الەمنىڭ 130 ەلىندە، 80-نەن استام تىلگە اۋدارىلعان، ازەربايجاندىق جازۋشى ۇزەيىر عاجىبەكوۆتىڭ «ارشىن مال الان» مۋزىكالىق دراماسى م.اۋەزوۆ اتىنداعى مەملەكەتتىك اكادەميالىق دراما تەاترىندا تۇڭعىشباي ءال-ءتارازيدىڭ رەجيسسەرلiگiمەن ساحنالاندى. بۇل ەرەكشە ۋاقىتتا قويىلعان ەرەكشە قويىلىم بولدى. زال لىقا تولعاننان كورەرمەننىڭ داعدارىستىق ءدۇدامال كوڭىلدەن بىرۋاق سەرپىلىپ، ناعىز ماحاببات مەيرامىن اڭساپ كەلگەنىن بىلدىك. تۇركى تىلىندە سويلەگەن تۇڭعىش وپەرەتتانىڭ دا كورەرمەن نازارىنا ۇسىنىلعانىنا 100 جىلعا جۋىقتاپتى.

الەمنىڭ 130 ەلىندە، 80-نەن استام تىلگە اۋدارىلعان، ازەربايجاندىق جازۋشى ۇزەيىر عاجىبەكوۆتىڭ «ارشىن مال الان» مۋزىكالىق دراماسى م.اۋەزوۆ اتىنداعى مەملەكەتتىك اكادەميالىق دراما تەاترىندا تۇڭعىشباي ءال-ءتارازيدىڭ رەجيسسەرلiگiمەن ساحنالاندى. بۇل ەرەكشە ۋاقىتتا قويىلعان ەرەكشە قويىلىم بولدى. زال لىقا تولعاننان كورەرمەننىڭ داعدارىستىق ءدۇدامال كوڭىلدەن بىرۋاق سەرپىلىپ، ناعىز ماحاببات مەيرامىن اڭساپ كەلگەنىن بىلدىك. تۇركى تىلىندە سويلەگەن تۇڭعىش وپەرەتتانىڭ دا كورەرمەن نازارىنا ۇسىنىلعانىنا 100 جىلعا جۋىقتاپتى.

مادەنيەتتىڭ ءتورى سانالاتىن پاريج بەن ىستامبۇلدىڭ ساحنالارىندا قويىلعان دۇنيە دەگەسىن، اكەمتەاتردىڭ تابالدىرىعىن كۇدىك پەن ءۇمىت ارپالىسقان كوڭىلمەن اتتاعان ەدىك. 
قويىلىم باسىندا زامان قىسپاعىنا ءوز قارسىلىعىن ءبىلدىرىپ، ايەلدىك تەڭدىكتى، ەركىن ماحاببات پەن قوسىلۋ قۇقىعىن قىپ-قىزىل بەتىندە ۇياتى ويناعان گۇلچاھرا ء(داريا ءجۇسىپ) جىرلايدى، اڭسايدى، ارماندايدى. ساعىم مۇناردى، قۇر ەلەستى، ىزدەۋسىز ماحابباتىن... ال قازىرگى زامان كەيىپكەرى ناعاشى اپكە ءاسيا (داناگۇل تەمىرسۇلتانوۆا) ناعىز جىلپوس، ءوز پايداسىن بىلەتىن جانە سول ءۇشىن كۇرەسەتىن بولىپ شىقتى. ول گۇلچاھرانى ۇگىتتەيدى، مىنەيدى، ويلانتادى. ال عاشىقتىق سەزىم، كوز ىلەسپەس جىلدامدىقپەن ونىڭ جۇرەك تۇكپىرىنە نىق ورنىعىپ ۇلگەرەدى. ساۋدا جاساي  كەلگەن ارشىن مالشى اسكەر (ەرلان ءبىلالوۆ) دە نايزاعاي جارقىلىمەن ءبىر كورگەننەن كوڭىل قۇرعىر كەتەدى، جۇرەك وسال سىزدايدى دا قالادى، ىزدەيدى، ابدىرايدى. عاشىعىنا جەتپەي تاعاتى تاۋسىلادى، ارشىن مال ۇمىت قالادى، تەگىن تاراتادى. ماحاببات، عاشىقتىق كەڭپەيىلدەنە تۇسەدى، جومارتتانا باستايدى...
سۇلتانبەك تە - (تولەۋبەك ارالباي) قىزىق كەيىپكەر.

