Osy aptada  Astana qalasynda  Reseyden, AQSh, Saud Arabiyasy, Niyderlandydan kelgen  halyqaralyq  sarapshylar «Tehnologiyany kommersiyalandyru»  jobasynyng  qyr-syry men tiyimdiligin, artyqshylyqtaryn tilge tiyek etti.  Tehnologiyalardy kommersiyalandyru jobasy ayasynda elimizde әzirge eng ýzdik 49 ghylymy joba anyqtalyp otyr.

Jiyn  barysynda úsynylghan júmystar jan-jaqty tanystyryldy.  Bir joba ekinshisine úqsamaydy. Biri  medisina salasynda bolsa, endi biri auylsharuashylyghy salasyn qamtidy. Endigi maqsat – osy jobalardy әri qaray damytyp, óndiriske qosu.  Dýniyejýzilik bank qorjynynan 13 million AQSh dollary bólinetin bolady. 4 jyl búryn búl salagha  33 mlrd. tenge bólinse, byltyr búl kórsetkish 62 mlrd.tengege jetti.  Qazir elimizde tehnologiyalardy kommersiyalandyru boyynsha mamandanghan shamamen 100 menedjer bar. Degenmen, halyqaralyq tәjiriybege sәikes olardyng sany 600-den kem bolmauy tiyis. Sol sebepti Ýkimet endi tehnologiyalardy kommersiyalandyru menedjerlerining sanyn arttyrudy kózdep otyr. Mәlim bolghanday, Halyqaralyq tәjiriybe boyynsha әrbir otyz ghalymgha bir mamannan kelu kerektigin jetkizdi. «Dәl býgingi tanda Qazaqstanda 23712 ghylymy qyzmetker bar. Demek bizge 790 joghary bilikti kommersiyalandyru mamandary kerek eken.     Jinalghandargha úsynylghan  ýzdik   jobalardyng biri «Qazaqtyng Edilbay jәne arharmerinosy túqymdy qoylaryn sitogenetikalyq attestattaudan jәne molekulyarly-genetikalyq pasporttaudan ótkizu» jobasy. «KazCytoGen» JShS  óz jobalaryn «Tehnologiyalardy kommersiyalandyru» jobasy ayasynda  iske asyruda. Joba jetekshisi Ayjan Músaevanyn  osynau jobany jýzege asyrugha qoldau kórsetkeni ýshin  Qazaqstan Respublikasy Bilim jәne ghylym ministrligine alghysy sheksiz. «KazCytoGen» JShS 2012 jyly «Tehnologiyalardy kommersiyalandyru» Jobasynyng ayasynda qúrylghan.  «Bizding jobamyz Qazaqstannyng asyl túqymdy qoylarynyng sitogenetikalyq jәne molekulyarly-genetikalyq zertteulerin jýrgizudi qarastyrady. Bizding zerttep otyrghan qoylarymyz - qazaqtyng Edilbay jәne arharmerinosy túqymdy qoylary. Al jobamyzdyng  maqsatyna keletin bolsaq, ol – qoylardyng genetikalyq sipattamalaryn anyqtap, olardyng túqymdarynyng genomdyq tólqújattaryn әzirleu. Sonday-aq, olardyng genomdarynyng baghalaularynyng kórsetkishterin  joghary asyl túqymdy mal basyn jyldam әri sapaly týrde kóbeytu ýshin genetikalyq-seleksiyalyq júmysta paydalanu. Jalpy, qoy sharuashylyghy Qazaqstannyng auyl sharuashylyghyn damytudyng basym baghyttarynyng biri. Eger búghan jan-jaqty, sonyng ishinde ghylymy kómek kórsetilse – onda qoy sharuashylyghy elimizding manyzdy ekonomikalyq  qúramdas bóligi bolyp, keleshekte Qazaqstan qoy etining әlemdik óndirushisi atanar»,- dedi jetekshi.

Ortalyqta kommersiyalandyru  boyynsha júmys isteytin barlyq menedjerler qajetti tәjiriybeleri bar, ekonomika men biznes boyynsha bilim alghan mamandar. Algha qoyghan mindetterdi jýzege asyru ýshin ortalyqtyn  tobyna Ghylym men kommersiyalandyrudyng halyqaralyq Kenesi men «CRDF Global» kenesshileri, ghylym men tehnikany damytu salasynda ózderining halyqaralyq yntymaqtastyghyn arnap otyrghan tәuelsiz, kommersiyalyq emes úiymdar kómek  kórsetedi. Forum  Qazaqstan Respublikasynyng Bilim jәne ghylym ministrligi men   Dýniyejýzilik bank qoldauymen «Tehnologiyalardy kommersiyalandyru ortalyghy» JShS atsalysuymen  úiymdastyryldy. Forum ghylym men naryqty ózara úshtastyryp damytudy, otandyq jәne sheteldik investorlardyng ghylymiy-zertteu jobalargha degen  nazaryn  audartudy, ghylymiy-zertteu úiymdary men óndiristik kәsiporyndar ýshin tehnologiyalyq úsynystaryn tiyimdi jasau joldaryn taby maqsatyn kózdeydi.   Atalghan forum dәstýrli týrde jylda úiymdastyrylyp, jalghasyn tappaq.  «Tehnologiyany kommersiyalandyru»  atty Halyqaralyq Forum  elimizde túnghysh ret úiymdastyryldy, әli de jalghasyn tappaq.  Forumgha  QR Premier-ministrining orynbasary Gýlshara Ábdihalyqova,   QR  Bilim jәne ghylym ministri  Aslan Sәrinjipov, Dýniyejýzilik Bankting Qazaqstandaghy aimaqtyq menedjeri   Ludmila Butenko,  Ghylym jәne kommersiyalandyru jónindegi halyqaralyq kenes tóraghasy  Glenn Shvayser qatysyp,  biregey jobalarmen  tanysty. 

Abai.kz