Halyqtyng ózi ósirip, ózi óshirgeni qay júldyz? Búl qazaqtan shyqqan әigili biyshi, balerina, Qazaq SSR-ning enbek sinirgen әrtisi Núrsúlu Tapalova bolatyn.
Syr túnghan siqyrly sausaq
Otyzynshy jyldardyng basynda qazaq muzyka ghylymynyng atasy Ahmet Júbanov bastaghan komissiya Oiyl audanyna saparlady. Qonaqtar qúrmetine jayylghan dastarqan men tógilgen әn men kýy meymandardyng mereyin ósire týsti. Ásirese, sol keshte dóngelene by biylegen býldirshin qyz elding nazaryn audarghan-dy. By bitkenshe qylt etkendi qalt jibermeytin Ahannyng qyraghy kózi siqyrly sýirik sausaqtargha qadaldy da qaldy. Auyldan attanarda astanagha shaqyrylghan ónerli jastardyng ishinde 11 jastaghy Núrsúlu da bar edi. Áytse de әrtistik ónerdi jyn-shaytanday kóretin sol tústaghy auyl psihologiyasy talay talanttyng tanyluyna tosqauyl bolghany anyq. Alayda solardyng arasynan túlymy jelbiregen Núrsúludyng ghana keyin Almatygha attanuyna әkesi Elubaydyng yqpaly zor bolghangha úqsaydy. Oiyldan shyqqan otarbanyng ýshinshi qabatynda tenselip, Almatygha jetken Núrsúludyng qiyalyna qanat bitip, sol sәt qatty quanghany da esinde. Degenmen poyyzgha salyp túryp: «Qyzym, Almatygha barghanda ghana jerge týs. Allagha amanattadym ózindi», – dep janary jasauraghan әkesining beynesi ýnemi kóz aldynda túrdy. Almatygha kelgen 13 jastaghy balausa qyz Memlekettik opera jәne balet teatrynan bir-aq shyghady. Áygili baletmeyster A.Aleksandrovtyng ayaly alaqanyna týsedi. Biyge talabyn bayqaghan ústazy oghan Mәskeu, Leningrad qalalaryndaghy horeografiyalyq uchiliyshelerding últtyq by bólimine oqugha týsuge kenes beredi.
Alayda Núrsúlu ózining alghashqy óner mektebi әri ýlken sahnasy qazaqtyng opera teatrynda qalghysy keldi. Jas biyshining esimi elge kýnnen-kýnge tanyla týsti. Ol Aleksandrov jetekshiligindegi teatr studiyasynda oqyp jýrse de, sahnadan syrt qalghan joq. Keyin by padishasy Sharanyng rólderin Núrsúlugha ghana senip tapsyratynday dengeyge jetti. Biydegi sheberligi sonsha, Núrsúludyng «Qyz Jibek», «Qalqaman-Mamyr» qoyylymdarynda Sharany almastyrghanyn kórermen tipti angharmay da qalatyn. 1938 jylgha deyin kardobalet әrtisi, keyin balet biyshisi bolghan Núrsúlu qaytalanbas obrazdar jasap shyghardy. Ásirese, prima balerina bola jýrip últtyq operalarda jeke biyler shygharghan onyng túnyp túrghan talant ekenin elding bәri moyyndaghan tús ta osy edi. El arasynda Núrsúlu Tapalova dese, «Ooo, Zarema!!!!» dep bas barmaghyn kóteretin dengeyge jetken jas biyshining ataghy kýn sanap jayylyp kele jatty. Búl turaly әriptesi, halyq әrtisi Bolat Ayhanov «Mening baletim» degen kitabynda: «Núrsúlu – biysiz ómirin elestete almaytyn nәzik jan. Ol ataqty Galina Ulanovnamen «Baqshasaray búrqaghynda» Zaremanyng rólin oinady. Núrsúlu Zaremany klassikalyq dayyndyqsyz biyledi. Alayda onyng Zaremasy naghyz shyghystyng aruy bolyp shyqty! Onyng biyin kórip otyryp biyge elitip ketpeu, ghajayyp súlu biyine qaray otyryp, onyng tartymdy әserine erekshe boy aldyrmau mýmkin emes-tin. Núrsúlu Tapalova dәstýrli klassikalyq by ónerining tolyp jatqan qym-quyt qiyndyghyn orasan zor erekshe kýshimen jene bildi. Ol qiyndyghy mol erekshe tәsilderdi beyneler arqyly somdap, olardyng nәzik sezimderin kórermenge airyqsha jetkize bildi. Búl biyshi naghyz últynyng baghyna jaralghan», – dep jazdy. Oghan qosa Núrsúlu apamyzben «Aqqu