Parijdegi lankestikti «Islam memleketi» sodyrlary «biz jasadyq» dep moyyndaryna alghanymen, әlemdik sayasatkerler men jurnalister «búl qandy qyrghynnyng artynda kimder túr?» degen súraqqa jauap izdep jatyr.

Fransuz basylymdary jýzdegen adamnyng ómirin qighan Parijdegi terraktige qatysty óz boljamdaryn algha tartuda. Oqigha kuәgerlerining aituynsha, jarylysty  úiymdastyrghan sodyrlardyng biri ózin-ózi joyar kezde Sheshenstan Preziydenti Ramzan Qadyrovtyng esimin ataghan. Fransuz basylymdarynyng jazuynsha, 7-qantar kýni Charlie Hebdo redaksiyasyna shabuyl jasalghan kýni Ramzan Qadyrov shabuyldy úiymdastyrghan Aljir sodyrlarynyng әreketin qúptaytynyn jetkizgen. Al Parij ortalyghyndaghy «Bataklan» (Bataclan) teatrynda bolghan jarylysty sheshen sodyrlary jasauy әbden mýmkin degen boljamdar aityluda (http://newsdaily.com.ua/post/1103316?_utl_t=tw).

Al fransiyalyq France24 telearnasynyng taratqan aqparattaryna sýiensek, «Bataklan» (Bataclan) teatrynda sodyrlar kepilge  alghan 112 adamdy óltirgen. Qazirgi tanda qaza bolghandardyng sany 153-ke jetken. «Bataklan» (Bataclan) teatrynan qashyp shyqqan kuәgerding aituynsha, onda da sodyrlar «Qadyrov» dep aiqay salghan. Múny kepilden qútylyp shyqqan әiel Parij qalasynyng qúqyq qorghau oryndaryna mәlimdegen. Búl turaly «News Daily Ukraїna» basylymy jazady.

Al keybir sayasatkerler Parijdegi lankestik әreketterding artynda Resey Preziydenti Putin túr dep esepteydi eken. Joinfo.ua saytyna súhbat bergen, ukrainalyq sarapshy Pavel Nuss Parijdegi jarylystar Resey liyderining ssenariyi boyynsha jasalyp otyrghanyn aitqan.

Nusstyng aituynsha, Vladimir Putin ózin aqtap alu ýshin kelesi lankestikti Mәskeude úiymdastyrady-mys (http://joinfo.ua/politic/1131959_VV-Putin-organizoval-terakt-Parizhe-vskore.html ).

«Parijdegi lankestik Putin ssenariyimen jasalghany aidan anyq. Endi kóresizder, «IShIM jasady» degen jeleumen jaghdaydy tenestiru ýshin kelesi jarylys Mәskeude jasalatyn bolady. Búl Resey Preziydenti ýshin tiyimdi jәne búl óz maqsatyn oryndady. Endigi kýn tәrtibindegi mәsele – G20 sammiyti. Tipti, «sammit úiymdastyryldy» degen kýnning ózinde Ukrainanyng shyghysyndaghy mәseleler ýshinshi nemese tórtinshi kezekte talqylanatyn bolady. Yaghni, sammitke qatysushylar Parij terraktileri men Siriyadaghy jaghdaylardy aldynghy kezekte talqylaytyn bolady. Áueli – Pariyj, sosyn – Siriya, odan keyin baryp – Ukraina», – deydi ukrainalyq sarapshy Pavel Nuss.

Álem sarapshylary «Parijdegi lankestikti Putinning tapsyrmasymen Reseyding FSB-isi jasady» degenge toqtalyp, onyng birneshe sebebi bar ekenin de jazyp jatyr.

Birinshi, Týrkiyadaghy G20 sammiyti.  Siriyadaghy әskery operasiyalardan keyin Ýlken jiyrmalyq basshylary Putindi «qaharman» obrazynda qabyldamady. Tipti birde-bir memleketting basshysy Vladimir Putinmen  "tet-a-tet" formatynda kezdesuge kelisim bermegen. Aytpaqshy, Týrkiya Preziydenti Rejep Tayyp Erdoghan ghana Resey Preziydentimen betpe-bet kezdesetinin aldyn ala mәlimdegen.  Insayd: Ýlken jiyrmalyqtyng Týrkiyadaghy sammiytinde Putin ýshin Brisbendegi jaghday qaytalandy.

