Sauda soghysy: Qytaydyng alghashqy jenisi

Ótken aptada AQSh pen Qytay sauda soghysynyng shyrqau shegine jetkeni belgili. Tramp basqa elderge salynghan atalmysh tarifterin 10 payyzdyq shekpen 90 kýnge shegerdi de, Qytay tauarynan alynatyn tarifti 145 payyzgha bir-aq kóterdi.
Sóitip ózining týpki maqsaty ózge elderdi óz jaghyna tartyp, Qytaydy túqyrtu ekenin pәsh etti. Tramptyng Aq ýige qayta oralghannan bergi әr jýrisin baqylap otyrghan Qytay biyligi bosansudyng әlsizdik bolyp seziletinin jete týsinip, qatang jauap berdi. AQSh tauarlaryna 125 payyzdyq tarif belgilep, «әri oina» dedi.
Byltyrghy Amerikadaghy preziydent saylauynda Tramptyng qoldaghandardyng basym bóligi qúrama shtattyng batysy men soltýstigindegi fermerler edi. Qytay jana sheshiminde birden AQSh dihandarynyng soya búrshaq, jýgeri qatarly dәndi daqyldaryn, tauyq, shoshqa etterin elge kirgizuge tyiym saldy. Aldynyghy joly Tramppen bolghan sauda soghysynda Qytay osy taktikany qoldanghan edi. Qytay alystaghy Australiyadan, bolmasa qasyndaghy Qazaqstannan búl ónimderdi erkin importtay alady. Kerisinshe búl sheshimning qazirgi mausymdyq nauqan kezinde AQSh fermerlerine qay jaqtan bolsyn, (bolashaqqa, Tramptyng sayasatyna senim) qatty soqqy bolyp tiyneni anyq.
Býgingi ghalamtor zamanynda, virtualdy ómirding dәstýrli túrmys qatynastarynyng orynyn basyp, negizgi aghymgha ainalghany belgili. Zerdeli qaltaly telefondar men noutbukter meyli túrmysta, júmysta bolsyn, kem bolsa bolmaytyn zatqa ainaldy. Amerikanyng auyldaghy fermerinen tartyp, Nu-Yorktegi invertorlaryna deyin onsyz ómir sýre almaydy.
Osynday jana tehnologiyalargha qajetti bólshekterding Qytayda óndirilip, bolmas qúrastyrylyp, әlemdik naryqqa jýieden AQSh naryghyna bet alatyny belgili. Qytaydyng kezekti joghary tarify túrmystyq jәne әskery salada qoldanylatyn chiyp, jartylay ótkizgishterding baghasynyng aspandauyna әkelip soqty. AQSh tyng aifon qatarly brendterining baghasynyng qymbattaytyny qor birjalary men saylaushy halyq arasynda ýlken tolqu tudyrdy. Qauipty sezgen Tramp Qytay da qúrastyrylatyn, óndiriletin 20-gha juyq joghary tehnologiya tauarlarynan 145 payyzdyq tarifti alyp tastady, kedendik salyqtan bosatty. Búl – aqpanda bastalghan tarif soghysyndaghy Qytaydyng alghashqy jenisi edi.
Qytay biyligi búnymen ghana shektelip otyrghan joq. Ózge elderge Tramptyng tarif soghysyna ilesip, Qytaydyng ekonomikalyq mýddesine ziyan keltirse, qatang jauap beretinin eskertti.
Osy maqsatta Qytay basshysy býgin Malayziya, Vietnam, Kambodjagha saparyn bastaydy. Búl mәlimdemeni taratudyng aldynda Qytay taraby Aq ýige qayyrylyp, Qytay tauaryna salynghan barlyq tarifty alyp tastaugha shaqyrdy. Tramptyng kózsiz sauda soghysy «damushy elderding ekonomikasyna túsau saldy» dedi.
Qytay taraby Aq ýige qarsy ekonomikalyq odaqtastar qúru siyaqty syrtqy amaldardan bólek, Tramptyng AQSh óndirisin damytu josparyna qarsy kezekti sanksiyasyn jariyalady. úshaq pen mashina jasaugha qajetti eng kerekti bólshekter jasalatyn siyrek metaldarmen himiyalyq zattardy Qytaydan AQSh-qa jasyryn jetkizuge, eksporttaugha tyiym saldy. Sarapshylar búl sharanyng da Amerikanyng avia, mashina óndirisine әseri aitarlyqtay bolady deydi.
Abai.kz