Mening Rayys deytin naghashy atam boldy. Ózi sonday keremet baghban edi. Baqshasynda jemis-jiydekting bәri bar. Alma deysing be, jýzim deysing be, samsap túrady. Jeseng auzynnan dәmi ketpeydi. Barsang jerge týsken jemisting bir-ekeuin qolyna ústatady, aghashtaghynyng bireuine tiygizbeydi. Biz oghan qanaghat-tanbaymyz, sosyn úrlyqqa týsemiz.

Bir kýni bes-alty bala joryqqa attandyq. Týs әleti bolatyn. Jana ghana atamdy auyl ortalyghyndaghy dýken jaqtan kórgenbiz. Kele kirisip kettik. Aghash basyna órmelegenimiz órmelep, órmelemegenimiz tómennen júlyp alyp, jegenin jep, jemegenin bir tistep laqtyryp jatyrmyz. Men birden ýlken alma aghashynyng basyna shyghyp aldym. Bir kezde tómendegi balalar tym-tyraqay qasha jóneldi. Tómen qarasam, naghashymnyng tayynshaday tóbeti ars-ars etip, aghashtyng týbine kelip qalypty. Múndayda qashu týgil, týsu qayda?! Otyrmyn aghash basynda. Birazdan song Rayys atam keldi. Eki qoly artta. Joghary qarap: 
– E, qyztalaq, týspeymisin, – dedi.
– It qauyp alady ghoy…
– Qoryqpa, men barmyn ghoy. Sóitti de tayynshaday tóbetin әrirek aparyp baylap qoydy. 
Týstim. Rayys atam ayaghym jerge tiyer-tiymesten lyp etkizip kóterip aldy da, anaday jerdegi aghashqa aparyp, dinin qúshaqtattyryp, eki qolymdy baylap tastady. Ynyldap әn aityp qoyady. Mende ýn joq. Sodan keyin kishkentay tastyng ýstine jayghasyp otyrdy. Qaltasynan shaqshasyn alyp, alaqanyna bir shókim nasybay saldy. Oghan «tif» dep bir týkirip aldy da asyqpay otyryp barmaghymen ezdi kep, ezdi. Men sýmireyip aghashta baylauly túrmyn.
– Al, balam sening myna ysyrap jasaghan almalaryng ýshin qúiryghyna nasybay salamyn, qoryqpa, – dedi.
Jýregim dir ete týsti. Atam eshnәrsege qaraghan joq, syr etkizip shalbarymdy týsirdi de, tonqaytyp qoyyp, ezilgen nasybaydy barmaghynyng basymen qúiryghyma tyqty da jiberdi. Qúlyndaghy dausym qúlaqty jardy. Ol asyqpay mәikimdi sheship, belime baylap, oghan toltyryp alma saldy. Sodan keyin qolymdy sheship, qúiryghymnan shart etkizip salyp qalyp:
– Al, aida, shap! – dedi. Jýgire bergenim sol, әlgi nasybay tyzyldatyp ala jóneldi. Alghash shytyr-shytyr etip qyshyghanday bolghan. Sodan keyin al kep ashysyn, dyzyldatyp әketip barady. Shydatar emes. Baghana meni tastap qashyp ketken dostarymdy quyp jetip, basyp ozdym. Almanyng qayda, kimning qayda qalghanyn bilmeymin. Qúiyn-perin zymyrap kelemin. Qúiryghyn kóterip, bógelekten qashqan tanaday tapyraqtap shauyp kelip, ýige kirdim. Tynysh otyru qayda? Syrtqa shyghyp, qorany ainalyp shauyp jýrmin. Ara-arasynda:
– Oibay, oibay, nasybay, nasybay, – dep qoyamyn. Esik aldynda jýrgen әjemning esi shyqty.
– Áy, mynaghan ne boldy? Nasybayy nesi? – dep artymnan erbendep quyp jýr. Ol qorany bir ainalghanda, men bes-alty mәrte ainalyp shyghamyn. 
Ájem әkeme aiqay saldy.
– Áy, ókpesi óshti ghoy, myna balanyn. Ústasanshy, oibay!
Ákem meni quyp jetip ústay almasyn bilgen son, jylqygha salatyn qúryqty ala salyp, men túsynan óte bergende shalmany laqtyryp kep jiberdi. Men qalyng topyraqtyng ýstine jalp ete týstim. Ayaghymdy typyrlatyp, oibaylap jatyrmyn. Ájem:
– Ne boldy, kókem, ókpeng óshti ghoy, jaryghym, – dep jatyr.
– Nasybay, nasybay!!!
– Áy, mynau nasybay deydi ghoy. Nasybayyn karashy, bireu-mireu qaytadan sýndetke otyrghyzyp jibergennen sau ma? – dep әjem әkeme aiqaylady.
Ákem yshqyrymdy týsirip jiberip ýnilip jatyr.
– Nasybayy sap-sau, ornynda, – dedi әkem.
Men artqy jaghymdy kórsetip әlekpin.
– Rayys atam, qúiryghyma nasybay salyp jiberdi. 
– Sauap, qyztalaq! Úrlyqqa týskensing ghoy, shamasy. 
Ákem kenk-kenk kýldi.
Sodan keyin bir qolyna shybyq alyp, basyna dәke orady da, may jaqty. Meni eki ayaghynyng ortasyna qysyp alyp, qúiryghymdy shúqylay bastady. Kәdimgi qoydy qúrttaghanday. Shúqylaghan sayyn tyzyldaydy…
Sodan beri de kóp jyl ótti. Eseydik. Auyldan alysqa kettik. Jolym týsip, auylgha barghanymda Rayys atama sәlem beruge bardym. Qartayypty. Ol mandayymnan iyiskep túryp:
– Nasybay qalay eken, – dedi.
Men ýndemedim.

Qydyraly QOYTAY

Facebook-tegi paraqshasynan