kólindegi» ispan biyin biylegenin esine alghan Bolat Aiyhanov: «Men onyng qasynda jýrip ertegidegidey әdemilikti sezindim. Ol biylegen «Er Targhyn» operasynyng songhy aktisindegi bii erekshe edi. Núrsúlu biylegen siqyrly sahnagha qaray berging keletin», – dep eske alypty («Aqtóbe» gazeti, 2008, 28 aqpan). IYә, sahna men kórermendi Tәnirindey kóretin Núrsúlu Tapalova biyler aldynda qatty tolqyp, әrtisterding biri keshigip jatsa mazasyzdanyp, tipti, keyde nayzaghayday shytynap ketedi eken. Alayda sahnada qanat bitken kóbelekke úqsaytyn onyng jýzinde әlgindegi ashudyng izi de qalmay, onyng ornyna oimaqtay qana әdemi shúnqyr payda bolyp sala beretin-di…
Núrsúlu tókken núrgha shomyla jýrip, onyng ómirine kólenke týsirgender de boldy. Tasadan tas atqan teatr intrigasy balerinany biyiginen qúlatqysy keldi… Aqyry, 1953 jyly otyzgha endi ghana shyqqan Núrsúlu teatrdan ketip tyndy. Onyng talantyna taghzym etetin Bolat Anghanov biyshining ýlken sahnadan erte ketkenin talay mәrte aityp ta, jazyp ta jýrdi. Biraq estir qúlaq pen kórer kóz bolmady. Teatrdan ketip, әn-by miniaturasy janryndaghy estradalyq salagha auysqan biyshi Jambyl atyndaghy filormoniyagha qyzmetke keldi. Búl jerde Odaq pen demokratiyalyq respublikalardyng әn-by ansamblining jeke biyshisi bolyp qyzmet etti. Onyng repertuarynda qazaq, qyrghyz, ózbek, armyan, ispan, orys, taghy basqa últtardyng biyleri boldy. Óz rólderin kәsiby dengeyde sahnagha alyp shyqqan Núrsúludy alys-jaqyn shetel tanydy. Ásirese, Mәskeude ótken qazaq әdebiyeti men ónerining onkýndiginde óner kórsetken Núrsúludyng bii turaly sol kezdegi Odaq respublikalarynyng baspasózi jarysa jazyp jatty. Ol biylegen әzirbayjannyng «Djudjәlәrim» bii talay jandy tanghaldyrdy. Ol adam boyyndaghy meyirimdilikti, perzentke degen mahabbatty by ónerimen úghyndyra biletin has talanttyng naghyz ózi bolatyn.
«Qúrqyltaydyng úyasy» hәm baqytty ómir
Ónerdegi ghana emes, ómirdegi baqtalastary Núrsúludyng basynan baghyn taydyrugha tyrysty. Ne ýshin? Oghan sebep te bar. Qyz-qyrqynnyng kóz qúrtyna ainalghan jigit aghasy Núrsúlugha ýilendi. Biyshining Qúday qosqan qosaghy – Shoqyr Bóltekúly. Kәdimgi qazaq boksynyng atasy atanghan túnghysh boksshy, bapker. Kezinde Bauyrjan Momyshúlynyng ózi: «Eki-aq naghyz qazaq bar, biri – men, biri – Shoqyr», – degen eken. Deytindey-aq. Qylysh jýzinen qan tamghan qyrqynshy jyldary óz tegin «úly» dep jazdyrghan túnghysh qazaq osy – Shoqyr atamyz. Olar opera jәne balet teatrynyng qabyrghasynda alghash kezdesti. Búl otyz altynshy jyldary Bóltekúlynyng qazaq eline bokstyng bylghary qolghabyn arqalay kelip, «Bәrekeldi!» degizgen túsy-tyn. Sharshy alannyng shanyn qaqqan Shoqyr atamyz shәkirt tәrbiyelep, boksqa baulu ýshin alaqanday alang izdep, sharq úryp jýrip opera jәne balet teatrynyng bir bólmesin zorgha súrap alady. Kýy tandaytyn kýn emes, qarakóz bauyrlaryn janyna jighan Shoq atamyz jattyghudy bastap ketedi. Alpamsaday alyp әri shymyr denesi shiyrshyq atqan jas jigit kez kelgen súludy qaghyp týsirerdey kelbetti-túghyn. Dәl osy teatrda myng jigitting meselin qaytarghan moyylday móldiregen Núrsúlu Shoqyrdyng jýregine shoq týsiripti desedi. Áriyne, teatr әrtisteri shetinen kórikti keletini sózsiz. Sol jerdegi san súludyng ishinen suyrylyp shyqqan Núrsúluday jaryna aghamyzdyng erkeletip «Luchshe vseh» dep at qongy da sodan shyghar.
