Дүниежүзілік банк елдердің сатып алу қабілеті туралы жаңартылған деректерге сүйене отырып, жаһандық кедейлік шегін күніне 2,15 доллардан 3 долларға дейін ұлғайтқанын хабарлады.

Халықаралық қаржы институты өмір сүру үшін қажетті ең төменгі табыс деңгейін көтере отырып, өзінің кедейлік критерийлерін жаңартты. Жаңа бағалаулар төтенше кедейлікте өмір сүретін адамдар санының бұрын есептелгеннен айтарлықтай жоғары екенін көрсетеді.

Дүниежүзілік банк жаһандық кедейлік шегін қайта қарауды жариялап, оны күніне бір адамға 3 долларға дейін арттырды. Бұрын бұл көрсеткіш $2,15 болды және 2017 жылғы сатып алу қабілеті паритеті (СҚП) деректеріне негізделген.

Дүниежүзілік банк сарапшылары СҚП түрлі елдер арасындағы баға деңгейлеріндегі айырмашылықтарды ескере отырып, әртүрлі валюталарды бір есептеу эквивалентіне келтіру тәсілін қолданатынын жеткізді.

Бұл деректердің жаңартылуы «кедейлік шегі» анықтамасының өзін қайта қарауға әкелді, өйткені әлемдегі экономикалық жағдайлар мен өмір сүру құны өзгерді. Ең соңғы деректер 2021 жылы жиналып, 2024 жылы жарияланды.

Сонымен қатар, кедейлік шегін түзету табысы төмен елдердегі өмір сүру деңгейін бағалау әдістерінің соңғы жетістіктерін ескереді. Атап айтқанда, мұндай елдер азық-түлік, киім-кешек, баспана сияқты негізгі тауарлар мен қызметтердің құны туралы егжей-тегжейлі статистикалық мәліметтер жинай бастады.

Бұл өзгерістер кедейлік пен әлеуметтік теңсіздіктің ауқымын, сондай-ақ әлемнің әртүрлі аймақтарындағы кедейшілікпен күресуге бағытталған шаралардың тиімділігін дәлірек бағалауға мүмкіндік береді.

Дүниежүзілік банктің жаңартылған деректеріне сәйкес, 2022 жылы шамамен 838 миллион адам немесе әлем халқының 10,5 % кедейлік шегінен төмен болды. Тәулігіне 3 долларға дейінгі шекті қайта қарау әдістемедегі өзгерістермен бірге бағалаудың 125 миллион адамға өсуіне әкелді.

Сонымен қатар, кейбір нақты фактілер, соның ішінде Үндістанға қатысты жаңартылған деректер, керісінше, өте кедей санаттағы адамдардың санын азайтты. Оңтүстік Азияда кедейлер саны 45 миллионға азайса, әлемнің басқа аймақтарында өсті.

Әсіресе кедейлікте өмір сүретін адамдар санының айтарлықтай өсуі Сахараның оңтүстігіндегі Африкада тіркелді. Онда бұл көрсеткіш 111 миллион адамға өсті. Сарапшылар бұл аймақта кедейшіліктің шоғырлануы жалғасып жатқанын, бұл жаһандық деңгейде төмен кедейшілікпен күресті қиындататынын атап өтті.

«Әлем біз ойлағаннан да кедей және 2030 жылға қарай төтенше кедейлікті жою ықтималдығы азаяды, өйткені ол Сахараның оңтүстігіндегі Африка мен тұрақсыз мемлекеттерде көбірек шоғырланған», — деп атап өтті Дүниежүзілік банктің экономистері.

Керімсал Жұбатқанов,

тарих ғылымдарының кандидаты, С. Сейфуллин атындағы Қазақ агротехникалық зерттеу университетінің доценті

Abai.kz