyng barlyq jerleri Qytaygha, al jer qoynauy aghylshyndargha satylsa da, Reseyden bólinuding qajeti joq ekendigin qazaqtardyng qaperine salyp:

«Kórshilermen jaqsy qarym-qatynasta bolu kerek», - dep qosty Tolstoy.

Tanymal qazaqstandyq sayasattanushy Dosym Sәtpaevtyng pikirinshe, RF Memlekettik Dumasynyng viyse-spiykerining aitqan sózderi Kremliding Qazaqstan atynan jau beynesin jasau iydeologiyasynyng bir bóligi bolyp tabylady.

Sәtbaev haqqin.az súhbatynda óz elining biyligin memleketting qauipsizdigi turaly oilanugha shaqyrady. «Reseyge búl qadam óz qoghamyn shiyeleniste ústau ýshin qajet», - dep atap ótti Sәtpaev.

- Reseylik ýgit-nasihat toby ókilderining biri Tolstoydyng shabuyly onyng jeke bastyq danghoylyghy emes. Búl - Kremliding tarapynan Ukrainagha basyp kiruge dayyndyq boyynsha synaqtan ótken iydeologiyalyq әdistemesining qazaqqa baghyttalghan jebesi. Onyng týp tórkinin búdan on jyl búryn Resey Federasiyasynyng preziydenti Putin jariya etip, Qazaqstannyng memlekettiligi Núrsúltan Nazarbaevtyng preziydenttiginen bastalatynyn aitqan bolatyn.

Yaghni, KSRO ydyraghangha deyin qazaqtardyng memlekettiligi bolmaghan ghoy? Ókinishke oray, qazaq handyghynyng kóp ghasyrlyq tarihyn Mәskeu bir jola revanshistik kýresinine laqtyryp tastaghasy keledi. Tolstoydyng atalghan mәlimdemesi - búl qazaqta eshqashan memlekettilikting nyspysy joq, hәm eshqanday memleket týzuding tarihy men dәstýri bolmaghan degen putindik tezisting jalghasy. Dәl osynday iydeologiyalyq tarih dóngelin keri ainaldyru Ukrainagha 2022 jylghy 24 aqpanda, Kremli býkil әlemge Ukraina - Resey jerinde qúrylghan jasandy el dep habar taratar aldynda da jýrgizildi. Jalpy alghanda, reseylik barlyq jalghan sarapshylar bir ústanymdy bir dauyspen toty qústay qaytalap, sandughashsha sayraugha daghdylanghan. Olar ýshin RF ainalasyndaghy barlyq memleketter Reseyding aitqan sózin eki etpeuge tiyisti qol balasy bolyp tabylady.

Osyghan baylanysty monghol ýkimetining bir ministri kórsetken HIII ghasyrdaghy Monghol imperiyasynyng kartasyna nazar audaru óte qyzyqty boldy, onda onyng vassaly - Rusi aumaghy kishigirim europalyq qalanyng aumaghyn ghana alyp jatyr, al orys knyaziteri Shynghyshan men onyng múragerlerining imperiyasyna taghzym etip, biylikke izgi niyet bildirip shybyn-shirkey kýy keshetin edi. Tarihy shyndyq reseylik nasihatshylardyng úlylyghyna núqsan keltiredi. Endi osy imperiyalyq, ksenofobiyalyq, mýldem arandatushylyq әngimeler jay ghana deputattyng emes, reseylik biylik iyerarhiyasynda joghary oryn alatyn Memlekettik Duma viyse-spiykerining auzynan shyghyp otyrghany da tegin emes.

Kremli qazaq memleketining tarihy Nazarbaevtyng biyliginen bastalady dep senedi

Salystyrmaly týrde jaqynda Qazaqstannyng tómengi palatasynyng spiykeri Núrlan Nyghmatulinning Resey parlamentining basshylarymen kezdesui kezinde eki el parlamentshileri tarapynan arandatushylyq mәlimdemelerdi boldyrmau turaly uaghdalastyqqa qol jetkizildi. Búl negizinen Qazaqstandy dýrkin-dýrkin qúsyqty balshyqpen lastap jýrgen reseylik deputattargha qatysty bolatyn. Biraq, kórip otyrghanymyzday, búl kóz aldaushy kelisim eshkimdi betinen qagha almady. Resey Federasiyasynyng basshylyghy tarapynan birde-bir jan Tolstoy men basqa da arandatushylardy jaghasynan alyp, jýndey týtuge jaraghan da joq»...