Olar baqytty edi. Áytse de ómir boyy Jambyl men Masanshy kóshelerining qiylysyndaghy «Ártister ýiinin» qúrqyltaydyng úyasynday ghana bir bólmesinde ghúmyr keshken olardyng túrmysy tym auyr bolghan kórinedi. Esimderi el auzynan týspey túrghannyng ózinde bedelin búldap alaqan jayyp kórmegen jandar eken. Belgili jurnalist Meyrambek Tólepbergen aghamyz kezinde de, qazir de Shoqyr atamyz jayynda jazudan jalyqqan emes. Onyng aituynsha, Shoq atamyz ben by ónerining biyigine kóterilgen Núrsúlu apamyzdyng el aldyndaghy enbegi eleusiz qalghan. «Núrsúlu apaydy eng alghash 1994 jyly Shoqyr aghamyzdan súhbat alugha barghanymda kórdim. Qyzy ýsheui túratyn bir bólmeli ýiding jýdeuligi sonsha, kóz toqtatyp qararlyq týk te joq. Ol kezde Bóltekúlynyng ataghynan at ýrketin. Solay bola túra dýniyege qyzyqpaghan qarapayymdylyqty osy kisilerden kórdim. Tipti, Ýkimet bergen pәterden aghamyzdyng ózi bas tartypty. Onyn: «Biz «Luchshe vseh» (Núrsúlu apaydy ataghany) ekeumiz osy jalghyz bólmede túramyz. Búl – túnghysh perzentim dýniyege kelgen, Shәken Aymanov, Beyimbet Maylin sekildi dostarym dәm tatqan shanyraq. Sondyqtan búl ýy maghan tym ystyq», – degeni bar bir әngimesinde. Keyin kele qúdayy kórshisi belgili muzyka zertteushisi Petr Aravindi qimay qala berdi. Aqtyq sapargha da, Jiyrenshe aitpaqshy, osynau «keng sarayday boz ýiinen» attandy. Búl – mening dos pen saltqa adaldyqty alghash kóruim! Al apay turaly oghan deyin estigenderim anyzgha bergisiz edi. Sol zamannyng suretshileri qazaq qyzynyng súlulyghyn pash etkisi kelse, Núrsúludy salady eken-mis. Jadau túrmystaryna qaramastan sol kezdegi apaydyng kelbetine qarap, «sapty ayaqtyng syry ketse de, syny ketpeytinine» kózim jetti. Apaydyng bir qasiyeti sol, Shoq atam sekildi ol da ózi turaly aitqandy únatpaytyn. Tipti, qansha sózge tartqanymyzben sheshilip sóilegenin kórmeppin. «Kezinde biyledik qoy» deytin de qoyatyn. Ataqqúmarlyqtan ada adaldyq pen abyroydyng aq tuyn jyqpaytyn jandardyng bir-birin tauyp qosylghandaryna tanghalghanym әli esimnen ketpeydi», – dep eske alady.
Al belgili adamdardyng belgisiz qyrlary turaly bildik pe? Mәselen, Shoqyr atamyz boksshy ghana emes, kәnigi qylqalamshy. Kezinde Bakudyng kórkemsuret uchiliyshesin bitirgen onyng suretshilik qyryn joghary baghalaghan jan B.Maylin bolatyn. Tatardyng úly jazushysy Ghabdol Toqaydyng suretin salugha tapsyrys bergen de sol. Tipti, onyng «Qazaqfilimde» suretshi bolghanyn bireu bilse, bireu bilmeydi. Al Núrsúlu apay myng búralghan biyshi ghana emes, «Jambyl», «Belye rozy», «Kinokonsert» filimderine týsip, aktrisa atandy.
