Júma, 27 Qyrkýiek 2024
Qogham 194 4 pikir 27 Qyrkýiek, 2024 saghat 17:02

Ashat Rahymjanov: AES qúrylysy elimiz ýshin manyzdy

AES salu mәselesi 6-shy qazanda bolatyn referendum arqyly sheshiledi. Osy orayda biz AES qúrylsy qanshalyqty tiyimdi ekenin bilu ýshin Mәjilis deputaty Ashat  Raqymjanovtyng pikirin bilgen edik.

-Ashat Núrmaghambetúly, AES qúrylys prosesi qalay jalghasady jәne ol jergilikti halyqtyng ómirine qalay әser etedi?

- Qúrylys salasy boyynsha búl jerde memlekettik komissiya júmys isteytin bolady. Býginde AES salu boyynsha  4 joba bekitilip otyr. Búl kompaniyalar Resey, Ontýstik Koreya, Qytay men Fransiya elderinen óz jobalaryn úsynuda. Qúrylys 10 jylgha juyq sozylady degen boljam bar. Al onymen qosa 10 mynnan astam  ada qúrylys júmystaryna tartylady dep aityluda.  Yaghny 10 myng adam júmyspen qamtylady. Bәlkim búdan da kóp adam qamtyluy mýmkin ony investorlar men  qúrylys nysanyn jýrgizetin kompaniyalar ózderi sheshedi. Al AES salynghannan keyin 2 myng adam túraqty júmyspen qamtylady. Yaghny onyng 20 payyzy  yadrolyq fizika salasynyng mamandary. Jergilikti halyqqa qalay iser etetinin aitatyn bolsam, eng aldymen qosymsha júmys týrleri payda bolady. Odan bólek elektr energiyasynyng tapshylyghy sheshiledi. Eger AES Balqash ónirine salynatyn bolsa elimizding ontýstik ónirin elektr jelisimen qamtu qarqyny artady. Odan bólek tarifterde de ózgeris bolady degen boljam  bar. Aldaghy uaqytta kompaniyalar qanday qúrylys materialdaryn qoldanatynyn aitatyn bolady.

-Halyq tarapynan monitoring pen baqylau qalay jýzege asady?

- AES  salu bizding elimiz ýshin eng manyzdy ekeni belgili. Al oghan qoghamnyng ýn qosuy әriyne tabighy nәrse. AES qúrylysy bizding eldi ghana emes, shetelerdi de qyzyqtyryp otyr. Jogharyda aityp ótkenimdey arnayy komissiya  bolady, onyng qúramyna túrghyndar da qabyldanuy mýmkin. Býginde jan jaqty materialdar dayyndaluda. Odan bólek AES qúrylysyna qatysty referendum ótpek. Osynyng barlyghy halyqtyng qyzyghushylyghy bar ekenin kórsetedi. Sondyqtan búl joba qogham nazarynda bolady.

-Halyq pen qorshaghan ortagha kelensiz zardaptar bolghan jaghdayda memleket pen kompaniyalardyng jauapkershiligi qanday?

- Búl jerde Qazaqstan 2011 jyly Vena konvensiyasyna qol qoyghanyn aita ketu kerek. Ol jerde AES  qauipsizdik sharalary men zardaptaryna arnalghan bólimder bar. ENG basty maqsaty yadrolyq apat bolghan jaghdayda AES shyghynnyng barlyghyn óteui kerek. Áriyne onday jaghday bolghanda. Keltirilgen zalaldyng mashtabuy tolyghymen zertteletin bolady.

-Jergilikti halyq ýshin qanday әleumettik paketter bolady, aimaqtyng infraqúrylymyn jaqsartu mýmkin be?

-Qazirgi tanda qanday da bir әleumettik paketter turaly mәlimet joq. Sebebi aldaghy 3-4 jylda qúrylys tyng jobalyq-smetalyq qújattary retteletin bolady. Áriyne AES salynatyn aimaqta infraqúrylym damidy. Odan bólek densaulyq saqtau, bilim, әleumettik salagha da әseri bolady. Jogharyda aityp ótkenimdey 10 mynnan astam júmys kýshi tartylatyn bolsa әriyne AES salynatyn ónirding әleueti damidy. Mening oiymsha AES infraqúrylymy damu kerek aimaqqa salynuy kerek. Mysaly Ýlken auylyna salynatyn bolsa, bolashaqta ol jerding ýlken qalagha ainaluyna mýmkindik bar.

-Atom elektr stansasy aimaqqa elektr energiyasynan basqa qanday payda әkeledi?

- Ózderiniz bilesizder Qazaqstan BÚÚ-nyn  túraqty damu bastamalaryn qoldaydy. Ol jerde eng aldymen әlemning jasyl ekonomikagha betbúrysy  ayqyndalyp otyr. Bizding elde osy baghytty jýzege asyrudy josparlap otyr. Biz atmosferagha ziyandy qaldyq shygharatyn stansiyalardan aryluymyz kerek. Al AES qúrylysy sol baghyttyng bastauy. Mysalyq Europalyq kompaniyalar AES ekologiya zalal keltirmeuine mәn beredi. Sondyqtan qosymsha investorlardy tartu mәselesinde, ekologiyagha keletin zalaly az kompaniyalardy tandau manyzdy.

 

Abai.kz

 

 

4 pikir

Ýzdik materialdar

Alashorda

IYdey Alasha y sovremennyy Kazahstan

Kerimsal Jubatkanov 2563