Qazaqstan Respublikasynyng Premier-ministri

O.A. Bektenov myrzagha!

Qúrmetti Oljas Abayúly!

12 mamyr kýni Sizding 2025 jylghy 25 sәuirdegi №68 qandas mәrtebesin beru tetigin ózgertu boyynsha úsynystar әzirleu ýshin júmys tobyn qúru turaly ókimge qol qoyyp, «Osy ókimge qosymshagha sәikes qúramda qandas mәrtebesin beru tetigine zannamalyq týzetuler engizu jónindegi úsynystar әzirleu ýshin júmys toby qúrylsyn. Júmys toby 2025 jylghy 30 mamyrgha deyin merzimge qandas mәrtebesin beru tәrtibin qayta qarau boyynsha zannamalyq týzetuler әzirlesin jәne olardy Qazaqstan Respublikasynyng Ýkimeti apparatyna engizsin!» degen tapsyrma bergeninizdi kórip, qatty quandym.

Tipti, «Qandas» mәrtebesin beru tetigine zannamalyq týzetuler engizu jónindegi úsynystar әzirleytin júmys tobynyng qúramyn da bekitip qoyypsyz.

Biraq, qanday ózgerister engiziletini turaly aitylmapty...

Qúrmetti Oljas Abayúly!

2015 jyldyng sonynda Timur Qúlybaev pen Kәrim Mәsimov 2013 jyly qúrdymgha ketire jazdaghan «Halyqtyng kóshi-qony turaly» zany jyl boyy Parlamentte qayta qaralyp, týzetilip, kemeldenip, sonynda Túnghysh Preziydent Núrsúltan Nazarbaev qol qoyghan bolatyn.

Ókinishke oray, «Qazaqstan Respublikasy kóshi-qon sayasatynyng 2023 – 2027 jyldargha arnalghan tújyrymdamasy» kóshi-qon ýrdisin retteuge arnalghan sol zandar men normativtik qújattardyng da, Preziydentimiz Qasym-Jomart Toqaevtyng «Dýniyejýzindegi qandastarymyzdyng basyn tughan jerde biriktiru – bizding qasiyetti paryzymyz!» - degen Úly maqsatynyng da tas-talqanyn shyghardy!

Toq eterin aitsam, Qazaq kóshi Kәrim Mәsimov zamanyndaghy búrynghy taz kepeshin qayta kiydi...

Sonyng bireui – býgin Oljas Bektenov qayta qarau turaly tapsyrma berip otyrghan etnikalyq qazaqtargha «Qandas» mәrtebesin beru tәrtibi!

Bәrin qúrtyp otyrghan – «Halyqtyng kóshi-qony turaly» zanynyng 20-babynyng 5) tarmaghy.

Atalghan norma 2023 jyly 19 sәuirde Senattyng maqúldauymen qabyldandy.

Búl normagha say, kóship kelushilerdi qonystandyru ýshin Ýkimet aiqyndaghan segiz ónirden ózge toghyz oblys pen ýsh qalagha qonystanghysy keletin etnikalyq qazaqtargha «Qandas» mәrtebesi berilmeui kerek!

Biraq, búl normanyng Qazaqstan Respublikasynyng Konstitusiyasynyng 21-babyna qayshy ekenin aityp, biz mәsele kótergen son, atqarushy biylik toghyz oblys pen ýsh qalagha qonystanghysy keletin etnikalyq qazaqtargha «Qandas» mәrtebesin ZANSYZ bere bastady, әli berip keledi.

20-baptyng 5) tarmaghy Konstitusiyasynyng 21-babyna ghana emes, 12-babynyng 2 tarmaghyna; 14-babynyng 2 tarmaghyna da say kelmeydi.

Tipti, Qazaqstan Respublikasynyng eng qymbat qazynasy - adam jәne adamnyng ómiri, qúqyqtary men bostandyqtary degen Konstitusiyanyng 1-babyn eske alsaq, 20-baptyng 5) tarmaghy shetten kelgen etnikalyq qazaqtardyng qúqyqtary «QYMBAT QAZYNA» sanalmay túr. Búl – bir!