IYә, olar qazaq ýshin ómir sýrdi. Biri sportqa, biri ónerge ólerdey ghashyq edi. Olardyng qarapayymdylyghy sonsha, óz esimderinen góri qazaq atynyng kóbirek atalghanyn qalady. Tipti, әli kýnge eshbir jangha ya Shoqyr Bóltekúlynyn, ya Núrsúlu Tapalovanyng qay jaqtyng tumasy ekeni de belgisiz. Olar at tóbelindey qazaqty alalap bóle jarghysy kelmegen edi. Bólmedi de.
Joghalghan júldyz izimen
Qazaqtyng qos úly perzentining kózin kórgen kisilerden olardyng Aqtoty, Aqsúlu esimdi qyzdary bolghan degendi estigenbiz. Jambyl men Masanshy kóshelerining qiylysyndaghy ýsh qabatty sary ýidi izdep taptyq. Baghytymyz – «Ártister ýii». Aulada kezdesken jannan jón súraymyz. Bir kezde joqshy ekenimizdi bayqady ma, kýn shuaqtap otyrghan orys әjey bizge tayap keldi. Osy sәtti paydalanghan biz de baghytymyzdy týsindirip әlekpiz. Ózining elu segizinshi jyldan osy ýide túratynyn aitqan әjey izdegen jandarymyzdyng osynda túrghanyn aityp, jón siltedi. Ýshinshi qabatqa kóterildik. Esikti qaqtyq. Eshkim ashpady. Sol qabattaghy eki-ýsh esikti qaghugha tura kelgenmen, jan balasy eshnәrse bilmeytin bolyp shyqty…
«Bir bilse, sol kisi biler-au» degen soqyr ýmitpen Shoqyr atamyzdyng shәkirti, halyqaralyq dәrejedegi tóreshi, bapker S.Ábdinәliyev aghamyzdy izdedik. Taptyq. Ol kisining aituynsha, «Ártister ýiindegi» bir bólmeli ýidi qyzdary satyp, basqa jaqqa kóship ketkenine biraz bolghan. Meken-jaylaryn jii auystyratyny sonshalyq, qazir ya Malovodnoe auylynda, ne Qarghaly auylynda túrady dep estui bar.
Abay atyndaghy Memlekettik opera jәne balet teatryna tiyip sol jaqqa telefon shaldyq. Maqsatymyz – keyipkerimiz turaly tittey de bolsa derek tabu. Alayda ondaghylar: «Teatrdy jóndeuden ótkizerde barlyq qújattardy Ortalyq múrajaygha tapsyrghanbyz», – dep auzyn qu shóppen sýrtti. Endigi baghytymyz Seleznev atyndaghy horeografiyalyq uchiliyshe boldy. Derek tappay daghdarghan bizding jolymyzdy ongharyp, biyshi, balerina әri osy oqu ornynyng múrajay mengerushi Anvara Áripqyzy kezdese ketti. Osyndaghy múrajaydyng qaq tórinen oryn bergen úly biyshiler arasynan Núrsúlu Tapalovanyng da beynesi jarq etti. Bizge keregi osy edi. Atalghan oqu ornynyng qyzmetkerleri jәrdemin ayamady. Qúrttay ghana bilim ordasynyng qazaqtyng esimi eleusiz qalghan júldyzy Núrsúlu Tapalova turaly azdy-kópti derekterin sary mayday saqtap qana qoymay, múrajay tórinen oryn bergeni de kenezesi kepken kónil qúrghyrdy bir kóterip tastady.