Ekinshi sebep, "Kogalymavia" úshaghynyng apatqa úshyrauy. Reseylik BAQ osy joly taqyrypty meylinshe terrorizmmen baylanystyrmaugha tyrysty. Osy  kýnderi reseylik BAQ-taghy negizgi taqyryp – geyrop, Charlie Hebdo t.b. boldy.

Ýshinshi sebep, Parijdegi lankestik birneshe jerde birden úiymdastyrylyp otyr. Barlyghy ýlken dayyndyqpen jasalghan. Ony arnayy әskery tәjirbiyeden ótken mamandar ghana jasay alady. Al reseylik arnayy jasaqtyng qabileti búghan әbden jetedi, - deydi sarapshylar.

Tórtinshiden, múnay baghasynyng qúldyrap, Resey múnayynyng qúnsyzdanuy.

Besinshiden, Putin Fransiyadaghy apattan keyin birden kónil aitu jedel hatyn joldady. Al Sinaydaghy apatqa qatysty Resey Preziydenti ýnsiz qalghan bolatyn

(http://uainfo.org/blognews/1447512753-top-5-prichin-pochemu-terakty-v-parizhe-organizovany-putinym.html ).

Áriyne, Parijdegi lankestik jankeshtilerining otbasylaryna qarjylay kómekter kórsetildi. "Bataklan" teatryndaghy terraktiden aman qalghandardyng aituynsha, jankeshtiler fransuz tilinde jaqsy sóileytin, qarapayym kiyingen, betterin býrkemegen órimdey jastar bolghan.  Yaghni, búl  jay ghana diny fanatizm emes.

Al ukrainalyq deputat Vadim Deniysenko Parijdegi lankestikti Ukrainadaghy janjaldarmen baylanystyrghan  eken (http://www.politnavigator.net/ukrainskijj-deputat-za-teraktami-v-parizhe-mozhet-stoyat-putin.html ).

«Birinshi teoriya – óte qarapayym. Kinәli – Putiyn.  Shynymen de, Kremiding maqsaty – EO-nyng basqarushy elderindegi konfiguransiyagha ózgeris jasaghysy keledi. Ol әriyne, Germaniya men Fransiya. De-fakto, kelesi jyldan bastalady. Sondyqtan da, simvolikalyq túrghydan terrakti Germaniya-Fransiya machtynda bolghan. Alayda lankestikti Resey jasady dep ashyq aiyptaugha negizder jetkiliksiz. Onyng ýstine Fransiya men Germaniyada saylau. Al mynaday jaghday Ollandtyng da, Merkelding de reytingisine eshqanday әserin tiygize almaydy. Kerisinshe, reytingisin jogharylatuy mýmkin. Sonday-aq, terrakti jasalatyn uaqyt ta, dúrys oilastyrylmaghan. Fransiyadaghy preymeriz birneshe aptadan keyin ghana bastalady. Putin qazir terrorizmmen kýresushi, qaharman rólin somdap, Fransiyagha kómek qolyn sozatyny sózsiz. Búl 11-qyrkýiektegi jaghdaymen úqsas. Ol kezde de, Resey AQSh-qa alghashqylardyng biri bolyp qol sozghan. Endi Putin elitagha kiru ýshin terrorizmmen kýresip jatyr. Europa Parij terraktisin jan jaqty tekseredi. Aldyn ala boljamdar boyynsha, Parijdegi  lankestikte Putin men Qadyrovtyng qoltanbasy bar ma, joq pa, әzirge ashyp aita almaymyz. Biraq, Putin avanturasy Ukrainada ne istegenin әlem halqy bilip otyr», – deydi ukrainaldyq deputat, Poroshenko blogynyng ókili Vadim Deniysenko.

Núrgeldi Ábdighaniyúly

Abai.kz