وسى اپتادا  استانا قالاسىندا  رەسەيدەن، اقش، ساۋد ارابياسى، نيدەرلاندىدان كەلگەن  حالىقارالىق  ساراپشىلار «تەحنولوگيانى كوممەرتسيالاندىرۋ»  جوباسىنىڭ  قىر-سىرى مەن تيىمدىلىگىن، ارتىقشىلىقتارىن تىلگە تيەك ەتتى.  تەحنولوگيالاردى كوممەرتسيالاندىرۋ جوباسى اياسىندا ەلىمىزدە ازىرگە ەڭ ۇزدىك 49 عىلىمي جوبا انىقتالىپ وتىر.

جيىن  بارىسىندا ۇسىنىلعان جۇمىستار جان-جاقتى تانىستىرىلدى.  ءبىر جوبا ەكىنشىسىنە ۇقسامايدى. ءبىرى  مەديتسينا سالاسىندا بولسا، ەندى ءبىرى اۋىلشارۋاشىلىعى سالاسىن قامتيدى. ەندىگى ماقسات – وسى جوبالاردى ءارى قاراي دامىتىپ، وندىرىسكە قوسۋ.  دۇنيەجۇزىلىك بانك قورجىنىنان 13 ميلليون اقش دوللارى بولىنەتىن بولادى. 4 جىل بۇرىن بۇل سالاعا  33 ملرد. تەڭگە بولىنسە، بىلتىر بۇل كورسەتكىش 62 ملرد.تەڭگەگە جەتتى.  قازىر ەلىمىزدە تەحنولوگيالاردى كوممەرتسيالاندىرۋ بويىنشا ماماندانعان شامامەن 100 مەنەدجەر بار. دەگەنمەن، حالىقارالىق تاجىريبەگە سايكەس ولاردىڭ سانى 600-دەن كەم بولماۋى ءتيىس. سول سەبەپتى ۇكىمەت ەندى تەحنولوگيالاردى كوممەرتسيالاندىرۋ مەنەدجەرلەرىنىڭ سانىن ارتتىرۋدى كوزدەپ وتىر. ءمالىم بولعانداي، حالىقارالىق تاجىريبە بويىنشا ءاربىر وتىز عالىمعا ءبىر ماماننان كەلۋ كەرەكتىگىن جەتكىزدى. ء«دال بۇگىنگى تاڭدا قازاقستاندا 23712 عىلىمي قىزمەتكەر بار. دەمەك بىزگە 790 جوعارى بىلىكتى كوممەرتسيالاندىرۋ ماماندارى كەرەك ەكەن.     جينالعاندارعا ۇسىنىلعان  ۇزدىك   جوبالاردىڭ ءبىرى «قازاقتىڭ ەدىلباي جانە ارحارمەرينوسى تۇقىمدى قويلارىن تسيتوگەنەتيكالىق اتتەستاتتاۋدان جانە مولەكۋليارلى-گەنەتيكالىق پاسپورتتاۋدان وتكىزۋ» جوباسى. «KazCytoGen» جشس ء وز جوبالارىن «تەحنولوگيالاردى كوممەرتسيالاندىرۋ» جوباسى اياسىندا  ىسكە اسىرۋدا. جوبا جەتەكشىسى ايجان مۇساەۆانىڭ  وسىناۋ جوبانى جۇزەگە اسىرۋعا قولداۋ كورسەتكەنى ءۇشىن  قازاقستان رەسپۋبليكاسى ءبىلىم جانە عىلىم مينيسترلىگىنە العىسى شەكسىز. «KazCytoGen» جشس 2012 جىلى «تەحنولوگيالاردى كوممەرتسيالاندىرۋ» جوباسىنىڭ اياسىندا قۇرىلعان. ء «بىزدىڭ جوبامىز قازاقستاننىڭ اسىل تۇقىمدى قويلارىنىڭ تسيتوگەنەتيكالىق جانە مولەكۋليارلى-گەنەتيكالىق زەرتتەۋلەرىن جۇرگىزۋدى قاراستىرادى. ءبىزدىڭ زەرتتەپ وتىرعان قويلارىمىز - قازاقتىڭ ەدىلباي جانە ارحارمەرينوسى تۇقىمدى قويلارى. ال جوبامىزدىڭ  ماقساتىنا كەلەتىن بولساق، ول – قويلاردىڭ گەنەتيكالىق سيپاتتامالارىن انىقتاپ، ولاردىڭ تۇقىمدارىنىڭ گەنومدىق تولقۇجاتتارىن ازىرلەۋ. سونداي-اق، ولاردىڭ گەنومدارىنىڭ باعالاۋلارىنىڭ كورسەتكىشتەرىن  جوعارى اسىل تۇقىمدى مال باسىن جىلدام ءارى ساپالى تۇردە كوبەيتۋ ءۇشىن گەنەتيكالىق-سەلەكتسيالىق جۇمىستا پايدالانۋ. جالپى، قوي شارۋاشىلىعى قازاقستاننىڭ اۋىل شارۋاشىلىعىن دامىتۋدىڭ باسىم باعىتتارىنىڭ ءبىرى. ەگەر بۇعان جان-جاقتى، سونىڭ ىشىندە عىلىمي كومەك كورسەتىلسە – وندا قوي شارۋاشىلىعى ەلىمىزدىڭ ماڭىزدى ەكونوميكالىق  قۇرامداس بولىگى بولىپ، كەلەشەكتە قازاقستان قوي ەتىنىڭ الەمدىك ءوندىرۋشىسى اتانار»،- دەدى جەتەكشى.

