Espaevanyng Preziydenttikke ýmitker boluy – eldegi genderlik sayasattyng jemisi
Elimizde aldaghy 9-mausym kýni kezekten tys preziydent saylauy ótedi. Ortalyq saylau komissiyasyna resmy tirkelgen ýmitkerler qazir saylaualdy ýgit júmystaryn jýrgizip jatyr. Al, biylghy saylaudyng bir ereksheligi jeti kandidattyng ishinde alghash ret әiel adam preziydenttikke ýmitker bolyp úsynyldy.
Ol – sayasy dodagha “Aq jol” partiyasynyng atynan týsip otyrghan – Daniya Mәdiqyzy Espaeva.
Sәuir aiynyng sonynda “Aq jol” partiyasynyng 300 ge juyq delegattary qatysqan partiya siezi ótti. Onda 6 ýmitker baq synasqan. Al, delegat ókilderi sol altaugha dauys beru arqyly Daniya Mәdiqyzynyng kandidaturasyn qoldaghan. Partiya siezinen son, Daniya hanym ortalyq saylau komissiyasynyng talaptarynan ótip, resmy týrde tirkeldi. Osylaysha, egemendik alghan uaqyttan bergi saylau deytin sayasy dodada alghash ret әiel ýmitker baq synaydy.
Búl turaly Europarlament ókilderi qazaqstandyq әiel kandidatqa qatysty pikir bildirdi. Mәselen, Euroodaq liyberaldar men demokrattar aliyansynyng mýshesi IY.Grigulening aituynsha, “Aq jol” partiyasynyng siezinen son, Europarlament deputattary Espaevanyng kandidaturasyna ýlken qyzyghushylyq tanytqan. Sonday-aq, olar Daniya hanymnyng búl sayasy qadamy arqyly Qazaqstannyng milliondaghan әielderine jol ashylyp, el tarihynyng jana kezeni bastaldy dep baghalaydy.Sonday-aq, Grigule: “Qúpiya dauys beru men debattan keyingi jenisiniz – europalyq dәstýrding sizding eldegi sayasy tәjiriybege enuine ýlken yqpal ettiniz” degen oiyn aitqan.
Ayta keteyik, Daniya hanym siyaqty әiel adamdardyng memleket basqarugha degen talpynysy Qazaqstandy aitpaghanda, Ortalyq aziya memleketterinde siyrek kezdesedi. Al, әlemdik masshtabta qalypty qúbylys sanalatyn búl qadam - elimizdegi genderlik sayasattyng ong nәtiyje bergenine naqty mysal bola alady.
Al, espaeva sekildi sayasy dodada jýrgen nәzik jandylardyng әreketin qogham qalay qabyldaydy degenge kelsek. Elimiz әielder qúqyghyn qorghau jóninen әlemning damyghan 30 eline kiredi. Mәselen, býginde qazaqstan әskerinde myngha juyq әiel ofiyser bar. Al, elimizdegi әielderding ýshten biri әrtýrli kәsiporyn tizginin ústap otyr. Al, Qazaqstan halqynyng 52 % nәzik jandylar qúraydy. Sonymen qatar Qazaqstannyng negizgi zang shygharushy oryndarynda otyrghan deputattardyng 30 prosenti әielder.
Al, 10 prosent әielder jergilikti basqaru organdarynyng tizginin ústaghan. Keybir dereketerge sәikes, elimizde 300 den astam әiel audan, auyl әkimderining qyzmetin atqaryp otyr. Al, býginde mektep múghalimderining 80-90 payyzy әiel adamdar ekenin de eskeruge tiyispiz.
Sonymen, Espaeva hanymnyng saylaualdy baghdarlamasyna kóz jýgirtsek. Baghdarlama 3 bólimnen túrady. Birinshi – túraqty damudyng negizi – bәsekelestik pen jappay kәsipkerlik. Ekinshi baghdarlama – Últtyq Tәuelsizdik.Ýshinshi – jemqorlyqpen kýresu jәne de-ofshorizasiya. Sonday-aq, Espaeva hanym ózining saylaualdy baghdarlamasynda “әleumettik әdildik, naryqtyq ekonomika, demokratiya ghana layyqty ómirding kepili bolady” deydi. Espaeva hanymnyng búl sózderi - elimizdegi qansha әielderding qoghamdaghy belsendiligi artuyna sebep boldy.
Demek, aldaghy uaqytta da qoghamnyng әr salasynda әiel adamdardyng rolii arta bermek. Búl әlemding tәjiriybe. Demokratiyany negizi ústanym etken europalyq dәstýrding jarqyn kórinisi.
Abai.kz