Búdan shyghyp Ortalyq Memlekettik kinofotoqújattar jәne dybys jazbalary múraghatyna qaray baghyt týzedik. Múraghatta Núrsúlu Tapalovanyng eluinshi jyldary týsirilgen biyleri bar taspalar saqtalypty. Qalyng qauymnyng ortasynda kilem ýstinde myng búrala biylegen onyng janarynyng jarqyly men betindegi qos oiyq, kóz ilestirmeytin jyldamdyqta qozghalatyn buynsyz bilek pen sýiir sausaqtargha qadalghan kózdi taydyryp әketu mýmkin emestey. Sirә, tartylys kýshi degenning qúdireti osy shyghar… Súlu siqyrdyng ishinde otyrghanda kenet kóz aldymyzda kólbendegen basqa keyipker eles berdi…
«Bilesiz be, men ol kisini kezdeysoq kósheden keziktirdim. Kim biledi, mýmkin, tanymas pa edim. Biraq, bilesiz ghoy, pendeshilik payymmen bireu elden erek qymbat ne óte jadau kiyinse, soghan nazar audaratyn әdet emes pe? Apaydyng ýstine ilgen kiyimining júpynylyghy sonsha, ayap qaradym. Ózine qadalghan janardy sezdi me, ol bir sәt maghan jalt etip qarady. Jýregim dir etti. Núrsúlu Tapalova. Kәdimgi aty jer jahangha jayylghan Núrsúlu apay ghoy mynau… Ózgergen. Tek bir kezdegi súlu jýzding sarqytynan syr shertken qara kózdegi jarqyl ghana. Tamaghyma tas túrghanday ýnim shyqpay, qattym da qaldym. Ol ketip bara jatty. Egde tarqan sayyn enkeye týsetin qarapayym qara kempirge kelinkiremeydi. Súnghaq ta kәnigi balerinalargha tәn qos tabanyn kólbeu tastay takappar da asqaq jýris…». Búl – Shara Jiyenqúlovanyng shәkirti, biyshi Ghaynikamal Nyghmetjanqyzynyng esteligi.
«Joq! Búl Núrsúlu Tapalova emes» deydi bizge janúshyra jan dausy shyqqan ishtegi ýn. IYә, el biletin Núrsúlu sahnada aq kóbelekke úqsap úshyp jýretin… Onyng betinde kýlgende payda bolatyn әdemi qos shúnqyr bar edi… Ómir-ay desenizshi.
Biyshini eshkim joqtamady
Hosh delik, shenberge syimaghan Shoqyr atamyz da ótti sholaq jalghannan. Izin basqan shәkirtteri Serik Qonaqbaev, Serik Ábdinәliyev, Bolat Núrseyitov, Bolat Mәnkenov bastaghan bir top boksshy jigitter arulap shygharyp saldy. Osy kezdi kóz aldyna әkelgen Serik Ábdenaliyev aghamyz: «Ýiding jaghdayy kisi qabyldaytynday emes edi. Dereu Serik (Qonaqbaev) kisi shaqyrtyp ýidi әktetti. Mal soyghyzdy..», – dep eske alady. Kensaydan oryn tappaghan song órleu jerdi tegistetkisi kelgen boksshy jigitter bulidozerge aqsha tappay sharq úrady. Abyroy bolghanda Kensaydyng sol kezdegi bastyghy Shoqyr atamyzdyng shәkirti bolyp shyghyp, batyr Baukenning qasyndaghy kishkentay bos oryngha jerlegen eken. Sóitip, bir kezderi «ov-qa» ojyraya qarap, últynyng «úly» ekenin moyyndatqan qos birdey úly jýrek bir jerde toghysty.
Aragha tórt jyl salyp Núrsúlu apamyz ómirden ótti. Qyzdary Toty Serik Ábdinәliyevke habarlasyp, anasynyng ómirden ozghanyn aitady. Taghy da Serik Qonaqbaev bastaghan 3-4 boksshy jigitter bas qosyp, mal soyyp, aqyrghy sapargha attandyrady. Ókinishtisi sol, janazagha boksshy jigitterden basqa tiri jan kelip kónil aitpaghan. Tiri jan! Ónerin ómirine balaghan, 13 jasynan bastap kýlli ghúmyryn arnaghan opera jәne balet teatrynan da, bir kezderi qyzmet etken «Qazaqkonsert», Jambyl atyndaghy filormoniyadan da jan balasy bas súqpaghan. Tipti, boksshy jigitter jaldap aparghan jalghyz kólik órge qaray jýre almaghan son, S.Ábdinәliyev aghamyz bastaghan alpamsaday jigitter apamyzdy beyit basyna deyin arqalaryna salyp aparypty…
Osyghan deyin bizding janymyzda Núrsúlu apamyz turaly derek jinaugha qol úshyn sozyp, qolynan kelgenin ayamay jýrgen bir jan boldy. Ol – Jәrdem Aqbiysenov degen aghamyz. Oiyl ónirining tumasy degen aty bolmasa, Núrsúlu apamyzgha eshqanday jaqyndyghy da joq. Osynau atpalday azamattyng «qazaqtyng Núrsúluday nar qyzynyng esimi eskerusiz, qabiri qarusyz qaldy» dep qaqpaghan esigi qalmaghan kórinedi. Alayda «oy, bauyrymdap» atqa qonghan adam bolmapty.
