Dýniyejýzilik bank elderding satyp alu qabileti turaly janartylghan derekterge sýiene otyryp, jahandyq kedeylik shegin kýnine 2,15 dollardan 3 dollargha deyin úlghaytqanyn habarlady.

Halyqaralyq qarjy instituty ómir sýru ýshin qajetti eng tómengi tabys dengeyin kótere otyryp, ózining kedeylik kriyteriylerin janartty. Jana baghalaular tótenshe kedeylikte ómir sýretin adamdar sanynyng búryn eseptelgennen aitarlyqtay joghary ekenin kórsetedi.

Dýniyejýzilik bank jahandyq kedeylik shegin qayta qaraudy jariyalap, ony kýnine bir adamgha 3 dollargha deyin arttyrdy. Búryn búl kórsetkish $2,15 boldy jәne 2017 jylghy satyp alu qabileti pariyteti (SQP) derekterine negizdelgen.

Dýniyejýzilik bank sarapshylary SQP týrli elder arasyndaghy bagha dengeylerindegi aiyrmashylyqtardy eskere otyryp, әrtýrli valutalardy bir esepteu ekvivalentine keltiru tәsilin qoldanatynyn jetkizdi.

Búl derekterding janartyluy «kedeylik shegi» anyqtamasynyng ózin qayta qaraugha әkeldi, óitkeni әlemdegi ekonomikalyq jaghdaylar men ómir sýru qúny ózgerdi. Eng songhy derekter 2021 jyly jinalyp, 2024 jyly jariyalandy.

Sonymen qatar, kedeylik shegin týzetu tabysy tómen elderdegi ómir sýru dengeyin baghalau әdisterining songhy jetistikterin eskeredi. Atap aitqanda, múnday elder azyq-týlik, kiyim-keshek, baspana siyaqty negizgi tauarlar men qyzmetterding qúny turaly egjey-tegjeyli statistikalyq mәlimetter jinay bastady.

Búl ózgerister kedeylik pen әleumettik tensizdikting auqymyn, sonday-aq әlemning әrtýrli aimaqtaryndaghy kedeyshilikpen kýresuge baghyttalghan sharalardyng tiyimdiligin dәlirek baghalaugha mýmkindik beredi.

Dýniyejýzilik bankting janartylghan derekterine sәikes, 2022 jyly shamamen 838 million adam nemese әlem halqynyng 10,5 % kedeylik sheginen tómen boldy. Tәuligine 3 dollargha deyingi shekti qayta qarau әdistemedegi ózgeristermen birge baghalaudyng 125 million adamgha ósuine әkeldi.

Sonymen qatar, keybir naqty faktiler, sonyng ishinde Ýndistangha qatysty janartylghan derekter, kerisinshe, óte kedey sanattaghy adamdardyng sanyn azaytty. Ontýstik Aziyada kedeyler sany 45 milliongha azaysa, әlemning basqa aimaqtarynda ósti.

Ásirese kedeylikte ómir sýretin adamdar sanynyng aitarlyqtay ósui Saharanyng ontýstigindegi Afrikada tirkeldi. Onda búl kórsetkish 111 million adamgha ósti. Sarapshylar búl aimaqta kedeyshilikting shoghyrlanuy jalghasyp jatqanyn, búl jahandyq dengeyde tómen kedeyshilikpen kýresti qiyndatatynyn atap ótti.

«Álem biz oilaghannan da kedey jәne 2030 jylgha qaray tótenshe kedeylikti joy yqtimaldyghy azayady, óitkeni ol Saharanyng ontýstigindegi Afrika men túraqsyz memleketterde kóbirek shoghyrlanghan», — dep atap ótti Dýniyejýzilik bankting ekonomisteri.

Kerimsal Júbatqanov,

tarih ghylymdarynyng kandidaty, S. Seyfullin atyndaghy Qazaq agrotehnikalyq zertteu uniyversiytetining dosenti

Abai.kz