ءبىر جاعىنان، توسىننان توپشىلايتىن ءمىنشىل، قۇرساۋدا قاماپ ۇستايتىن وزبىر اكە، ەكىنشى جاعىنان ءوز تراگەدياسى مەن كومەدياسى ءبىر بويىندا تۇتاسقان، جۇپتاسقان ەرەك وبراز. اسىرەسە، تولەۋبەك ارالباي ورىنداۋىندا ءتىپتى جارقىراي تۇسكەن. بۇكىل ميۋزيكل جانرىنداعى كومەديالىق، كوميكتىك جۇكتى ارقالاعان كوزايىم وبراز بولىپ شىقتى. وزىنە جەسىر ايەل ىزدەۋى، كەلىپ تۇرعان باعىنان ايىرىلۋى، تىپتەن ءوز باعىن قىزىنىڭ باقىتىنا ايىرباستاپ جىبەرۋى ەرەكشە كۇلكىمەن قاتار، وكىنىش تە تۋعىزادى. ال ونىڭ «قۇلاق كەستى» مالايى تەللي (شىنار اسقاروۆا) وبرازى دا شىنايى سومدالعان.
تەلليگە ءسوز ايتا بارعان ۆەلي (جالعاس تولعانباي) ءوز اڭعالدىعىمەن، شامالى اۋسارلىعىمەن كوزگە ءتۇستى. تەللي-ۆەلي جۇبى چەحوۆتىق موتيۆپەن ورىلگەن كىشكەنە ادامدار ماحابباتى كورىنىسىن ەرىكسىز كوزگە ەلەستەتەدى. ول ەكەۋىنىڭ ۇيلەنۋ ءۇشىن سىلتاۋ تاپپاۋى، قوجايىندارىنان يمەنۋى، ەرەك كوڭىلدى ديالوگتار ءورۋى كورەرمەن كوڭىلىن كۇلكىمەن بايىتىپ جىبەرگەندەي بولدى. ول ەكەۋىنىڭ اۋزىندا دۋالى سوزدەي ەستىلگەن، زاماندى بۇكپەسىز شىنايى سيپاتتاعان « - اقشاڭ بار ما؟ - ءيا، ءيا، بار اقشا» سەكىلدى ءسوز قاعىسۋلارى ەرەكشە نازار اۋدارتتى.

«جەسىر ايەل» جيھان (عازيزا ابدىنابيەۆا) دا كىشكەنە كارزەڭكەمەن، وزىنە ءتان جۇرىسىمەن سۇلتان-بەكتى وزىنە قاراتىپ قانا قويماي، بۇكىل جينالعان قاۋىمدى دا كۇلكىمەن قارق قىلىپ تاستادى. عازيزا اپامىزدىڭ وزىندىك ءستيلىن جازباي تانيتىن كانىگى تەاترال كورەرمەننىڭ ءوزى جاڭا قىرىنان تانىپ، ەرەكشە ريزا بولىپ قايتقانداي بولدى. ال سۇلەيمەن (جانداربەك سادىرباەۆ) دجەنتلمەندىك ءجۇرىس پەن قولىنداعى تاياق، كيگەن باس كيىم ۇلتتىق ازەربايجاندىق فون اياسىندا ەرەك لەپ، سونى سەرپىلىس سەكىلدەندى.
فينال جۇپتاسقان ماحاببات مەيرامىنا ۇلاستى: اسكەر-گۇلچاھرا، سۇلتان-بەك-جيھان، سۇلەيمەن-ءاسيا، ۆەلي-تەللي. ەشكىم سىرت قالماعانداي...
كولليزيالىق ەمەس وقيعا. ەشقانداي ارتىقشىلىق جوق، قاراپايىم دا جاپپاي عاشىقتىق تاقىرىبىنا قۇرىلعان سيۋجەت ءورىسى ادامدى ەرىكسىز ەلىتىپ اكەتەدى، وزىنە تارتادى. تارتقانى بىلاي تۇرسىن، وقيعاعا ارالاستىرىپ، سومدالعان وبرازدار مەن شىرقالعان اندەر، بيلەنگەن بيلەر كورەرمەنگە باعىتتالادى، سوعان ارنالادى. سول ءۇشىن دە شىنايى، سەنىمدى شىققان.

ءبىر وكىنىشتىسى، جالپى، تەاتر سوڭعى ۋاقىتتا اۋدارما ۇلگىدەگى قويىلىمداردى ساحنالاۋدى ادەتكە اينالدىرا باستاعانداي. اۋدارما بولۋى كەرەك، الايدا تەاتر زامان ايناسىن ايشىقتايتىن زاماناۋي پەسالاردان دا كەندە سياقتى بولادى دا تۇرادى.

جالعاس ەرتاي, حقتۋ-ءدىڭ ستۋدەنتى

«جاس قازاق» گازەتى، №24, 19.06.2009