Qarausyz qalghan qabir
Júma kýni Jәrdem aghanyng kóligimen Kensay jaqty betke aldyq. Qorym basyna jetkenimizde kýn tóbeden auyp ketken edi. Kólikten týsken biz jolbastaushymyzdyng sonynan erip kelemiz. Batyr baba Bauyrjannyng basyna tәu etip, әri jyljydyq. Kenet kilt toqtaghan Jәrdem aghagha bir, tómpeshikten góri shóp shómelesining ornyna kóbirek úqsas jerge bir qaraghan biz an-tanbyz. Zirat deytindey ya qorshau, ya qúlpytas joq. Súrauly jýzimizge qaraghan aghamyz: «Qazaq boksynyng atasy Shoqyr atalaryng men qazaq baletining júldyzy Núrsúlu Tapalova apalaryng osy jerde jatyr», – dedi. Dausynda diril bar. Aruaqtargha baghyshtalghan qúrangha tize býgip qol jayghan bizding ishki dýniyemiz alay-dýley. Ay men kýnning amanynda aruaq aldyndaghy paryzyn úmytpaghan atam qazaq tirining bayyghanyn emes, ólining riza bolghanyn qalamap pa edi… Kóz aldymyzda shóp basqan tóbe. Qúddy osy shóp úlylaryn úlyqtay almay jýrgen bizding kózimizge týskendey jerge qaraymyz. Qayran, júmbaghy kóp qos júdyryq pen syrgha toly siqyrly sausaqtyng iyeleri! Búl jalghandaghy tarshylyqtan kórgen qúqaylaryng azday, mәngilik mekenderinde de tynystaryng tarylyp jatyr-au!..
Biz ornymyzdan túra berdik. Áldeqaydan qarqyldaghan qarghanyng dausy estiledi. Óleksege ýimeley qalatyn qargha-qúzghyndy «jaman nemeler jýz jasaydy» dep jaqtyrmaushy edi búrynghylar. Maghynasyz úzaq jasaghannyng mәni qansha degendi anghartqandary shyghar. Odan góri biyigin baghyndyrghan song ózin qiyadan tastap jiberetin qyran erligin maqtan tútady. Osynau «Ot bol, ot bolmasan, joq bol!» degen úly ómir zanyna ghana moyynsúnghan taghdyr iyeleri Núrsúlu men Shoqyr aldynda kinәli jandarday ilbip basyp bara jattyq.
Týiin
Býginde ya Núrsúlu apamyzdyn, ya Shoqyr atamyzdyng atynda ne bir kóshe, ne bir mektep joq. Tipti, ómir boyy túrghan ýilerine eskertkish-taqta da ilinbegen. Manghystau oblysynyng әkimi Qyrymbek Kósherbaev pen Aqtóbe oblysynyng әkimi Eleusin Saghyndyqov ta kezinde talaylarmen qolghap týiistirgen «ejelgi» boksshylar ekenin el biledi. Ol azday, elimizdegi Boks Federasiyasynyng preziydenti Timur Qúlybaev – Shoq atamyzdyng tól shәkirti belgili boksshy Asqar Qúlybaevtyng úly. Endeshe, tizgin ústaghan bylghary qolghapshylar Shoqyr atamyzdyng basyn qaraytsa, qúrylghanyna 75 jyl tolghan opera jәne balet teatryna Núrsúluday óz talantyn tarih túnghiyghynan arshyp alu ghana qalady. Sonda ghana respublikalyq dengeyde Núrsúlu Tapalova atyndaghy biyshiler bayqauy men Shoqyr Bóltekúly atyndaghy sport mektebi ashylsa ghoy degen el ýmiti aqtalyp, aruaq aldyndaghy paryzymyz óteler edi-au!
Dinara IZTILEU,
Anar DÝISENBAY.
«Ana tili» gazeti, 16 sәuir 2009 jyl.
