"Aq jol" dempartiyasy kriptovaluta ainalymyn retteu ýshin Kriptobank qúrudy úsynyp, 2018 jylghy osynday úsynysyn eske saldy

«Aq jol» fraksiyasynyng deputattyq saualy

QR Premier-ministri O.Bektenovke

Últtyq bankting tóraghasy T.Suleymenovke

Preziydent Q.Toqaev Qúryltayda sóilegen sózinde sifrlyq aktivter salasyn yryqtandyru boyynsha shúghyl sharalar qabyldau qajettigin atap ótti.

Songhy jyldary kriptovaluta әlemdik qarjy jýiesining ajyramas bóligine ainaldy. Jyl ótken sayyn sifrlyq valutalardy investisiyalau, kapitaldy saqtau jәne ózara esep aiyrysu qúraly retinde qarastyratyn qazaqstandyqtardyng sany artyp keledi.

Alayda, elde múnday aktivterdi zandy týrde paydalanu ýshin qúqyqtyq infraqúrylym joq. Kerisinshe, kriptovalutalardyng ainalymyna tyiym salynghan, búl kriptovaluta naryghyn memlekettik retteuding joqtyghyna, sifrlyq kapitaldy zansyz ainalym men kólenkeli ekonomika ýshin paydalanugha әkeledi. Keybir derekterge qaraghanda, Qazaqstandaghy kriptovaluta operasiyalarynyng 90 payyzy zang shenberinen tys jýzege asady.

Osyghan oray, 2017-18 jyldary «Aq jol» fraksiyasy deputattary men Últtyq bank pen Ýkimet arasyndaghy daulardy eske salugha mәjbýrmiz, sol kezde kriptovalutagha tyiym saludy dәl solar engizip, sol arqyly jyldar boyy qarqyndy damyp kele jatqan janashyldyqtyng elimizge engiziluin «toqtatyp» tastady.

Tyiym salu tek kólenkeli naryqtyng ósuine, zansyz aiyrbastaushylar men súr shemalardyng payda boluyna, salyq tóleuden jaltarugha jәne zansyz әreketterdi qarjylandyrugha әkeldi. Qazaqstandyqtar kriptoalayaqtar men zansyz platformalardan, qarjylyq piramidalar men skam-jobalardan (OneCoin, BitConnect, Terra/Luna) ýlken kólemdegi aqshalaryn joghaltuda. Milliardtaghan kriptovaluta shetelge zansyz audaryluda, al memleket búl tranzaksiyalardy baqylamaghnean son, ýlken salyq resurstaryn joghaltuda.

Eshbir el sifrlyq progresti toqtatyp, sifrlyq aktivter naryghymen kýrese almaydy, búl qúbylys kontiynentter men ekonomikalardy jaulap aluda.

Biraq eger birdenege qarsy túru mýmkin bolmasa, odan onyng bir ghana joly bar - «týsin de basqar», yaghni, zandastyru jәne retteu. Fraksiyamyz 2018 jyldyng 30 mamyryndaghy deputattyq saualynda dәl osyny úsynghan bolatyn (https://akzhol.kz/ru/blog/migrated_6078).

Ol kezde - sәtsiz bolghan edi.

Al, býginde, Preziydentting tapsyrmasyn eskere otyryp, sifrlyq aktivterdi zang ayasynda baqylau, aiyrbastau jәne saqtau funksiyalaryn ózine jýktep alatyn Kriptobank qúru salany retteuding tiyimdi qúraly bolar edi.Múnday instituttar sifrlyq aktivteri zandy ainalymgha qatysatyn jәne Fintehting tehnologiyalyq progressivti salasynyng manyzdy bóligin qúraytyn aldynghy qatarly elderde damyghan.

Sifrlyq tehnologiyalardy engizuding alghashqy tiyimdi mysaldary elimizde qazirding ózinde bayqaluda – búghan mysal retinde sifrlyq tengening kómegimen (jәne eshbir QQS shegin tómendetpesten) iri kompaniyalardyng negizsiz bólshektenuin anyqtay alghan Kaspy bank, Halyq bank jәne Qarjy ministrligi men Memlekettik kirister komiytetining sәtti jobalaryn aitugha bolady.

Alayda, jahandyq Finteh odan әri damyghan: AQSh-ta birinshi federaldy kriptovaluta banki Anchorage Digital Bank ashyldy. Artynsha Kraken Bank jәne Custom Bank payda boldy.

Shveysariyada adal retteuding arqasynda SEBA Bank jәne Sygnum Bank qúryldy – kriptovalutalardy saqtau, saudalau jәne investisiyalau qyzmetterin úsynatyn liysenziyalanghan kriptobankter.

Germaniyada kliyentterge euro men bitkoinderdi bir shotta ústaugha mýmkindik beretin gibridti kriptobank iske qosyldy. Fidor Bank kriptovaluta birjalarymen yntymaqtasyp, sifrlyq aktivterge qatysty qyzmetterdi úsynady.

Singapurdyng eng iri banki DBS sandyq aktivterding saudasyn úsynady. Liysenziyasy bar tólem kompaniyasy bolyp tabylatyn Xfers kriptobanki singapurlyq dollargha bekitilgen XSGD steybl-koiynin iske qosty.

Sondyqtan, Memleket basshysy Ýkimetten, Parlamentten jәne Últtyq bankten tyiym salu arqyly ilgerileudi bәsendetpey, halyqaralyq kóshbasshylarmen ýndese otyryp, "Fintehti" damytudy talap etip otyr.

Sózinen ýzindi keltire keteyin: «Sifrlyq aktivterding zandy ainalymyn qamtamasyz etu, kriptoayyrbastau qyzmetin jýrgizu jәne sifrlyq mayningke investisiya tartu ýshin osy salany retteu isin yryqtandyruda shúghyl sharalar qabyldau qajet.

Búl qadam elimizding osy aimaqtaghy sifrlyq qarjy tehnologiyalarynyng ortalyghy retindegi rólin arttyrady. Sonday-aq sifrlyq aktivterding kólenkeli ainalymyn azaytugha mýmkindik beredi әri salyq týsimin kóbeytuge septigin tiygizedi».

«Aq jol» fraksiyasy Qasym-Jomart Kemelúlynyng búl búiryghy el ekonomikasynda ýlken ról atqaryp, jana jobalardyn, bilikti júmys oryndarynyng jәne qogham men budjetting jana tabys kózderining alanyna ainalatyn tútas innovasiyalyq industriyany qúrugha mýmkindik beredi dep esepteydi.

Sonymen qatar, elimizde múnday instituttyng payda boluy kórshi elderding osy qúraldardy sәtti mengerui jaghdayynda Qazaqstannyng Finteh salasyndaghy kóshbasshy rólin qamtamasyz ete alady. Kripta shekarany bilmeydi, eger biz múny býgin jasamasaq, erteng basqalar jasap, sifrlyq qarjylyq aghyndar ózgelerding qolyna ótedi.

Jogharyda aitylghandardy eskere otyryp, «Aq jol» QDP deputattyq fraksiyasy, bәlkim, gibridti formatta qazaqstandyq Kriptobank qúru mәselesin qaraudy úsynady, onyng qatysushylary Últtyq Bank jәne osy qúraldardy sәtti jýzege asyryp jatqan ekinshi dengeyli jeke bankter boluy mýmkin.

Qúrmetpen,

«Aq jol» fraksiyasynyng deputattary

A.Peruashev

E.Barlybaev

D.Espaeva

Q.Isa

S.Erubaev

E.Beysenbaev

Abai.kz