«Barsha qauymnan sýiinshi súraghanday bolyp otyrmyn! Ákem Múhtar Áuezovting bes haty tabyldy. M.Áuezovting ruhany jazba múrasy - sheksiz múhiyt. Endi múhtartanu ghylymy algha órleydi», - deydi Múrat Áuezov.

Alpys jyldan keyin jazushynyng óz qolymen úlyna arnap jazghan hattary perzentining qolyna tiydi. Áke hattaryn qolyna alghan Múrat Áuezovting tolghanysyn aityp jetkizu mýmkin emes. Múrat Múhtarúly siyasy sol qalpynda saqtalghan әke hat­taryn paraqtap, tolghana әri quana oqydy. Álem­ge tanylghan úly jazushy Múhtar Omarhan­úly­nyng hattaryn Múrat Áuezovke Semey qala­synyng túrghyny Baltash Ersәlimov tabys etti. Baltash aqsaqal Abay­dyng jiyeni bolyp keledi. Qazir­de «Abay» qorynyng preziydenti qyzmetin at­qaryp jýr. Baltash Ersәlim jeke qorynda 30 jyl boyy saqtap kelgen jazushy hattaryn tabys etu ýshin Múrat Áuezovti Semey qala­sy­na arnayy sha­qyrtypty. Múrat Áuezov quanyshty ha­bardy esty sala Semeyge jetken. Bes hattyng tór­teui 50-jyl­dary ol kezdegi bala Múratqa arnap ja­zyl­­ghan. Qoljazbanyng bireui 45-jyldary Áuezovting Mәs­­keude jýrip, jary Fatimagha jazghany. Jazu­shy onda ózining aman-saulyghyn aityp, otba­synyng jagh­da­yyn súrastyrypty.

«Barsha qauymnan sýiinshi súraghanday bolyp otyrmyn! Ákem Múhtar Áuezovting bes haty tabyldy. M.Áuezovting ruhany jazba múrasy - sheksiz múhiyt. Endi múhtartanu ghylymy algha órleydi», - deydi Múrat Áuezov.

Alpys jyldan keyin jazushynyng óz qolymen úlyna arnap jazghan hattary perzentining qolyna tiydi. Áke hattaryn qolyna alghan Múrat Áuezovting tolghanysyn aityp jetkizu mýmkin emes. Múrat Múhtarúly siyasy sol qalpynda saqtalghan әke hat­taryn paraqtap, tolghana әri quana oqydy. Álem­ge tanylghan úly jazushy Múhtar Omarhan­úly­nyng hattaryn Múrat Áuezovke Semey qala­synyng túrghyny Baltash Ersәlimov tabys etti. Baltash aqsaqal Abay­dyng jiyeni bolyp keledi. Qazir­de «Abay» qorynyng preziydenti qyzmetin at­qaryp jýr. Baltash Ersәlim jeke qorynda 30 jyl boyy saqtap kelgen jazushy hattaryn tabys etu ýshin Múrat Áuezovti Semey qala­sy­na arnayy sha­qyrtypty. Múrat Áuezov quanyshty ha­bardy esty sala Semeyge jetken. Bes hattyng tór­teui 50-jyl­dary ol kezdegi bala Múratqa arnap ja­zyl­­ghan. Qoljazbanyng bireui 45-jyldary Áuezovting Mәs­­keude jýrip, jary Fatimagha jazghany. Jazu­shy onda ózining aman-saulyghyn aityp, otba­synyng jagh­da­yyn súrastyrypty.

Múhtar Áuezovting qoljazbalary kezinde Bór­lide jazushy múrajayy ashylarda Áuezov otba­sy­nan arnayy alynghan eken. Sol kezderi Abay au­danynyng birinshi hatshysy qyzmetin atqarghan Hafiz Mataev hattyng ýsheuin Bórlidegi jazushy múrajayynda qal­dyryp, qalghanyn Semeydegi ólketanu múrajayyna tap­syrghan. Baltash Ersә­lim­ning aituynsha, ólketanu múra­jayynyng qyz­metkerleri Múhannan qalghan sol qún­dylyq­tar­dyng birsypyrasyn iriktep qoyyp, qal­gh­an jәdiger­di eleusiz qaldyrghan.