Ekinshiden, «Qandas» mәrtebesin búrynghy «Halyqqa qyzmet kórsetu ortalynynan» (SON) ýsh júmys kýni ishinde beriletin tәrtipting «Qútty meken» mobilidi qosymshasy jәne migration.enbek.kz portaly aqyly 30 júmys kýni ishinde beriletin etip ózgertilui – alystan oralghan aghayyndy qatty qinap jiberdi. Tipti, jemqorlyqqa jol ashyp, deldaldardyng jemine ainaldyryp jiberdi.

Preziydent Ákimshiligining manayyndaghy Memleket basshysynyng abyroy-bedelin, últtyq mýddeni oilamaytyn sanasyz sarapshylardyng kóshi-qon sayasaty jónindegi kensede otyryp jasaghan sapasyz «saraptamasy» negizinde Zandar men normativtik qújattargha engizilgen búl ózgeristerdi men Aqordada otyrghan aiyrym lauazymdy túlghalardyng Úly kóshti toqtatu ýshin әdeyi jasaghan kedergisi, Preziydentimiz Qasym-Jomart Toqaevtyng bedelin týsiru maqsatynda jasaghan qastandyghy dep esepteymin!

Qúrmetti Oljas Abayúly!

Osy orayda Tәuelsizdik alghashqy jiyrma jylynda Atajúrtqa oralghan qandastardyng sanyn da eske týsire ketken artyq bolmas.

1991-1996 jyldary 104 009 adam;

1997-2001 jyldary 82 335 adam;

2002-2006 jyldary 384 106 adam;

2007-2011 jyldary 308 832 adam tarihy Otanyna kóship kelipti.

Al, 2020-2024 jyldary nebәri 41 990 adam ghana oralypty.

Osy songhy bes jyl ishinde 6026 adam TMD men ózge memleketterge kóship ketipti.

Qazaqstandaghy bes jyldaghy kóshi-qon aiyrmasy: +35 784-adam.

Demek, jylyna jýz myndaghan qandastarymyz Atajúrtyna aghylyp jatatyn keshegi Núrsúltan Nazarbaev zamanyndaghy Úly kósh joq!

Býgin Qazaqstangha kóship kelgender shetelge  kóship ketkender men ólgenderding ornyn toltyrugha da jetpey qaldy!

Sondyqtan, qazirgi tanda «Qandas» mәrtebesine ótinish berushiler atqarushy biylikke de,  «Qandas» mәrtebesin beruge kelisim beretin Últtyq qauypsizdik komiytetine de esh qiyndyq tudyrmaydy!

Qúrmetti Oljas Abayúly!

Sol ýshin Sizden, birinshi, «Halyqtyng kóshi-qony turaly» zanynyng 20-babynyng 5) tarmaghyn alyp tastaugha;

Ekinshi, «Qandas» mәrtebesin búrynghy «Halyqqa qyzmet kórsetu ortalynynan» (SON) ýsh júmys kýni ishinde beriletin tәrtipti týgeldey qalpyna keltiruge yqpal etuinizdi súraymyn.

Sonday-aq, Óziniz jaqsy bilesiz, men songhy jiyrma jyldan astam uaqyttan beri kóshi-qon sayasatymen tynbay ainalysyp kele jatqan belsendi azamatpyn; kóshi-qon ýrdisin retteuge arnalghan zandar men normativtik qújattargha eleuli ózgerister men tolyqtyrular engizuge yqpal etken tәjiriybeli mamanmyn; Preziydentimiz Qasym-Jomart Toqaevtyng qoldaushysymyn...

Sondyqtan, Premier-ministr Oljas Bektenov 2025 jylghy 25 sәuirdegi №68 qandas mәrtebesin beru tetigin ózgertu boyynsha úsynystar әzirleu ýshin qúrylghan júmys tobyna meni de qosularynyzdy ótinemin!

Qúrmetpen,

Auyt Múqiybek,

«Eren enbegi ýshin» medaliinin,

«Qúrmet» ordenining iyegeri.

Abai.kz