Qazaqstandyq sayasattanushynyng aituynsha, Ortalyq Aziya jurnalisterimen kezdesude RF-men shekaralas postkenestik ónirdegi barlyq elder ózderin qauipsiz sezinbeui tiyis dep mәlimdegen Ukraina preziydenti Vladimir Zelenskiy myndaghan ret dúrys aitqan.

«Zelenskiy tipti Resey agressiyasynyng kelesi nysany boluy mýmkin jәne Mәskeu tarapynan qarsy aqparattyq soghys jýrgizip jatqan elderding tizimin jariyalady», - dep eske saldy Dosym Sәtpaev. - Sondyqtan Tolstoynyng shabuylyna jenil-jelpi nemqúraylylyqpen qaraugha esh bolmaydy. Óitkeni búl әreket olar tarapynan Qazaqstangha anaghúrlym quatty aqparattyq shabuyldy dayyndaudyng bir bóligi bolyp tabyluy esh ghajap emes jayt. Onyng ýstine biz Ukrainadaghy soghys bastalghannan keyin Qazaqstannyng ekonomikasyna Reseyding aralasuynyng keremet kýshengin kórip otyrmyz. 2019 jyly elde 7 myng reseylik kompaniya bolsa, biyl olardyng sany jiyrma myngha jetti! Ukrainanyng 2014 jylghy jaghday kórsetip otyrghanday, kýshti ekonomikalyq ekspansiya men aqparattyq shabuyldardan keyin Kremliding әskery bastamalary ózin tanytuy әbden yqtimal.

Ázirge búl ssenariy Putinge tiyimsiz ekeni týsinikti jayt. Sebebi Qazaqstannyng artynda Ortalyq Aziya aumaghyndaghy oryn alatyn qaqtyghystargha mýddeli emes Reseyding manyzdy seriktesteri Qytay men Týrkiya túr. Sonymen qatar, Kremliding iydeologiyalyq mashinasy Astana, Kishiynev jәne Erevan siyaqty syrtqy dúshpandardyng beynelerin somday almaydy».

Núrlan Nyghmatulin Mәskeude ne turaly kelisti?

Sarapshynyng aituynsha, «DNR» men «LNR» Soltýstik Qazaqstannyng negizine orystar basym qonystanghan Pavlodar, Petropavl jәne basqa qalalary boluy mýmkin.

«Dәl qazir múnday oqighalardyng boluy ekitalay bolyp kóringenimen, biraq aragha eki-ýsh jyl salyp Reseydegi geosayasy jәne ishki jaghdaygha baylanysty osynday jayttyng oryn aluy da әbden mýmkin, - dep esepteydi Sәtpaev. - Ókinishke qaray, Qazaqstan ýkimetining tizginin ústaghandar múnday ssenariylerdi elep eskermeude. Kerisinshe, olar Qazaqstannyng Reseymen qarym-qatynasy jaqsy degen jalghan elesting jeteginde jýr. Biraq shyn mәnisinde orynalyp otyrghan jaghday mýldem olay emes. Búl aradaghy aitpaghym, elding qauipsizdigine jauap beretin adamdar onyng memlekettiligine tónetin qaterlerding barlyq núsqalaryn qarastyrugha mýldem qúlyqsyzdyq tanytuda».

Oyan, qazaq! Reseyshil biyligine, últtyq mýddenning ayaqqa taptalyp jatqanyn jetkiz!

Abai.kz

20 pikir

Ýzdik materialdar

Alashorda

IYdey Alasha y sovremennyy Kazahstan

Kerimsal Jubatkanov 2370