Eskerusiz hattar 1980 jyly ólketanu múrajayyna diyrektor bolyp taghayyndal­ghan Baltash Ersәlimning qolyna týsedi. Sol uaqyttan beri Baltash aqsaqal keyingi úrpaqqa bir keregi bolar dep, jazushy hattaryn óz ýiinde ýkilep saqtap kelgen.

Baltabek ERSÁLIMOV, «Abay» qorynyng preziydenti:

- Býgin bir sәti týsken kýn. Birneshe jyl saqtap kelgen hattardy óz qolymnan úrpaghyna tapsyryp otyrmyn. Býgingi kýn - men ýshin keremet baqytty kýnderimning biri.

Múrat Áuezovting qolynda osyghan deyin de búl hattardyng kóshirmeleri bol­ghan. Biraq týpnúsqalarynyng kóp jyldar tabylmauy Múrat Múhtarúlyn mazalap jýrse kerek.

Múrat ÁUEZOV, mәdeniyettanushy, memleket jәne qogham qayratkeri:

- Úzaq jyldardan keyin әke hattarynyng qolyma jetkenine sheksiz quanyshtymyn. Ózim Semeyge qanattanyp keldim. Mine, Baltash aghamyzdyng qolynan hatty alyp otyrmyn. Áke hatyn oqyp bir tolghanamyn, al búlardyng ghylymgha bereri kóp ekeni sózsiz. Áuezovtanushy ghalymdargha mәni ýlken der edim. Oghan kýmәnim joq. Ákemning óz qolymen jazghan sózderine, әripterine qarap, qatty tolghanyp otyrmyn. «Aynalayyn, Múratym» dep jazghan hattary meni biraz jasqa kelsem de qatty tolghandyrdy. Mine, birden bes haty qolyma tiyip otyr. Búl izdenis jolyndaghy jaqsy bastama bolady. Sýiinshi súraghanday bolyp otyrmyn. Múhtar Áuezovting әrbir jazghan sózi - ýlken olja. Býgingi tanda Áuezovting 50 tomdyq akademiyalyq jinaghy jazylyp jatyr. Búl hattar mindetti týrde sol jinaqtan oryn tabatyn bolady. M.Áuezovting ruhany jazba múrasy - sheksiz múhiyt. Múhtartanu ghylymy endi algha órleydi. Onyng ómiri turaly jana mәlimetter osy hattar arqyly jaryqqa shyghady dep oilaymyn.

Hattardan bólek Baltash aqsaqal Múrat Áuezovke ózge de estelikterding bir bumasyn tabys etti. Onyng ishinde 1940-1945-jyl­da­ry jazushy jayly jaryq kórgen maqa­la­lar men latyn tilindegi «Ekpin» gazeti, birqatar fotosuretterding kóshirmeleri bar. Múrat Áuezovting aituynsha, tabylghan hattardyng barlyghy Almaty qalasyndaghy Múhtar Áuezov múrajayynyng tórinen oryn alatyn bolady.

Raushan MÚQAJANOVA, filologiya ghylymynyng kandidaty, әuezovtanushy:

- Halqymyzdyng úly jazushysy Múhtar Áuezovting óz qolymen jazghan týpnúsqa hattarynyng birneshe jyldan keyin jaryqqa shyghuy, sonymen qatar osy uaqytqa deyin saqtaluy biz ýshin, әuezovtanushy ghalymdar ýshin taptyrmas qazyna, ýlken olja degim keledi. Osy uaqytqa deyin «Áuezovting ghylymy ómirbayany jazylghan joq» dep aityp jýrmiz. Búl úly jazushynyng shygharmashylyghyn, ómirin, býkil ghúmyr jolyn tyng derektermen tolyqtyrugha ózindik ýlesin qosary sózsiz. Keleshek úrpaq ýshin de, aspiranttar men magistranttar, zertteushiler ýshin de qúndy derek, tyng dýniye. Eng bastysy, jazushynyng ghylymy ómirbayanyn qalyptastyrudaghy orny erekshe bolatynyna senimim mol.

Núrgýl SADYQ, Semey

«Alash ainasy» gazeti