ورتالىقتا كوممەرتسيالاندىرۋ  بويىنشا جۇمىس ىستەيتىن بارلىق مەنەدجەرلەر قاجەتتى تاجىريبەلەرى بار، ەكونوميكا مەن بيزنەس بويىنشا ءبىلىم العان ماماندار. العا قويعان مىندەتتەردى جۇزەگە اسىرۋ ءۇشىن ورتالىقتىڭ  توبىنا عىلىم مەن كوممەرتسيالاندىرۋدىڭ حالىقارالىق كەڭەسى مەن «CRDF Global» كەڭەسشىلەرى، عىلىم مەن تەحنيكانى دامىتۋ سالاسىندا وزدەرىنىڭ حالىقارالىق ىنتىماقتاستىعىن ارناپ وتىرعان تاۋەلسىز، كوممەرتسيالىق ەمەس ۇيىمدار كومەك  كورسەتەدى. فورۋم  قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ ءبىلىم جانە عىلىم مينيسترلىگى مەن   دۇنيەجۇزىلىك بانك قولداۋىمەن «تەحنولوگيالاردى كوممەرتسيالاندىرۋ ورتالىعى» جشس اتسالىسۋىمەن  ۇيىمداستىرىلدى. فورۋم عىلىم مەن نارىقتى ءوزارا ۇشتاستىرىپ دامىتۋدى، وتاندىق جانە شەتەلدىك ينۆەستورلاردىڭ عىلىمي-زەرتتەۋ جوبالارعا دەگەن  نازارىن  اۋدارتۋدى، عىلىمي-زەرتتەۋ ۇيىمدارى مەن وندىرىستىك كاسىپورىندار ءۇشىن تەحنولوگيالىق ۇسىنىستارىن ءتيىمدى جاساۋ جولدارىن تابى ماقساتىن كوزدەيدى.   اتالعان فورۋم ءداستۇرلى تۇردە جىلدا ۇيىمداستىرىلىپ، جالعاسىن تاپپاق.  «تەحنولوگيانى كوممەرتسيالاندىرۋ»  اتتى حالىقارالىق فورۋم  ەلىمىزدە تۇڭعىش رەت ۇيىمداستىرىلدى، ءالى دە جالعاسىن تاپپاق.  فورۋمعا  قر پرەمەر-ءمينيسترىنىڭ ورىنباسارى گۇلشارا ابدىحالىقوۆا،   قر  ءبىلىم جانە عىلىم ءمينيسترى  اسلان ءسارىنجىپوۆ، دۇنيەجۇزىلىك بانكتىڭ قازاقستانداعى ايماقتىق مەنەدجەرى   ليۋدميلا بۋتەنكو،  عىلىم جانە كوممەرتسيالاندىرۋ جونىندەگى حالىقارالىق كەڭەس توراعاسى  گلەنن شۆايتسەر قاتىسىپ،  بىرەگەي جوبالارمەن  تانىستى. 

Abai.kz